Nieuwsbrief Leefomgeving kwartaal III 2023
Inhoud
1. Artikelen en publicaties
2. Greep uit grafieken
3. Updates StatLinetabellen
4. Aanvullende statistische diensten
5. Updates Compendium voor de Leefomgeving
6. Verschijnt binnenkort
7. Samenwerkingspartners en interessante links
Deze nieuwsbrief
Dit is de Nieuwsbrief Leefomgeving van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) over het derde kwartaal van 2023. Hierin vindt u een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties over de thema’s Bouwen en wonen, Energie, Landbouw en natuur, Milieu, en Regio en ruimte. De Nieuwsbrief Leefomgeving verschijnt elk kwartaal.
1. Artikelen en publicaties
Bouwen en wonen
Gemiddelde WOZ-waarde woningen 16,4 procent hoger
Op 1 januari 2023 bedroeg de gemiddelde WOZ-waarde van een woning 369 duizend euro. Dat is 16,4 procent meer dan een jaar eerder en de hoogste waarde ooit. De WOZ-waarde steeg het meest in de gemeente Lelystad. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers (Nieuwsbericht, 13 juli).
Door ruim 50 duizend nieuwbouwwoningen doorstroom in 120 duizend woningen
In Nederland werden in 2021 ruim 50 duizend opgeleverde nieuwbouwwoningen bewoond. Dat zette een verhuisketen in gang waardoor in 2021 ruim 120 duizend woningen vrijkwamen die opnieuw bewoond werden. Dit blijkt uit het dashboard Verhuisketens in Nederland, een innovatie
Omzet bouw bijna 8 procent hoger in tweede kwartaal 2023
De omzet van de bouw is in het tweede kwartaal van 2023 met 7,7 procent gestegen vergeleken met een jaar eerder. Het aantal vergunde nieuwbouwwoningen daalde met 5 procent naar 15,1 duizend. Dat meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Hoeveel woningen zijn er?
Op dit moment zijn er ruim 8 miljoen woningen. De meeste huizen zijn rijtjeshuizen (42 procent). Dat betekent dat het huis deel is van een blok van minimaal drie huizen. 36 procent van alle woningen waren meergezinswoningen. Denk aan appartementen of bovenwoningen. 13 procent van de woningen was vrijstaand en 9 procent was twee-onder-een-kap.
Energie
Bijna helft elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen
De elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen is in de eerste helft van 2023 gestegen naar 27,6 miljard kWh, 14 procent meer dan een jaar eerder. Hiermee kwam het aandeel hernieuwbare elektriciteit op 46 procent van de totale elektriciteitsproductie. De productie uit zon en wind namen het eerste half jaar toe, die uit fossiele bronnen daalde juist.
Laagste energieverbruik in Nederland sinds 1990
In 2022 is in Nederland 10 procent minder energie verbruikt dan in 2021. In totaal werd 2732 PJ (petajoule) energie verbruikt: het laagste niveau sinds 1990. Het verbruik van aardgas daalde zelfs met 21 procent ten opzichte van 2021, doordat aardgas-intensieve activiteiten zijn verminderd. Daarnaast daalde ook het verbruik van olie als grondstof.
Welk deel van ons energieverbruik was duurzaam?
In 2022 kwam 15 procent van het Nederlandse energieverbruik uit duurzame of hernieuwbare bronnen. Een jaar eerder was dit 13 procent. Vooral het verbruik van zonne- en windenergie nam het laatste jaar toe. Het verbruik van biomassa nam juist af.
Landbouw en natuur
Areaal akkerbouw met 3 procent gegroeid
Het akkerbouwareaal is in 2023 met 14,4 duizend hectare toegenomen tot 549 duizend hectare. Het areaal tarwe nam het sterkst toe, maar ook zaaiuien en peulvruchten werden meer geteeld dan in 2022. Aardappelen, suikerbieten en snijmaïs zijn in 2023 minder geteeld. Ondanks de stijging in 2023 is het totale areaal akkerbouwgewassen ten opzichte van 2000 met ruim 13 procent afgenomen. Dit blijkt uit de voorlopige uitkomsten van de Landbouwtelling 2023 van het CBS.
Hoe gaat het met de libellen en dagvlinders?
Sinds 1992 zijn er bijna de helft minder dagvlinders. Het aantal libellen nam tot 2007 toe, maar groeide daarna niet verder. Dat komt onder andere doordat de kwaliteit van het leefgebied van de vlinders en libellen steeds slechter wordt.
Rond 1910 gaf een Nederlandse koe iets meer dan 2 500 liter melk per jaar. In 1934/1938 was dat al 3 400 liter. De melkproductie is steeds groter geworden. In 2021 gaf een melkkoe gemiddeld ongeveer 8 864 liter (9 148 kilogram) melk.
