Nieuwsbrief Leefomgeving kwartaal I 2023
Inhoud
1. Artikelen en publicaties
2. Greep uit grafieken
3. Updates StatLinetabellen
4. Aanvullende statistische diensten
5. Updates Compendium voor de Leefomgeving
6. Verschijnt binnenkort
7. Samenwerkingspartners en interessante links
Deze nieuwsbrief
Dit is de Nieuwsbrief Leefomgeving van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het eerste kwartaal van 2023. Hierin vindt u een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties over de thema’s Bouwen en wonen, Energie, Landbouw en natuur, Milieu, en Regio en ruimte. De Nieuwsbrief Leefomgeving verschijnt elk kwartaal.
1. Artikelen en publicaties
De afgelopen periode zijn de volgende artikelen en andere publicaties verschenen binnen de verschillende thema’s die deel uitmaken van de statistieken over Leefomgeving.
Bouwen en wonen
Private huursector groeit sterker dan koop- en corporatiesector
Het aantal private huurwoningen nam in 2021 toe met ruim 28 duizend tot ruim 1,13 miljoen; 2,5 procent meer. Hiermee groeide het aantal private huurwoningen relatief sterker dan het aantal koopwoningen (1,0 procent) en het aantal corporatiewoningen (0,2 procent). Ook in de afgelopen jaren is deze ontwikkeling terug te zien. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Minder vergunde nieuwbouwwoningen in 2022
In 2022 werd voor ruim 63 duizend nieuw te bouwen woningen een vergunning afgegeven. Dat waren er minder dan in de twee jaar ervoor. Het aantal vergunde koopwoningen daalde in 2022, het aantal vergunde huurwoningen steeg juist. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers over de bouw.
Energie
Aandeel hernieuwbare elektriciteit met 20 procent gestegen in 2022
De elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen is in 2022 vergeleken met een jaar eerder met 20 procent gestegen. De elektriciteitsproductie uit fossiele bronnen daalde met 11 procent. In 2022 kwam 40 procent van de totale elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen, een jaar eerder was dit 33 procent. Dit meldt het CBS op basis van voorlopige cijfers.
Gasverbruik Nederland in 2022 laagste in 50 jaar
In Nederland is in 2022 een kwart minder gas verbruikt dan in 2021. In totaal werd er 31 miljard kubieke meter gas verbruikt. Dit is het laagste niveau sinds 1972. Met name grote industriële bedrijven en huishoudens verbruikten minder aardgas. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Landbouw en natuur
Bruto-opbrengst zaai-uien met 17,2 procent afgenomen
De bruto-opbrengst zaai-uien is in 2022 vergeleken met een jaar eerder met 17,2 procent afgenomen. De bruto-opbrengsten van de tarwe (+22,7 procent) en gerst (+44,1 procent) vallen hoger uit dan een jaar eerder. Ook de bruto-opbrengsten van suikerbieten en consumptieaardappelen zijn toegenomen. Dat blijkt uit de definitieve oogstraming van het CBS.
Meetprogramma’s voor Flora en Fauna – Kwaliteitsrapportage NEM over 2022
Het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM) is het samenwerkingsverband van overheden voor de afstemming van ecologische meetprogramma’s op de informatiebehoefte van de overheid. Het Kwaliteitsrapport NEM doet jaarlijks verslag van de huidige kwaliteit van de meetprogramma’s.
Minder kenmerkende plantensoorten op heide en in open duinen
Het aantal kenmerkende plantensoorten op de heide is tussen 1999 en 2020 met 5 procent afgenomen, en in open duinen met 10 procent. Dit blijkt uit nieuwe analyses door het CBS van gegevens uit het Landelijk Meetnet Flora. In dit meetnet werd de vegetatie in ruim 10 duizend proefvlakken onderzocht.
Nauwelijks minder melkkoeien in 2022, wel minder varkens
Het aantal melkkoeien in Nederland is in 2022 met 1,57 miljoen nagenoeg gelijk gebleven. Vergeleken met vijf jaar geleden lag het aantal 7 procent lager. Het aantal varkens nam het laatste jaar weer iets af, terwijl de geitenstapel in omvang licht groeide. Dit blijkt uit definitieve cijfers van de Landbouwtelling 2022 van het CBS.
De Nederlandse agrarische sector internationaal 2023
Deze publicatie beschrijft de ontwikkelingen in de Nederlandse handel in landbouwgoederen met het buitenland, zowel de import als de export, tot en met de eerste ramingen voor 2022.
Recordwaarde landbouwexport door prijsstijgingen
In 2022 heeft Nederland voor 122,3 miljard euro aan landbouwgoederen uitgevoerd. Dat is ruim 17 procent meer dan in 2021. De toename van de waarde van de landbouwexport komt door hogere exportprijzen. Dat melden Wageningen University & Research (WUR) en het CBS op basis van gezamenlijk onderzoek in opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV).
Resultaat biologisch landbouwbedrijf hoger dan gangbaar bedrijf
Biologische landbouwbedrijven behaalden in de periode 2011-2020 een hoger saldo dan gangbare landbouwbedrijven. Het saldo is het verschil tussen de opbrengsten en kosten. In 2020 lag het saldo voor biologische bedrijven gemiddeld op 110 duizend euro, bijna een kwart hoger dan dat van gangbare bedrijven waar het saldo gemiddeld 89 duizend euro was. Dat blijkt uit een onderzoek van het CBS naar de financiële gegevens van landbouwbedrijven in de periode van 2011 tot 2020.
