Cijfers op de kaart: nieuwe CBS-visualisatie van regionale statistieken

/ Auteur: Karel Feenstra
Screenshot van ‘Cijfers op de kaart’
Het CBS presenteert op 16 maart 2023 een nieuwe visualisatie van regionale statistieken in overzichtelijke kaartvorm. Cijfers op de kaart is een nieuwe applicatie waarmee cijfers op gemeente-, wijk- en buurtniveau te bekijken zijn aan de hand van diverse thema’s, zoals bevolking, energie en arbeid. Altijd met de meest actuele CBS-cijfers.

Gegevens over wijken en buurten

Het CBS maakt al decennialang statistieken, onder andere voor overheden en bedrijven. Sinds enkele jaren ook in kaartvorm. Op de website CBSinuwbuurt.nl konden geïnteresseerden al eerder terecht voor informatie op wijk- en buurtniveau. ‘Maar het was tijd voor een update,’ zegt Vinodh Lalta, onderzoeker bij het CBS. ‘Cijfers op de kaart – een project dat mede mogelijk is gemaakt door het Europese statistiekbureau Eurostat – is de opvolger van CBSinuwbuurt. Met de nieuwe interface wordt zoeken naar gegevens over een wijk of buurt nog gemakkelijker. Ook op kleinere schermen, bijvoorbeeld van mobiele telefoons.’

Actuele gegevens

Toch zitten de grote vernieuwingen niet op maar vooral achter het scherm. ‘Cijfers op de kaart is nu een direct onderdeel van de website cbs.nl,’ legt Rik Verhulst, ontwikkelaar datavisualisaties bij het CBS, uit. ‘Door de koppeling aan Statline, de databank van het CBS, krijgt de gebruiker altijd de meest actuele gegevens te zien. Dat is een groot verschil met CBSinuwbuurt, waarbij periodiek data moesten worden bijgewerkt door CBS-medewerkers. Dat gaat nu dus automatisch.’

Wensen en behoeften gebruikers

Betrouwbare cijfers en statistieken leveren is een van de kerntaken van het CBS. Maar de manier waarop het CBS die data beschikbaar maakt voor een groot en divers publiek – van beleidsmedewerkers en onderzoekers tot journalisten en burgers – is zeker zo belangrijk. Het team Gebruikersinteractie van het CBS heeft in 2022 dan ook onderzocht of het ontwerp en de eigenschappen van Cijfers op de kaart goed aansluiten bij de wensen en behoeften van gebruikers. ‘Naar aanleiding van die bevindingen hebben we een aantal verbeteringen door kunnen voeren,’ zegt Verhulst. De basis van Cijfers op de kaart is opgebouwd met cartografische data. De zoektocht begint letterlijk op de kaart van Nederland. De keuze van de thema’s en onderwerpen waarop gebruikers kunnen zoeken, is deels ingegeven door het publiek zelf. Lalta: ‘Het CBS houdt bij op welke onderwerpen veel wordt gezocht. Thema’s als bevolking, woningmarkt, energie, werkgelegenheid en opleidingen scoren hoog. Die hebben we dus als eerste toegevoegd. Bij het toevoegen van andere inhoudelijke onderwerpen gaan we ook steeds zoveel mogelijk uit van de gebruiker.’

‘Thema’s als bevolking, woningmarkt, energie, werkgelegenheid en opleidingen scoren hoog’

Leerzaam voor scholieren en studenten

De data van het CBS worden veel gebruikt, onder andere door beleidsmakers van de overheid en onderzoekers. Maar de doelgroep is veel breder. Veel publicaties en data zijn ook gericht op scholieren en studenten. ‘Het CBS vindt het belangrijk kennis over statistiek breed uit te dragen in het onderwijs. Het heeft daarom speciaal lesmateriaal ontwikkeld voor basisscholen en middelbare scholen. CBS-collega’s staan ook regelmatig voor de klas. Op cbs.nl is staat een speciale pagina hierover, waarop allerlei lesmateriaal te vinden is. Sinds vorig jaar is er ook een dashboard bevolking junior met statistieken voor kinderen. Cijfers op de kaart is ook voor scholieren een heel leerzaam en gebruiksvriendelijk product’, aldus Lalta. Die gebruiksvriendelijkheid was sowieso een belangrijk doel dat de makers voor ogen hadden. De gebruiker moet er makkelijk en snel mee aan de slag kunnen. Verhulst: ‘Veel mensen weten niet dat het CBS zoveel regionale data heeft. Dat mensen tot op buurtniveau heel specifieke statistieken kunnen vinden, is vaak een verrassing. Dat is niet alleen leuk, het helpt mensen ook om hun wijk of buurt beter te leren kennen. Heel mooi om daar een bijdrage aan te kunnen leveren.’

Reacties publiek

De eerste versie van Cijfers op de kaart is nu beschikbaar. Hierin zijn de data per wijk en buurt van 2016 tot en met 2022 verwerkt. Maar het project is nog niet af. Lalta: ‘We gaan de komende tijd kijken hoe het publiek op de nieuwe visualisatie reageert. De bedoeling is dat we meer thema’s en onderwerpen gaan toevoegen. Daarnaast willen we cijfers per postcodegebied toevoegen, en nog enkele andere functies. Welke functies dat precies worden, hangt af van de reacties die we de komende tijd van onze gebruikers krijgen.’