Hoeveel varkens waren er in 1910?
In 1910 liepen er 1,26 miljoen varkens rond op Nederlandse boerderijen. Twintig jaar later was dat aantal bijna driemaal zo groot. In 1997 was het aantal varkens met ruim 15 miljoen op zijn top. Nu zijn het er ruim 11 miljoen.
Hoeveel runderen en varkens telt ons land?
Op 1 april 2022 waren er 3,8 miljoen runderen en 11,3 miljoen varkens in Nederland. Bijna de helft van alle runderen is een melkkoe en de meeste varkens zijn vleesvarkens.
Productie stikstof en fosfaat in dierlijke mest onder mestplafond
De uitscheiding van stikstof in dierlijke mest bedroeg 467 miljoen kilogram in 2022. Dat is 0,8 procent minder dan een jaar eerder, en 4,6 procent onder het in 2022 geldende stikstofplafond. De fosfaatuitscheiding was 150 miljoen kilogram. Dat is 1,6 procent meer dan een jaar eerder en 0,2 procent onder het fosfaatplafond. Dit meldt het CBS op basis van definitieve cijfers.
Milieu
Milieusector blijft groeien, maar is nog altijd bescheiden
In de afgelopen twintig jaar is de toegevoegde waarde van de milieusector verdrievoudigd. De bijdrage van de milieusector aan de Nederlandse economie blijft echter beperkt, en is in dezelfde periode met ruim de helft toegenomen van 1,66 procent tot 2,56 procent van het bbp. Dit blijkt uit de nieuwste cijfers van het CBS, bestaande uit gedetailleerde cijfers tot en met 2021 en een snelle raming voor 2022.
Hoeveel liter water gebruiken we per dag?
In 2021 gebruikten we gemiddeld 129 liter water per dag per persoon. Veruit het meeste water gaat op aan douchen, ruim 46 liter per dag. De gemiddelde Nederlander doucht zes keer per week ruim 7 minuten. Ook het doorspoelen van het toilet kost in verhouding veel water: 30 liter per dag.
Huishoudelijk afval per inwoner op laagste niveau in bijna 30 jaar
In 2022 werd 8,1 miljard kilogram huishoudelijk afval ingezameld door gemeenten, ongeveer 461 kilogram per inwoner. Dit is de laagste hoeveelheid sinds 1994, toen 478 kilogram per inwoner werd ingezameld. Vergeleken met 2021 nam de hoeveelheid ingezameld afval (opgehaald bij huishoudens en/of ingeleverd bij milieustraten) af met 8 procent. Er werd vooral minder groente-, fruit- en tuinafval (gft), schoon puin, schone grond en houtafval ingezameld. Dit meldt het CBS op basis van nieuwe cijfers.
Uitstoot broeikasgassen 5 procent lager in tweede kwartaal 2023
In het tweede kwartaal van 2023 was de uitstoot van broeikasgassen 5 procent lager dan in hetzelfde kwartaal van 2022. Dit komt vooral door een 23 procent lagere uitstoot door de elektriciteitssector. De uitstoot door mobiliteit was echter 7 procent hoger. Dit melden het CBS en RIVM/Emissieregistratie op basis van de voorlopige kwartaalcijfers over de broeikasgassenuitstoot conform de richtlijnen van de IPCC.
Nederland grootste importeur van soja, palmolie en cacao van de EU
Nederland is een grote importeur van producten die door de Europese Commissie worden gelinkt aan ontbossing en landdegradatie. Voorbeelden hiervan zijn soja, palmolie en cacao. Van alle EU-landen haalde Nederland in 2022 de meeste goederen met risico op ontbossing uit niet-EU-landen. Het grootste deel van deze goederen komt uiteindelijk weer in het buitenland terecht. De voedingsindustrie is in Nederland de grootste gebruiker van deze goederen. Dit meldt het CBS in de Internationaliseringsmonitor.
Regio en ruimte
10 procent van Nederlands fietsnetwerk loopt door de natuur
In 2022 liep 10 procent van het Nederlandse fietsnetwerk (15 duizend kilometer aan fietspaden en -wegen) door de natuur. Het grootste deel van het fietsnetwerk (28 procent) loopt door bebouwd gebied met weinig of geen groen. Dat meldt het CBS op basis van gegevens van de Fietsersbond in de publicatie Nederland in cijfers 2023.
Nieuwsbrief Regionaal, september 2023
De tweede Nieuwsbrief Regionaal van 2023, van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) bevat een overzicht van de nieuwste cijfers en publicaties op lokaal niveau en andere ontwikkelingen op het gebied van regionale en ruimtelijke statistieken.