Milieu
Circulariteit Nederlandse economie nauwelijks toegenomen
13 procent van de grondstoffen die in 2020 ingezet werden in de Nederlandse economie bestond uit hergebruikte materialen. Dit percentage is vrijwel hetzelfde als in 2014. Wat betreft hergebruik is de circulariteit van de economie nauwelijks toegenomen. Dat blijkt uit de nieuwste cijfers van het CBS over grondstoffengebruik, die een onderdeel vormen van de Integrale Circulaire Economie Rapportage (ICER), een samenwerkingsverband van het PBL, CBS, CPB, CML, RIVM, RVO, Rijkswaterstaat, TNO en de Universiteit Utrecht.
Grondstofvoetafdruk van consumptie gedaald tot 7 duizend kilo per persoon
Sinds 2010 is de zogeheten grondstofvoetafdruk van de Nederlandse consumptie meer dan 30 procent afgenomen. In 2020 werd per inwoner gemiddeld ruim 7 duizend kilo grondstoffen gewonnen om te voorzien in de Nederlandse consumptiebehoefte. In 2010 was dit nog 11 duizend kilo. De grondstofvoetafdruk van Nederlandse consumptie ligt voor zo’n 90 procent in het buitenland.
Minder zoetwatergebruik en rioolwaterzuivering op peil
In 2021 is 4,3 procent minder zoet oppervlaktewater en grondwater onttrokken dan een jaar eerder. De laatste jaren wordt steeds meer zout in plaats van zoet water gebruikt als koelwater. Rioolwaterzuiveringsinstallaties verwijderden in 2021 evenveel vervuiling uit het afvalwater als in 2020 en gebruikten daarbij meer hernieuwbare energie.
Stikstofoverschot landbouw op zijn laagst sinds 2014
Het stikstofoverschot in de landbouw is in 2021, vergeleken met een jaar eerder, met 5,0 procent afgenomen tot 290 miljoen kilogram. 87 miljoen kilogram verdween naar de lucht, de overige 203 miljoen kilogram werd niet benut in de bodem. Het stikstofoverschot is sinds 2014 niet zo laag geweest. Het lagere stikstofoverschot hangt vooral samen met lagere stikstofgehaltes in gras en met een afnemende veestapel.
Uitstoot broeikasgassen 9 procent lager in 2022
De uitstoot van broeikasgassen was 9 procent lager in 2022 dan in 2021. Dat komt vooral doordat er minder aardgas is verbruikt door de industrie, gebouwde omgeving en landbouw. Dit blijkt uit een eerste raming van het CBS en het RIVM/Emissieregistratie over de uitstoot van broeikasgassen in 2022 volgens de IPCC-richtlijnen.
De verduurzaming van de landbouw – deel II: emissies
Dit is het tweede en laatste artikel in een reeks van twee artikelen. In deze reeks wordt vanuit milieuoogpunt gekeken naar de ontwikkeling van de landbouw in de afgelopen 25 jaar. Deel I ging over de productie en het verbruik van de landbouw. In dit artikel staan de emissies door de landbouw centraal. Concreet komen broeikasgasuitstoot, het overschot van stikstof en fosfor en de emissie van fijnstof aan bod. De uitstoot van broeikasgassen daalde in het begin van het tijdvak, waarna de daling stagneerde. Hetzelfde geldt voor het stikstofoverschot. Het fosforoverschot daalde sterk. De uitstoot van fijnstof door mobiele werktuigen daalde, en de uitstoot door stationaire bronnen steeg. Ook wordt aandacht besteed aan de ontwikkeling van de natuur: de natuur ging in agrarisch gebied en in natuurgebieden sinds 1995 achteruit.
Regio en ruimte
Cijfers op de kaart: nieuwe CBS-visualisatie van regionale statistieken
Het CBS presenteert op 16 maart 2023 een nieuwe visualisatie van regionale statistieken in overzichtelijke kaartvorm. Cijfers op de kaart is een nieuwe applicatie waarmee cijfers op gemeente-, wijk- en buurtniveau te bekijken zijn aan de hand van diverse thema’s, zoals bevolking, energie en arbeid. Altijd met de meest actuele CBS-cijfers.
Nieuwsbrief Regionaal, april 2023
Begin april verscheen de eerste Nieuwsbrief Regionaal van 2023, van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Deze nieuwsbrief bevat een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties op lokaal niveau en overige ontwikkelingen op het gebied van regionale en ruimtelijke statistieken.
In de huidige editie zijn artikelen te lezen over o.a. oversterfte, armoederisico, de regionale economische ontwikkeling en energiearmoede van huishoudens.
2. Greep uit grafieken
Deze rubriek bevat enkele actuele grafieken uit het afgelopen kwartaal op basis van statistieken over de leefomgeving.