Waar liggen onze fietspaden en -wegen?
Het grootste deel van het Nederlandse fietsnetwerk – 43 duizend kilometer – loopt tussen huizen en gebouwen met weinig of geen groen. In de natuur kunnen fietsers de minste kilometers maken (15 duizend). Nederlanders stappen het vaakst op de fiets om boodschappen te doen of om te winkelen.
Volkstelling gegevens per INSPIRE vierkant 2021
Deze publicatie voor de Europese Volkstelling 2021 bevat gegevens over het aantal inwoners, geslacht, leeftijd, werkzame personen, geboorteland en verhuizingen over alle in Nederland ingezeten personen op 1 januari 2021. De indeling is naar vierkanten van 1 kilometer bij 1 kilometer volgens Europese projectie.
Het jaarlijkse bestand van CBS-gebiedsindelingen geeft de gebiedsindelingen die het CBS hanteert in een GIS-formaat dat te gebruiken is in softwarepakketten als QGIS of ArcGIS.
Het CBS biedt op laagregionaal niveau kerncijfers aan. Het gaat het om gegevens naar de volledige postcode (PC6), 5 posities van de postcode (PC5) en het numerieke deel van de postcode (PC4). Op het meest gedetailleerde niveau worden ongeveer 420.000 individuele postcodes gepubliceerd. Aan elk gebied is een reeks van demografische en sociaaleconomische variabelen gekoppeld.
2. Greep uit grafieken
Deze rubriek bevat enkele actuele grafieken uit het afgelopen kwartaal op basis van statistieken over de leefomgeving.
Bouwen en wonen
Uit het nieuwsbericht Gemiddelde WOZ-waarde woningen 16,4 procent hoger van 13 juli:
| Gemeente | Verschil met 2022 ( procent) |
|---|---|
| Aa en Hunze | 14,8 |
| Aalsmeer | 15,9 |
| Aalten | 18,5 |
| Achtkarspelen | 13,3 |
| Alblasserdam | 18,6 |
| Albrandswaard | 18,1 |
| Alkmaar | 19,2 |
| Almelo | 20,9 |
| Almere | 17,1 |
| Alphen aan den Rijn | 16,5 |
| Alphen-Chaam | 10,3 |
| Altena | 18,1 |
| Ameland | 10,3 |
| Amersfoort | 18,0 |
| Amstelveen | 12,3 |
| Amsterdam | 19,1 |
| Apeldoorn | 23,5 |
| Arnhem | 22,3 |
| Assen | 16,8 |
| Asten | 11,0 |
| Baarle-Nassau | 5,3 |
| Baarn | 14,8 |
| Barendrecht | 14,4 |
| Barneveld | 15,4 |
| Beek | 16,3 |
| Beekdaelen | 16,0 |
| Beesel | 15,9 |
| Berg en Dal | 14,8 |
| Bergeijk | 12,5 |
| Bergen (L) | 16,4 |
| Bergen (NH) | 15,1 |
| Bergen op Zoom | 12,6 |
| Berkelland | 19,4 |
| Bernheze | 14,2 |
| Best | 12,5 |
| Beuningen | 14,6 |
| Beverwijk | 19,2 |
| Bladel | 11,4 |
| Blaricum | 15,7 |
| Bloemendaal | 12,3 |
| Bodegraven-Reeuwijk | 13,4 |
| Boekel | 15,7 |
| Borger-Odoorn | 17,4 |
| Borne | 18,2 |
| Borsele | 11,3 |
| Boxtel | 16,0 |
| Breda | 13,7 |
| Bronckhorst | 19,0 |
| Brummen | 19,6 |
| Brunssum | 18,1 |
| Bunnik | 22,1 |
| Bunschoten | 12,3 |
| Buren | 9,5 |
| Capelle aan den IJssel | 14,8 |
| Castricum | 18,3 |
| Coevorden | 14,8 |
| Cranendonck | 8,2 |
| Culemborg | 19,8 |
| Dalfsen | 12,4 |
| Dantumadiel | 17,3 |
| De Bilt | 22,8 |
| De Fryske Marren | 14,1 |
| De Ronde Venen | 17,5 |
| De Wolden | 16,6 |
| Delft | 11,8 |
| Den Helder | 20,5 |
| Deurne | 13,8 |
| Deventer | 19,1 |
| Diemen | 17,5 |
| Dijk en Waard | 17,6 |
| Dinkelland | 11,5 |
| Doesburg | 13,8 |
| Doetinchem | 17,0 |
| Dongen | 12,1 |
| Dordrecht | 19,8 |
| Drechterland | 19,6 |
| Drimmelen | 10,4 |
| Dronten | 19,4 |
| Druten | 10,5 |
| Duiven | 18,9 |
| Echt-Susteren | 16,9 |
| Edam-Volendam | 10,7 |
| Ede | 15,5 |
| Eemnes | 16,9 |
| Eemsdelta | 17,6 |
| Eersel | 12,8 |
| Eijsden-Margraten | 19,2 |
| Eindhoven | 14,6 |
| Elburg | 12,4 |
| Emmen | 15,4 |
| Enkhuizen | 19,7 |
| Enschede | 21,3 |
| Epe | 23,9 |
| Ermelo | 16,3 |
| Etten-Leur | 10,3 |
| Geertruidenberg | 12,3 |
| Geldrop-Mierlo | 15,2 |
| Gemert-Bakel | 13,5 |
| Gennep | 20,3 |
| Gilze en Rijen | 8,6 |
| Goeree-Overflakkee | 19,7 |
| Goes | 13,5 |
| Goirle | 16,8 |
| Gooise Meren | 10,7 |
| Gorinchem | 19,5 |
| Gouda | 17,0 |
| Groningen | 17,1 |
| Gulpen-Wittem | 16,1 |
| Haaksbergen | 18,2 |
| Haarlem | 15,1 |
| Haarlemmermeer | 18,9 |
| Halderberge | 12,3 |
| Hardenberg | 11,7 |
| Harderwijk | 19,7 |
| Hardinxveld-Giessendam | 15,5 |
| Harlingen | 14,4 |
| Hattem | 15,2 |
| Heemskerk | 18,9 |
| Heemstede | 14,2 |
| Heerde | 19,4 |
| Heerenveen | 17,1 |
| Heerlen | 18,7 |
| Heeze-Leende | 11,2 |
| Heiloo | 20,7 |
| Hellendoorn | 10,7 |
| Helmond | 13,5 |
| Hendrik-Ido-Ambacht | 19,5 |
| Hengelo (O) | 20,2 |
| Het Hogeland | 17,3 |
| Heumen | 12,8 |
| Heusden | 18,3 |
| Hillegom | 16,5 |
| Hilvarenbeek | 16,7 |
| Hilversum | 14,1 |
| Hoeksche Waard | 16,8 |
| Hof van Twente | 12,1 |
| Hollands Kroon | 14,5 |
| Hoogeveen | 15,8 |
| Hoorn | 14,9 |
| Horst aan de Maas | 9,8 |
| Houten | 20,6 |
| Huizen | 14,5 |
| Hulst | 12,6 |
| IJsselstein | 16,2 |
| Kaag en Braassem | 18,2 |
| Kampen | 14,2 |
| Kapelle | 14,1 |
| Katwijk | 15,1 |
| Kerkrade | 17,0 |
| Koggenland | 13,9 |
| Krimpen aan den IJssel | 12,0 |
| Krimpenerwaard | 17,2 |
| Laarbeek | 16,2 |
| Land van Cuijk | 14,6 |
| Landgraaf | 17,5 |
| Landsmeer | 18,1 |
| Lansingerland | 16,8 |
| Laren | 15,0 |
| Leeuwarden | 15,2 |
| Leiden | 13,0 |
| Leiderdorp | 14,1 |
| Leidschendam-Voorburg | 11,8 |
| Lelystad | 26,3 |
| Leudal | 19,6 |
| Leusden | 14,8 |
| Lingewaard | 14,4 |
| Lisse | 13,4 |
| Lochem | 23,1 |
| Loon op Zand | 16,7 |
| Lopik | 15,9 |
| Losser | 19,3 |
| Maasdriel | 16,4 |
| Maasgouw | 16,5 |
| Maashorst | 14,6 |
| Maassluis | 14,3 |
| Maastricht | 17,1 |
| Medemblik | 15,7 |
| Meerssen | 17,7 |
| Meierijstad | 17,4 |
| Meppel | 16,1 |
| Middelburg | 12,1 |
| Midden-Delfland | 11,9 |
| Midden-Drenthe | 12,8 |
| Midden-Groningen | 16,0 |
| Moerdijk | 18,8 |
| Molenlanden | 12,8 |
| Montferland | 11,5 |
| Montfoort | 15,4 |
| Mook en Middelaar | 21,5 |
| Neder-Betuwe | 14,9 |
| Nederweert | 18,1 |
| Nieuwegein | 19,5 |
| Nieuwkoop | 18,3 |
| Nijkerk | 14,5 |
| Nijmegen | 17,5 |
| Nissewaard | 15,3 |
| Noardeast-Fryslân | 16,8 |
| Noord-Beveland | 11,9 |