Bouwen en wonen
Uit het nieuwsbericht Minder vergunde nieuwbouwwoningen in 2022 van 17 februari 2023:
| Jaar | Vergunde nieuwbouwwoningen (x 1 000) |
|---|---|
| 2012 | 39,4 |
| 2013 | 27,2 |
| 2014 | 41,3 |
| 2015 | 55,6 |
| 2016 | 53,6 |
| 2017 | 69,7 |
| 2018 | 70,0 |
| 2019 | 58,1 |
| 2020 | 67,2 |
| 2021 | 75,8 |
| 2022* | 63,4 |
| * voorlopige cijfers | |
Uit het nieuwsbericht Private huursector groeit sterker dan koop- en corporatiesector van 16 maart 2023:
| Regio | Private huurwoningen (%) | Corporatiewoningen (%) | Koopwoningen (%) |
|---|---|---|---|
| Nederland | 14,1 | 28,6 | 57,1 |
| Noord-Holland | 18,1 | 31,4 | 50,3 |
| Groningen | 16,9 | 28,6 | 54,3 |
| Zuid-Holland | 15,7 | 32,2 | 52,0 |
| Utrecht | 15,4 | 26,5 | 58,0 |
| Limburg | 13,5 | 25,8 | 60,4 |
| Gelderland | 12,1 | 26,8 | 61,0 |
| Overijssel | 11,8 | 27,1 | 61,0 |
| Noord-Brabant | 11,6 | 27,2 | 61,1 |
| Fryslân | 11,2 | 26,5 | 62,1 |
| Zeeland | 10,4 | 21,8 | 66,7 |
| Drenthe | 9,3 | 24,5 | 66,1 |
| Flevoland | 9,2 | 25,9 | 64,8 |
| Zeer sterk stedelijk | 23,3 | 35,5 | 40,9 |
| Sterk stedelijk | 12,5 | 30,3 | 57,1 |
| Matig stedelijk | 9,7 | 24,8 | 65,5 |
| Weinig stedelijk | 9,1 | 22,4 | 68,4 |
| Niet stedelijk | 8,7 | 20,0 | 71,0 |
Energie
Uit het nieuwsbericht Gasverbruik Nederland in 2022 laagste in 50 jaar van 13 februari 2023:
| JAAR | Totaalverbruik (mld m3) |
|---|---|
| 1972 | 34,121 |
| 1973 | 37,931 |
| 1974 | 40,384 |
| 1975 | 42,093 |
| 1976 | 43,735 |
| 1977 | 43,893 |
| 1978 | 43,989 |
| 1979 | 43,786 |
| 1980 | 40,03 |
| 1981 | 38,105 |
| 1982 | 36,23 |
| 1983 | 38,547 |
| 1984 | 40,719 |
| 1985 | 42,756 |
| 1986 | 42,878 |
| 1987 | 44,368 |
| 1988 | 40,252 |
| 1989 | 41,137 |
| 1990 | 40,658 |
| 1991 | 45,465 |
| 1992 | 44,048 |
| 1993 | 45,204 |
| 1994 | 44,14 |
| 1995 | 45,643 |
| 1996 | 50,282 |
| 1997 | 47,305 |
| 1998 | 47,001 |
| 1999 | 45,767 |
| 2000 | 46,243 |
| 2001 | 47,462 |
| 2002 | 47,357 |
| 2003 | 47,608 |
| 2004 | 48,616 |
| 2005 | 46,744 |
| 2006 | 45,327 |
| 2007 | 44,134 |
| 2008 | 45,881 |
| 2009 | 46,963 |
| 2010 | 53,046 |
| 2011 | 46,412 |
| 2012 | 44,37 |
| 2013 | 44,25 |
| 2014 | 38,597 |
| 2015 | 37,987 |
| 2016 | 39,852 |
| 2017 | 41,367 |
| 2018 | 40,796 |
| 2019 | 42,576 |
| 2020 | 41,832 |
| 2021 | 40,134 |
| 2022 | 31,218 |
Uit het nieuwsbericht Aandeel hernieuwbare elektriciteit met 20 procent gestegen in 2022 van 6 maart 2023:
| Jaar | Fossiel (mld kWh) | Hernieuwbaar (mld kWh) | Kernenergie + Overig (mld kWh) |
|---|---|---|---|
| 2018 | 88,66 | 18,26 | 3,93 |
| 2019 | 91,62 | 22,04 | 4,20 |
| 2020 | 83,76 | 31,79 | 4,33 |
| 2021 | 74,91 | 39,39 | 4,09 |
| 2022* | 66,52 | 47,44 | 4,42 |
| *Voorlopige cijfers | |||
| Jaar | Wind (mld kWh) | Zon (mld kWh) | Biomassa (mld kWh) | Waterkracht (mld kWh) |
|---|---|---|---|---|
| 2018 | 10,55 | 3,71 | 3,93 | 0,07 |
| 2019 | 11,51 | 5,40 | 5,06 | 0,07 |
| 2020 | 15,28 | 8,57 | 7,90 | 0,05 |
| 2021 | 18,01 | 11,50 | 9,80 | 0,09 |
| 2022* | 21,15 | 17,68 | 8,56 | 0,05 |
| *Voorlopige cijfers | ||||
Landbouw en natuur
Uit het nieuwsbericht Resultaat biologisch landbouwbedrijf hoger dan gangbaar bedrijf van 18 januari 2023:
| Jaartal | Biologisch melkveebedrijven (1 000 euro) | Gangbaar melkveebedrijven (1 000 euro) | Biologisch akkerbouw (1 000 euro) | Gangbaar akkerbouw (1 000 euro) | Biologisch tuinbouw (1 000 euro) | Gangbaar tuinbouw (1 000 euro) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2011 | 102,86 | 105,08 | 70,03 | 81,66 | 91,50 | 75,88 |
| 2012 | 100,73 | 96,45 | 64,36 | 67,64 | 84,10 | 90,97 |
| 2013 | 104,82 | 101,07 | 68,15 | 76,29 | 69,55 | 82,28 |
| 2014 | 98,97 | 98,83 | 51,44 | 64,43 | 154,49 | 102,91 |
| 2015 | 131,56 | 92,93 | 57,86 | 58,74 | 203,85 | 151,19 |
| 2016 | 105,70 | 85,09 | 90,47 | 81,38 | 207,06 | 165,26 |
| 2017 | 111,67 | 116,44 | 85,72 | 75,02 | 152,54 | 161,65 |
| 2018 | 118,27 | 105,95 | 92,20 | 75,28 | 129,49 | 133,38 |
| 2019 | 112,22 | 104,52 | 113,54 | 78,15 | 132,76 | 159,26 |