| Noordenveld | 18,3 |
| Noordoostpolder | 18,3 |
| Noordwijk | 13,5 |
| Nuenen, Gerwen en Nederwetten | 16,9 |
| Nunspeet | 12,2 |
| Oegstgeest | 12,2 |
| Oirschot | 12,0 |
| Oisterwijk | 16,0 |
| Oldambt | 22,7 |
| Oldebroek | 11,4 |
| Oldenzaal | 19,6 |
| Olst-Wijhe | 15,6 |
| Ommen | 21,9 |
| Oost Gelre | 10,7 |
| Oosterhout | 15,7 |
| Ooststellingwerf | 15,2 |
| Oostzaan | 15,6 |
| Opmeer | 15,3 |
| Opsterland | 15,7 |
| Oss | 16,6 |
| Oude IJsselstreek | 14,0 |
| Ouder-Amstel | 10,3 |
| Oudewater | 13,0 |
| Overbetuwe | 17,1 |
| Papendrecht | 20,3 |
| Peel en Maas | 19,4 |
| Pekela | 16,2 |
| Pijnacker-Nootdorp | 19,4 |
| Purmerend | 16,4 |
| Putten | 18,7 |
| Raalte | 16,4 |
| Reimerswaal | 15,7 |
| Renkum | 19,5 |
| Renswoude | 23,3 |
| Reusel-De Mierden | 10,6 |
| Rheden | 23,9 |
| Rhenen | 14,8 |
| Ridderkerk | 15,4 |
| Rijssen-Holten | 12,4 |
| Rijswijk | 14,9 |
| Roerdalen | 18,0 |
| Roermond | 18,9 |
| Roosendaal | 12,7 |
| Rotterdam | 16,4 |
| Rozendaal | 23,0 |
| Rucphen | 12,1 |
| Schagen | 12,2 |
| Scherpenzeel | 12,1 |
| Schiedam | 14,9 |
| Schiermonnikoog | 15,4 |
| Schouwen-Duiveland | 13,2 |
| 's-Gravenhage | 14,1 |
| 's-Hertogenbosch | 16,7 |
| Simpelveld | 18,4 |
| Sint-Michielsgestel | 17,3 |
| Sittard-Geleen | 16,5 |
| Sliedrecht | 19,2 |
| Sluis | 13,1 |
| Smallingerland | 17,9 |
| Soest | 10,6 |
| Someren | 11,0 |
| Son en Breugel | 14,5 |
| Stadskanaal | 16,9 |
| Staphorst | 10,4 |
| Stede Broec | 20,7 |
| Steenbergen | 14,3 |
| Steenwijkerland | 14,4 |
| Stein | 18,4 |
| Stichtse Vecht | 16,8 |
| Súdwest Fryslân | 14,7 |
| Terneuzen | 12,5 |
| Terschelling | 8,9 |
| Texel | 13,4 |
| Teylingen | 13,6 |
| Tholen | 13,2 |
| Tiel | 20,2 |
| Tilburg | 16,7 |
| Tubbergen | 12,0 |
| Twenterand | 17,6 |
| Tynaarlo | 15,5 |
| Tytsjerksteradiel | 14,1 |
| Uitgeest | 23,4 |
| Uithoorn | 17,0 |
| Urk | 11,6 |
| Utrecht | 17,6 |
| Utrechtse Heuvelrug | 15,7 |
| Vaals | 16,9 |
| Valkenburg aan de Geul | 16,4 |
| Valkenswaard | 10,1 |
| Veendam | 18,3 |
| Veenendaal | 24,5 |
| Veere | 14,1 |
| Veldhoven | 17,9 |
| Velsen | 13,9 |
| Venlo | 18,7 |
| Venray | 14,5 |
| Vijfheerenlanden | 14,5 |
| Vlaardingen | 14,0 |
| Vlieland | 19,5 |
| Vlissingen | 15,6 |
| Voerendaal | 17,4 |
| Voorne aan Zee | |
| Voorschoten | 14,9 |
| Voorst | 19,4 |
| Vught | 13,9 |
| Waadhoeke | 16,9 |
| Waalre | 17,1 |
| Waalwijk | 15,9 |
| Waddinxveen | 16,0 |
| Wageningen | 18,9 |
| Wassenaar | 10,3 |
| Waterland | 10,7 |
| Weert | 20,0 |
| West Betuwe | 17,0 |
| West Maas en Waal | 20,3 |
| Westerkwartier | 16,0 |
| Westerveld | 15,0 |
| Westervoort | 18,3 |
| Westerwolde | 14,9 |
| Westland | 13,4 |
| Weststellingwerf | 15,8 |
| Wierden | 12,4 |
| Wijchen | 12,3 |
| Wijdemeren | 11,2 |
| Wijk bij Duurstede | 17,6 |
| Winterswijk | 13,0 |
| Woensdrecht | 12,7 |
| Woerden | 14,4 |
| Wormerland | 18,9 |
| Woudenberg | 18,7 |
| Zaanstad | 17,9 |