| 2020 | 108,37 | 90,53 | 82,41 | 72,84 | 128,94 | 184,38 |
Uit het nieuwsbericht Nauwelijks minder melkkoeien in 2022, wel minder varkens van 17 maart 2023:
| Perioden | Melk- en kalfkoeien (>= 2 jaar) (mln) | Jongvee voor de melkveehouderij (mln) | Jongvee voor de vleesproductie (mln) | Vleeskalveren (mln) | Overige koeien (mln) | Stieren (>= 2 jaar) (mln) |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2022 | 1,5707 | 0,9817 | 0,1744 | 1,0424 | 0,0526 | 0,0124 |
| 2021 | 1,5713 | 0,9664 | 0,1675 | 1,0465 | 0,0559 | 0,0129 |
| 2020 | 1,5931 | 0,9351 | 0,1665 | 1,0713 | 0,0583 | 0,0137 |
| 2019 | 1,578 | 0,9237 | 0,1663 | 1,0655 | 0,0625 | 0,0143 |
| 2018 | 1,6219 | 1,0321 | 0,1703 | 1,0171 | 0,0631 | 0,0148 |
| 2017 | 1,6938 | 1,1997 | 0,1748 | 0,9531 | 0,0591 | 0,0156 |
Uit het nieuwsbericht Minder kenmerkende plantensoorten op heide en in open duinen van 31 maart 2023:
| Periode | Droge duinen (Index (trend 1999-2002=100)) | Vochtige duinen (Index (trend 1999-2002=100)) |
|---|---|---|
| 1999-2002 | 100 | 100 |
| 2003-2006 | 97 | 111 |
| 2007-2010 | 90 | 111 |
| 2011-2014 | 89 | 116 |
| 2015-2017 | 91 | 115 |
| 2018-2020 | 86 | 110 |
| Bron: CBS, NEM (Landelijk Meetnet Flora) | ||
Milieu
Uit het nieuwsbericht Stikstofoverschot landbouw op zijn laagst sinds 2014 van 23 januari 2023:
Uit het nieuwsbericht Grondstofvoetafdruk van consumptie gedaald tot 7 duizend kilo per persoon van 7 februari 2023:
| Category | Grondstofvoetafdruk (miljard kg) |
|---|---|
| Rusland | 15,9 |
| India | 14,1 |
| Duitsland | 13,5 |
| Nederland | 12,1 |
| China | 10,1 |
| Verenigde Staten | 8,1 |
| Brazilië | 8,0 |
| Overig Zuid-Amerika | 7,5 |
| Overig Azië | 11,8 |
| Overig Europa | 30,3 |
| Rest van de wereld | 18,6 |
Uit het nieuwsbericht Uitstoot broeikasgassen 9 procent lager in 2022 van 15 maart 2023:
| Jaar | Industrie (megaton CO2-equivalent) | Elektriciteit (megaton CO2-equivalent) | Mobiliteit (megaton CO2-equivalent) | Landbouw (megaton CO2-equivalent) | Gebouwde omgeving (megaton CO2-equivalent) |
|---|---|---|---|---|---|
| 1990 | 87,04 | 39,61 | 33,3 | 32,63 | 30,14 |
| 1991 | 88,35 | 40,09 | 33,75 | 34,01 | 34,39 |
| 1992 | 89,6 | 40,63 | 35,21 | 33,77 | 31,74 |
| 1993 | 85,9 | 41,9 | 36,05 | 33,82 | 33,57 |
| 1994 | 86,79 | 45,74 | 35,65 | 32,33 | 31,41 |
| 1995 | 82,05 | 47,8 | 36,28 | 32,33 | 33,49 |
| 1996 | 84,61 | 48,29 | 37,57 | 32,92 | 38,9 |
| 1997 | 84,23 | 48,47 | 37,47 | 30,66 | 33,07 |
| 1998 | 84,22 | 50,24 | 38,19 | 29,84 | 31,64 |
| 1999 | 76,28 | 47,19 | 39,08 | 29,07 | 30,01 |
| 2000 | 74,64 | 48,36 | 38,96 | 28,05 | 29,96 |
| 2001 | 70,67 | 51,92 | 39,25 | 27,44 | 31,78 |
| 2002 | 69,84 | 52,96 | 39,64 | 25,7 | 30,57 |
| 2003 | 68,6 | 53,69 | 39,99 | 25,43 | 31,72 |
| 2004 | 68,69 | 54,89 | 40,43 | 25,43 | 31,44 |
| 2005 | 66,86 | 52,09 | 40,81 | 25,64 | 29,69 |
| 2006 | 65,41 | 47,86 | 41,59 | 25,25 | 29,82 |
| 2007 | 64,72 | 50,62 | 40,55 | 25,92 | 26,7 |
| 2008 | 60,79 | 49,97 | 40,73 | 27,11 | 29,76 |
| 2009 | 56,83 | 49,9 | 39,09 | 27,11 | 29,79 |
| 2010 | 59,71 | 51,99 | 39,83 | 28,77 | 34,37 |
| 2011 | 58,52 | 47,79 | 39,74 | 27,29 | 27,03 |
| 2012 | 57,21 | 44,8 | 37,8 | 26,99 | 29,22 |
| 2013 | 56,71 | 44,9 | 36,4 | 27,27 | 30,45 |
| 2014 | 55,54 | 48,57 | 34,03 | 26,03 | 23,3 |
| 2015 | 55,36 | 53,12 | 34,1 | 27,06 | 24,8 |
| 2016 | 56,09 | 51,98 | 34,25 | 27,17 | 25,57 |
| 2017 | 56,93 | 48,27 | 34,76 | 27,4 | 25,04 |
| 2018 | 55,89 | 44,57 | 34,96 | 27,08 | 24,73 |
| 2019 | 55 | 41,55 | 34,3 | 26,93 | 23,64 |
| 2020 | 53,7 | 32,54 | 29,93 | 26,5 | 22,13 |
| 2021 | 54,02 | 32,44 | 29,85 | 26,57 | 24,79 |
| 2022 | 48,33 | 30,79 | 29,56 | 23,87 | 19,67 |
Uit het nieuwsbericht Minder zoetwatergebruik en rioolwaterzuivering op peil van 22 maart 2023:
Regio en ruimte
Afbeelding van de visualisatie Cijfers op de kaart, gelanceerd op 16 maart 2023:
3. Update StatLinetabellen
De afgelopen periode zijn de volgende StatLine-tabellen geactualiseerd over thema’s binnen de Leefomgeving.
Bouwen en wonen
Bouwvergunningen; aantal, bouwkosten, index, aard werk, bestemming
Bouwvergunningen; bedrijfsgebouwen, bedrijfstak, regio
Bouwvergunningen; kerncijfers nieuwbouwwoningen; bouwkosten, inhoud, regio
Bouwvergunningen woonruimten; aantal en index
Bouwvergunningen woonruimten; type, opdrachtgever, eigendom, gemeente
Voorraad woningen en niet-woningen; mutaties, gebruiksfunctie, regio
Voorraad woningen; standen en mutaties; vanaf 1921
Energie
Aardgasbalans; aanbod en verbruik
Aardoliegrondstoffen- en aardolieproductenbalans; aanbod en verbruik
Internationale handel; aardolie, aardolieproducten; aanvoer en afvoer, land
Kolen en kolenproductenbalans; aanbod en verbruik
Verbrandingswaarden motorbrandstoffen; energiedrager
Elektriciteitsbalans; aanbod en verbruik
Elektriciteit; productie en productiemiddelen
Hernieuwbare energie; verbruik naar energiebron, techniek en toepassing
Hernieuwbare energie; zonnestroom, windenergie, RES-regio
Hernieuwbare elektriciteit; productie en vermogen
Vermeden verbruik fossiele energie en emissie CO2
Landbouw en natuur
Activiteiten van biologische landbouwbedrijven; regio
Akkerbouwgewassen; productie naar regio
Akkerbouwgewassen; voorlopige en definitieve oogstraming
Groenteteelt; oogst en teeltoppervlakte per groentesoort
Landbouw; gewassen, dieren, grondgebruik en arbeid op nationaal niveau
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar regio
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar gemeente
Landbouw; arbeidskrachten naar regio
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar bedrijfstype, nationaal
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar hoofdbedrijfstype, regio
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik, bedrijfstak (SBI 2008)
Landbouw; economische omvang naar omvangsklasse, bedrijfstype
Landbouw; economische omvang naar omvangsklasse, hoofdbedrijfstype, regio
Landbouw; gewassen, dieren en grondgebruik naar omvangsklasse en regio
Melkaanvoer en zuivelproductie door zuivelfabrieken
Omvang veestapel op agrarische bedrijven: peildatum 1 april en 1 december
Vleesproductie; aantal slachtingen en geslacht gewicht per diersoort
Visserij en aquacultuur; hoeveelheid vis, schaal- en schelpdieren
Visserij en aquacultuur; prijzen verse vis, schaal- en schelpdieren
Weidegang van melkvee; bedrijfsgrootte, regio
Milieu
Chemische bestr overheid,regio,1992-2018
Dierlijke mest; bedrijfstype, regio
Dierlijke mest; diercategorie, regio
Dierlijke mest; kerncijfers
Emissies broeikasgas(IPCC);klimaatsector
Emissies van broeikasgassen; IPCC
Emissies naar lucht; NEC
Emissies naar lucht; Nederland totaal
Emissies naar lucht; mobiele bronnen
Emissies naar lucht; stationaire bronnen
Emissies naar lucht;wegverkeer;1980-2018
Gewasbeschermingsmiddelen; afzet
Mestafzet buiten de Nederlandse landbouw
Mest; productie,transport,gebruik,regio
Overheid;altern.onkruidbeheer, 1992-2018
Overheid;chemische bestrijding, 1992-2018
Toepassing van biologische bestrijding
Varkens- en pluimveerechten
Zuivering afvalwater; energieverbruik
Zuivering afvalwater; installaties
Zuivering afvalwater; regionaal
Zuivering afvalwater; slibstabilisatie
Zuivering afvalwater; waterbeheerder
Zuivering afvalwater: zuiveringsproces
Regio en ruimte
Gebieden in Nederland 2023
Maatstaven Financiële-verhoudingswet (Fvw), regio, 2007 - 2023
Woonplaatsen in Nederland 2023
4. Aanvullende statistische diensten
Naast het reguliere programma doet het CBS regelmatig aanvullend statistisch onderzoek. Hieronder volgt een overzicht van de meest recente onderzoeksresultaten over Leefomgeving.
Bouwen en wonen
Bedrijventerreinen in Zuid-Holland, 2021-2022
De provincie Zuid-Holland heeft het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) gevraagd om de leegstandscijfers voor 1 januari 2021 en 2022 en WOZ-waardes voor 2019 tot en met 2022 te bepalen voor bedrijventerreinen in Zuid-Holland. Dit onderzoek is een toevoeging en actualisering van een eerder onderzoek naar leegstand en WOZ-waardes van de bedrijventerreinen in de provincie Zuid-Holland.
Bouwvergunningen agrarische bouwwerken, 2012-2022
Verleende bouwvergunningen voor de bouw van agrarische bouwwerken zoals stallen, schuren en kassen.
Bouwvergunningen bedrijfsgebouwen kwartaal 2021-2022
In deze tabel worden gegevens gepubliceerd op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen en specifiek over bedrijfsgebouwen. Per soort bedrijfsgebouw wordt de inhoud in kubieke meters en de oppervlakte in vierkante meters berekend.