| Zaltbommel | 12,7 |
| Zandvoort | 11,6 |
| Zeewolde | 18,7 |
| Zeist | 17,3 |
| Zevenaar | 14,3 |
| Zoetermeer | 23,1 |
| Zoeterwoude | 12,4 |
| Zuidplas | 18,7 |
| Zundert | 14,6 |
| Zutphen | 22,8 |
| Zwartewaterland | 13,4 |
| Zwijndrecht | 18,8 |
| Zwolle | 15,8 |
Uit het nieuwsbericht Omzet bouw bijna 8 procent hoger in tweede kwartaal 2023 van 17 augustus:
| Jaartal | Kwartaal | Vergunde nieuwbouwwoningen (x 1 000) |
|---|---|---|
| 2018 | 1e kwartaal | 17,0 |
| 2018 | 2e kwartaal | 15,0 |
| 2018 | 3e kwartaal | 17,2 |
| 2018 | 4e kwartaal | 20,9 |
| 2019 | 1e kwartaal | 13,1 |
| 2019 | 2e kwartaal | 13,6 |
| 2019 | 3e kwartaal | 13,3 |
| 2019 | 4e kwartaal | 18,0 |
| 2020 | 1e kwartaal | 15,7 |
| 2020 | 2e kwartaal | 15,0 |
| 2020 | 3e kwartaal | 16,6 |
| 2020 | 4e kwartaal | 19,9 |
| 2021 | 1e kwartaal | 19,1 |
| 2021 | 2e kwartaal | 20,8 |
| 2021 | 3e kwartaal | 15,1 |
| 2021 | 4e kwartaal | 20,9 |
| 2022* | 1e kwartaal | 17,6 |
| 2022* | 2e kwartaal | 16,0 |
| 2022* | 3e kwartaal | 15,2 |
| 2022* | 4e kwartaal | 15,7 |
| 2023* | 1e kwartaal | 12,8 |
| 2023* | 2e kwartaal | 15,1 |
| * voorlopige cijfers | ||
Energie
Uit het nieuwsbericht Laagste energieverbruik in Nederland sinds 1990 van 5 juli:
Jaar Gas (Petajoule (PJ)) Olie (Petajoule (PJ)) Kolen (Petajoule (PJ)) Hernieuwbaar (Petajoule (PJ)) Overig (Petajoule (PJ)) 1990 1325,0 1059,7 366,9 31,2 84,1 1991 1478,5 1047,0 335,6 31,6 81,1 1992 1439,7 1059,7 335,3 32,5 88,7 1993 1480,7 1070,3 336,6 34,8 96,3 1994 1430,0 1095,4 367,2 35,1 99,1 1995 1468,9 1122,3 373,6 38,5 103,7 1996 1627,9 1146,7 361,1 44,2 107,6 1997 1525,3 1147,7 351,7 48,0 100,4 1998 1506,2 1156,0 357,9 50,6 111,3 1999 1471,6 1162,7 312,3 52,9 136,5 2000 1475,7 1163,6 325,2 56,7 136,8 2001 1505,5 1189,5 346,2 59,5 131,6 2002 1490,3 1220,9 348,0 65,4 130,1 2003 1500,6 1306,9 359,3 64,0 136,3 2004 1536,4 1308,1 354,6 75,7 130,8 2005 1492,4 1304,9 338,6 94,8 147,5 2006 1433,1 1314,5 323,9 101,2 147,8 2007 1397,0 1323,1 351,8 105,4 140,7 2008 1454,0 1238,1 333,5 126,7 135,2 2009 1488,9 1212,9 312,4 139,9 99,0 2010 1683,3 1262,1 315,5 137,3 86,8 2011 1473,4 1212,0 311,4 143,2 110,3 2012 1414,2 1221,8 341,1 150,7 132,4 2013 1408,1 1151,0 342,8 148,8 133,6 2014 1235,8 1134,8 378,8 148,8 130,5 2015 1215,8 1134,3 464,3 158,5 116,4 2016 1265,3 1171,1 430,2 162,6 103,7 2017 1306,0 1186,1 385,8 179,0 93,6 2018 1280,1 1159,1 346,6 197,3 110,8 2019 1337,2 1112,9 269,0 234,3 86,8 2020 1297,8 1080,3 172,1 301,5 75,1 2021* 1256,1 1102,5 234,1 344,1 83,3 2022* 993,9 1055,5 231,3 376,2 74,9 * voorlopige cijfers
Uit het nieuwsbericht Bijna helft elektriciteitsproductie uit hernieuwbare bronnen van 20 september:
Jaar Kwartaal Hernieuwbaar (mld kWh) Fossiel (mld kWh) Kernenergie + Overig (mld kWh) 2015 1e kwartaal 3,30 24,22 1,40 2015 2e kwartaal 2,90 18,54 1,01 2015 3e kwartaal 2,99 20,38 1,36 2015 4e kwartaal 3,88 24,29 1,46 2016 1e kwartaal 3,84 23,61 1,42 2016 2e kwartaal 3,14 19,86 0,89 2016 3e kwartaal 3,30 20,97 1,34 2016 4e kwartaal 3,85 27,38 1,39 2017 1e kwartaal 4,35 25,57 1,42 2017 2e kwartaal 3,80 20,60 0,66 2017 3e kwartaal 3,54 20,54 1,26 2017 4e kwartaal 5,08 25,15 1,44 2018 1e kwartaal 4,73 24,70 1,25 2018 2e kwartaal 4,28 18,10 0,82 2018 3e kwartaal 4,32 21,68 0,68 2018 4e kwartaal 4,93 24,18 1,18 2019 1e kwartaal 5,43 25,95 1,12 2019 2e kwartaal 5,40 19,96 0,82 2019 3e kwartaal 5,37 20,65 1,08 2019 4e kwartaal 5,84 25,06 1,18 2020 1e kwartaal 7,67 22,23 1,17 2020 2e kwartaal 7,76 17,70 0,92 2020 3e kwartaal 7,87 22,38 1,10 2020 4e kwartaal 8,49 21,46 1,13 2021 1e kwartaal 9,49 22,60 1,15 2021 2e kwartaal 10,04 16,49 0,65 2021 3e kwartaal 10,19 15,58 1,14 2021 4e kwartaal 9,67 20,23 1,15 2022 1e kwartaal 11,59 18,02 1,16 2022 2e kwartaal 12,70 14,85 0,91 2022 3e kwartaal 12,02 16,24 1,15 2022 4e kwartaal 10,80 17,25 1,18 2023 1e kwartaal 12,36 16,94 1,15 2023 2e kwartaal 15,27 13,21 0,78
Landbouw en natuur
Uit het nieuwsbericht Productie stikstof en fosfaat in dierlijke mest onder mestplafond van 3 juli 2023
| Rundvee (mln kg) | Varkens (mln kg) | Pluimvee (mln kg) | Overig vee (mln kg) | |
|---|---|---|---|---|
| 2015 | 315,7 | 99,3 | 62,0 | 20,5 |
| 2016 | 327,5 | 96,9 | 62,2 | 17,8 |
| 2017 | 337,0 | 97,4 | 58,9 | 18,8 |
| 2018 | 327,4 | 96,6 | 56,8 | 22,7 |
| 2019 | 315,7 | 93,7 | 56,0 | 24,3 |
| 2020 | 320,1 | 91,8 | 54,7 | 22,8 |
| 2021 | 305,9 | 88,9 | 54,3 | 21,9 |
| 2022 | 302,4 | 88,6 | 53,9 | 22,3 |
| 1) Derogatiebeschikking Europese Commissie 30-9-2022 | ||||
Uit het nieuwsbericht Areaal akkerbouw met 3 procent gegroeid van 31 augustus 2023:
Periode Granen (x 1 000 ha) Aardappelen (x 1 000 ha) Suikerbieten (x 1 000 ha) Akkerbouwgroenten (excl. zaaiuien) (x 1 000 ha) Zaaiuien (x 1 000 ha) Overige akkerbouwgewassen (x 1 000 ha) 2000 225,75 180,16 110,95 32 13,99 71,59 2001 236,66 163,88 109,12 31,87 14,21 75,68 2002 235,29 165,16 108,89 33,63 14,92 71,09 2003 227,71 158,62 102,78 34,75 16,38 75,75 2004 226,26 163,86 97,73 31,48 19,89 74,31 2005 223,29 155,78 91,31 30,26 16,78 86,63 2006 220,9 156,5 82,78 33,53 18,49 67,7 2007 222,53 157,17 82,03 33,88 20,15 57,45 2008 243,5 151,87 72,23 32,79 20,3 42,78 2009 228,8 155,23 72,7 32,12 19,53 45,7 2010 218,76 158,27 70,58 29,45 22,22 42,79 2011 213,83 159,69 73,33 31,59 23,3 33,31 2012 208,95 149,93 72,72 30,75 20,99 37,45 2013 210,22 155,82 73,19 32,32 21,98 38,87 2014 193,13 156,25 75,09 32,64 22,35 37,81 2015 196,82 156,51 58,44 32,28 23,89 37,73 2016 181,1 157,9 70,72 33,26 25,08 35,6 2017 164,08 162,67 85,35 33,78 26,68 36,58 2018 167,56 164,97 85,19 35,17 25,36 37,7 2019 179,78 167,52 79,18 36,86 27,58 41,01 2020 173,55 165,62 81,46 36,54 27,27 42,41 2021 173,4 160,3 80,69 38,78 30,12 42,46 2022 188,24 163,06 81,74 34,49 27,42 39,75 2023* 189,01 158,08 80,63 36,25 29,27 55,87 *Voorlopige cijfers.