Bouwvergunningen kerncijfers woonruimten (2021-2022)
In deze tabel worden gegevens gepubliceerd op basis van de statistiek Verleende Omgevingsvergunningen en specifiek over het aantal opgegeven vergunningen en het aantal nieuw te bouwen woonruimten. De tabel geeft een verdere uitsplitsing in variabelen en verdere regionalisering van de regulier op Statline gepubliceerde gegevens.
Bouwvergunningen woonruimten geregionaliseerd (2021-2022)
In deze tabel worden gegevens gepubliceerd op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen en specifiek over nieuwbouw woonruimten. Per soort opdrachtgever worden woningen, wooneenheden en recreatiewoningen uitgesplitst naar huur- en koopwoningen. De tabel geeft een verdere uitsplitsing in variabelen en verdere regionalisering van de regulier op Statline gepubliceerde gegevens.
Levensloopbestendig wonen, 2022
Om beter inzicht te krijgen in hoe we oudere bewoners mee krijgen in de warmtetransitie zijn de huishoudens van drie leeftijdsgroepen (tot 1945, 1945-1955, 1955-1970) in beeld gebracht uitgesplitst naar:
- Gemeente, wijk en buurt
- Eigendomssituatie
- Bouwjaarperiode (tot 1945, 1945-1975, 1975-1995, 1995-2000, 2000 of later).
Overige toevoegingen en onttrekkingen woningen 2022 Q1 en Q2
Uitsplitsing van overige toevoegingen (naast nieuwbouw) en overige onttrekkingen (naast sloop) van woningen in 1ste en 2de kwartaal 2022 voor Nederland totaal, provincies, Corop-gebieden en G4-gemeenten (voorlopige cijfers).
Transformaties in de woningvoorraad 2021
De tabellenset geeft inzicht in de omvang van het aantal woningen die toegevoegd worden aan de woningvoorraad ten gevolge van transformaties in 2021. Tevens zijn de kenmerken van de nieuwe woningtransformaties bepaald, evenals van de getransformeerde panden en de huishoudens die in de nieuwe woningtransformaties zijn gaan wonen.
Transformaties in de woningvoorraad, eerste t/m derde kwartaal 2022
De tabel geeft inzicht in de omvang van het aantal woningen die toegevoegd worden aan de woningvoorraad ten gevolge van transformaties. De gegevens zijn uitgesplitst naar provincie, Corop-gebied, gemeentegrootte en de vier grootste gemeenten (G4).
Woningen naar eigendom en WOZ, regio Haaglanden, 2022
Tabel met de woningvoorraad in de regio Haaglanden op 1 januari 2022. De woningvoorraad wordt uitgesplitst naar gemeente, eigendom (koopwoningen, huurwoningen in eigendom van woningcorporaties en huurwoningen in eigendom van overige verhuurders) en WOZ-klasse (3 klassen).
Energie
Aardgasverbruik per maand naar sector, 2019-2022
Deze tabel beschrijft het aardgasverbruik per maand per sector voor de periode 2019 t/m 2022. De volgende sectoren worden onderscheiden: elektriciteitscentrales, industrie aangesloten op het hoofdtransportnet van aardgas, woningen en warmtekrachtinstallaties in de glastuinbouw.
Biomassa regionaal, 2021
Bruto eindverbruik van biomassa naar RES-regio, 2021** Deze tabellenset is een regionalisatie van de nationale statistiek met betrekking tot biomassa. De cijfers zijn in 2021 ontwikkeld in het kader van Vivet (verbetering van de informatievoorziening van de energietransitie) en in samenwerking met de Regionale Klimaatmonitor, provincie Overijssel en enkele Overijsselse gemeenten. Deze update bevat cijfers over 2021 en is bekostigd door IPO (Interprovinciaal Overleg).
Emissiefactoren van elektriciteit uit steenkool en aardgas, 2000-2021
ACM heeft het CBS gevraagd om apart emissiefactoren af te leiden voor elektriciteit uit steenkool en aardgas, voor gebruik bij het stroometiket zoals energieleveranciers dat jaarlijks moeten samenstellen voor hun klanten. Deze publicatie beschrijft een methode voor het afleiden van de CO2-emissiefactoren voor elektriciteit uit steenkool en aardgas, consistent met de methode die het CBS samen met anderen heeft ontwikkeld voor emissiefactoren uit de totale elektriciteitsproductie.
Energielevering aardgaswoningen, 2019-2021 (aanvulling)
De tabel geeft voor 2019, 2020** en 2021* inzicht in de spreiding in energieleveringen aan tien profielen van aardgaswoningen volgens de vernieuwde methodiek van de klantenbestanden. Deze publicatie is gemaakt in opdracht van het Ministerie van Economische Zaken en Klimaat.
Energieleveringen bedrijven, 2020-2021
Aantal adressen en energieleveringen van bedrijven naar verbruiksklasse en gemeente, 2020-2021.
Energielevering aan woningen met blokverwarming, 2021
De tabel geeft voor 2021 inzicht in de gemiddelden en spreiding in energieleveringen aan 390.000 woningen met blokverwarming. Het gaat hierbij om woningen waar uit CBS-analyses blijkt dat er sprake is van blokverwarming en die hoofdzakelijk in hun energie voorzien met aardgas en elektriciteit.
Energieverbruik huishoudens naar inkomen, 2020
Voor de IBO Klimaat is voor het verslagjaar 2020 op basis van de populatie huishoudens in de Monitor Energiearmoede in Nederland een aantal aanvullende tabellen gemaakt. De tabellen geven inzicht geven in de samenhang tussen o.a. inkomen, eigendomssituatie, energieverbruik en energetische kwaliteit van de woning.
Gas- en elektriciteitsverbruik per proeftuin, 2020-2021
Gemiddeld gas- en elektriciteitsverbruik per proeftuin die onderdeel uitmaakt van het Programma Aardgasvrije Wijken in drie ronden van 26, 23 en 14 gemeenten over 2020 en 2021.
Levering van elektriciteit en aardgas aan kleinverbruiksaansluitingen naar verbruiksklasse, 2021
Deze tabellen tonen de verdeling van aardgas- en netto elektriciteitsleveringen van kleinverbruikers in 2021 over de energieverbruiksklassen.
Monitor Energiearmoede 2020
Indicatoren voor energiearmoede van huishoudens in Nederland, uitgesplitst naar achtergrondkenmerken, 2019 en 2020. Deze tabellenset is de eerste versie van de Monitor Energiearmoede in Nederland. Energiearmoede gaat over huishoudens die die te maken hebben met een laag inkomen in combinatie met een te hoge energierekening en/of een woning van (zeer) slechte energetische kwaliteit.
Rendementen, CO2-emissie elektriciteitsproductie, 2021
Actualisatie betreffende de Nederlandse rendementen, CO2-emissiefactoren en het fossiele energieverbruik van elektriciteitsproductie met de cijfers over 2021.
Voorraden op wekelijkse basis Diesel en Scheepsdiesel in Nederland
Deze tabel bevat de diesel en scheepsdiesel voorraden in Nederland op wekelijkse basis. Door de EU zullen per 5 december sancties op de invoer van Russische olie worden ingesteld. Het ministerie van Economische Zaken en Klimaat heeft CBS gevraagd om op hoge frequentie data te verzamelen die het ministerie nodig zal hebben in voorbereiding op een mogelijke crisissituatie als gevolg van deze sancties. Deze tabel is tijdelijk. Op het moment dat de impact van de boycot stopt zal ook de tabel stopgezet worden.
Landbouw en natuur
Bedrijven met melkvee naar grootteklasse, 2017-2022
Aantal bedrijven met melkvee naar grootteklasse voor de periode 2017-2022. De tabellenset bevat gegevens over het aantal bedrijven met melkvee ingedeeld naar grootteklasse voor heel Nederland en voor de provincies.
Landbouwgrond naar gebruikstitels, provincie, 2008-2022
Oppervlakte landbouwgrond in eigendom, (erf)pacht of overige exploitatievormen in de jaren 2008 tot en met 2022 per provincie.
Cijfers over de verschillende exploitatievormen van landbouwgrond. Er wordt onderscheid gemaakt in eigendom, erfpacht, allerlei andere pachtvormen en overige exploitatievormen.
Aantal Livestock Units op veehouderijbedrijven, 2022
In deze tabel wordt het aantal Livestock Units (LSU’s) op veehouderijen weergegeven, uitgesplitst naar grootteklasse en diercategorie in 2022. Het aantal LSU is berekend op basis van gegevens uit de Landbouwtelling 2022 en de Europese omrekenfactoren voor LSU per diercategorie.
Milieu
Biomassa regionaal, 2021
Bruto eindverbruik van biomassa naar RES-regio, 2021**. Deze tabellenset is een regionalisatie van de nationale statistiek met betrekking tot biomassa.
De cijfers zijn in 2021 ontwikkeld in het kader van Vivet (verbetering van de informatievoorziening van de energietransitie) en in samenwerking met de Regionale Klimaatmonitor, provincie Overijssel en enkele Overijsselse gemeenten.
Broeikasgassen- en grondstofvoetafdrukken
Deze tabellenset is gemaakt voor de Integrale Circulaire Economie Rapportage. De tabellenset bevat voetafdrukken voor Nederland voor de even jaren in de periode 2010-2018. Voetafdrukken in CO2-equivalenten zijn gepresenteerd voor CO2 en andere broeikasgassen. Grondstofvoetafdrukken zijn uitgesplitst naar biomassa, fossiele brandstoffen, metalen en niet-metallische mineralen. Alle voetafdrukken worden gepresenteerd vanuit zowel het consumptie- als het productieperspectief.
Emissiefactoren van elektriciteit uit steenkool en aardgas, 2000-2021
Deze publicatie beschrijft een methode voor het afleiden van de CO2-emissiefactoren voor elektriciteit uit steenkool en aardgas, consistent met de methode die het CBS samen met anderen heeft ontwikkeld voor emissiefactoren uit de totale elektriciteitsproductie.
Herziening materiaalmonitor 2014, 2016, 2018 en update 2020
De revisie van de materiaalmonitor is onderdeel van het Werkprogramma Monitoring en Sturing Circulaire Economie 2019-2023, een samenwerkingsverband van verschillende kennisinstituten onder leiding van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Het PBL heeft aan het CBS gevraagd om een aantal onderzoeken in het kader van dit werkprogramma uit te voeren. Dit onderzoek betreft de revisie van de materiaalmonitoren met cijfers over de jaren 2014, 2016 en 2018. Dit rapport geeft een overzicht van de doorgevoerde verbeteringen in de materiaalmonitor.
Materiaalmonitor 2014, 2016, 2018 en 2020
In de Materiaalmonitor worden de fysieke materiaalstromen van, naar en binnen de Nederlandse economie weergegeven.
Deze tabellenset is tot stand gekomen in het kader van het Werkprogramma Monitoring en Sturing Circulaire Economie 2019-2023. Dit werkprogramma is een samenwerkingsverband van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS), Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden (CML), het Centraal Planbureau (CPB), het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM), RVO.nl, Rijkswaterstaat, TNO en de Universiteit Utrecht (UU) onder leiding van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Monitoring economische indicatoren circulaire economie
Het CBS meet economische indicatoren over de circulaire economie, zoals de werkgelegenheid en de toegevoegde waarde, om het economische belang van de circulaire economie en de ontwikkeling ervan door de tijd in kaart te brengen. Deze monitoring is onderdeel van het Werkprogramma Monitoring en Sturing Circulaire Economie 2019-2023, een samenwerkingsverband van verschillende kennisinstituten onder leiding van het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL).
Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest, vierde kwartaal 2022
In opdracht van het ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit (LNV) stelt het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) na afloop van elk kwartaal van 2022 een berekening op van de fosfaat- en stikstofexcretie van de Nederlandse veestapel. De kwartaalrapportages vormen de basis voor een driemaandelijks ijkmoment.
Deze rapportage is de vierde kwartaalrapportage van 2022 en bevat een momentopname van de fosfaat- en stikstofexcretie naar de stand van de rundveestapel op 1 januari 2023.
Een nieuwe methode voor voetafdrukberekeningen
Een beschrijving en validatie van een nieuwe methode voor het berekenen van voetafdrukken. Dit rapport legt uit waarom de huidige methode toe is aan vervanging. De nieuwe methode en zijn voor- en nadelen worden vervolgens beschreven. De methode wordt gevalideerd met drie tests. Een geautomatiseerde workflow wordt vervolgens uitgewerkt waarmee de methode geoperationaliseerd is.
Omvang van ecosysteemtypen naar provincie (2013 en 2021)
Deze tabellenset beschrijft de omvang van ecosystemen in Nederland in 2013 en 2021, uitgesplitst naar 10 ecosysteemtypen en naar provincie.
Regio en ruimte
Voor dit thema zijn afgelopen kwartaal geen aanvullende statistische diensten uitgevoerd.
5. Compendium voor de Leefomgeving
Overzicht updates kwartaal I 2023
Het Compendium voor de Leefomgeving is een website die een zo compleet mogelijk beeld geeft van de actuele situatie van milieu, natuur en landschap, en van de ruimtelijke ontwikkeling in Nederland. De publicatie omvat ongeveer 600 specifieke onderwerpen (indicatoren), waarvan het CBS er zo’n 300 bijhoudt.
Het Compendium voor de Leefomgeving komt voort uit het Milieu- en Natuurcompendium, de Monitor Nota Ruimte en de Ruimtemonitor. Het is een gezamenlijk product van het CBS, het Planbureau voor de Leefomgeving, Wageningen Universiteit en Researchcentrum en het RIVM.
In het afgelopen kwartaal zijn de volgende indicatoren bijgewerkt:
Bouwen en wonen
Voor dit thema zijn in het afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
Energie
Verbruik van hernieuwbare energie 1990-2021
Landbouw en natuur
Beek- en poldervissen van de Habitatrichtlijn, 1990-2021
Biologische landbouw: arealen en veestapels, 2011-2022
Broedvogels van bos, 1990-2021
Fauna van het agrarisch gebied, 1990-2021
Fauna van bos, 1990-2021
Fauna van de duinen, 1990-2021
Fauna van de heide, 1990-2021
Fauna van natuurgebieden op land, 1990-2021
Fauna van open natuurgebieden, 1990-2021
Fauna van zoetwater en moeras, 1990-2021
Living Planet Index Nederland, 1990-2021
Living Planet Index Netherlands, 1990-2021
Trend van boerenlandvogels, 1915-2021
Trend fauna van het land, 1990-2021
Vegetatie van bossen, 1999-2020
Vegetatie van de duinen, 1999-2020
Vegetatie van de heide, 1999-2020
Vegetatie van halfnatuurlijk grasland, 1999-2020
Vegetatie van landschapselementen in het agrarisch gebied, 1999-2020
Vegetatie van open moerassen, 1999-2020
Vegetatie van Natura-2000-gebieden, 1999-2020
Vinddatum eerste kievitsei in Fryslân, 1901-2023
Wetlands van de Conventie van Ramsar, per 2022
Milieu
Voor dit thema zijn in het afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
Regio en ruimte
Voor dit thema zijn afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
6. Verschijnt binnenkort
- Dashboard ‘Landbouw in historisch perspectief’
- Nieuwsbericht appels en peren
- Nieuwsbericht kasteelt
- Publicatie onderzoek glastuinbouw
- Snelle cijfers landbouwtelling 2023.
7. Samenwerkingspartners en interessante links
Samenwerkingspartners
Brandweer | Emissieregistratie | Eurostat | Kadaster | Koninklijke Bibliotheek | Locatus | Ministerie van Binnenlandse Zaken | Ministerie van EZK | Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat | Ministerie van LNV | Mulier Instituut | NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) | Planbureau voor de Leefomgeving | Prorail | Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK) | Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | RIVM | Vektis | Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) | Vereniging van Statistiek en Onderzoek (VSO) | Wageningen University & Research
Interessante links
Cijfers circulaire economie
Compendium voor de leefomgeving
Detailcijfers emissies (ook per gemeente)
Dossier stikstof
Dossier broeikasgassen
Energie en Energievoorziening
Energietransitie
Eurostat regional yearbook
Informatie natuur, landschap en biodiversiteit
Maatregelen tegen stikstof
Nationaal Programma RES
Netwerk Ecologische Monitoring
Monitor Koopwoningmarkt
Monitor Koopwoningmarkt TU Delft
Publieke Dienstverlening op de Kaart - dataviewer
Regionale Energiestrategie
Colofon
De Nieuwsbrief Leefomgeving is een uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, en verschijnt 4 keer per jaar.
Wilt u reageren op deze nieuwsbrief of heeft u een vraag over de cijfers of publicaties? Neem dan per e-mail contact met ons op. Ook voor een abonnement op deze Nieuwsbrief kunt u ons mailen.