Milieu
Uit het nieuwsbericht Huishoudelijk afval per inwoner op laagste niveau in bijna 30 jaar van 7 juli 2023:
Restafval (kilogram) GFT en grof tuinafval (kilogram) Schone grond, puin en houtafval (kilogram) Overig huishoudelijk afval (kilogram) 1993 326 66 12 74 1994 298 90 15 75 1995 279 108 19 76 1996 276 113 24 85 1997 280 118 31 94 1998 284 114 35 101 1999 295 112 44 101 2000 304 114 47 101 2001 303 110 48 101 2002 297 112 51 102 2003 291 106 52 100 2004 292 111 54 104 2005 293 108 54 107 2006 293 104 55 109 2007 291 108 58 112 2008 288 105 55 113 2009 279 106 54 110 2010 268 103 51 113 2011 265 105 54 111 2012 255 105 50 107 2013 242 101 48 104 2014 238 108 49 103 2015 231 107 52 106 2016 222 111 54 109 2017 212 114 56 111 2018 206 115 59 113 2019 197 118 61 115 2020 209 125 69 121 2021 198 124 64 118 2022 183 112 56 110
Uit het nieuwsbericht Uitstoot broeikasgassen 5 procent lager in tweede kwartaal 2023 van 13 september 2023:
CO2 (megaton CO2-equivalent) Overige broeikasgassen (megaton CO2-equivalent) Totaal IPCC 2023* 28,4 6,5 Totaal IPCC 2022* 30,2 6,5 Industrie 2023* 10,6 1,5 Industrie 2022* 11,2 1,5 Mobiliteit 2023* 8,1 0,1 Mobiliteit 2022* 7,5 0,1 Landbouw 2023* 1,3 4,6 Landbouw 2022* 1,3 4,6 Elektriciteit 2023* 5,1 0 Elektriciteit 2022* 6,5 0,1 Gebouwde omgeving 2023* 2,4 0,2 Gebouwde omgeving 2022* 2,7 0,2 Landgebruik 2023* 1 0,1 Landgebruik 2022* 1 0,1
Regio en ruimte
Uit het nieuwsbericht 10 procent van Nederlands fietsnetwerk loopt door de natuur van 22 september
3. Update StatLinetabellen
De afgelopen periode zijn de volgende StatLine-tabellen geactualiseerd over thema’s binnen de Leefomgeving.
Bouwen en wonen
Voorraad woningen; gemiddeld oppervlak; woningtype, bouwjaarklasse, regio
Voorraad woningen; woningtype, oppervlakteklasse, regio
Woningvoorraad; woningtype op 1 januari, regio
Gemiddelde WOZ-waarde van woningen op 1 januari; eigendom, regio
Waarde onroerende zaken van woningen en niet-woningen 1997-2020
Grond-, weg- en waterbouw (GWW); inputprijsindex 2015=100
Grond-, weg- en waterbouw (GWW); inputprijsindex 2000 = 100, vanaf 1979
Nieuwbouwwoningen; outputprijsindex bouwkosten, 2015=100
Nieuwbouwwoningen; outputprijsindex bouwkosten 2000 = 100, vanaf 1914
Consumentenprijzen; huurverhoging woningen vanaf 1959
Huurverhoging woningen; renovatie- en harmonisatie-effect
Huurontwikkeling woningen; soort ontwikkeling, soort verhuurder
Reële huurverhoging woningen; sociale- en overige verhuurders
Huurverhoging woningen; inkomensklasse
Huurverhoging woningen; regio
Huurverhoging woningen; soort verhuur
Energie
Elektriciteitsverbruik bedrijven; belastingschijf, SBI2008
Eindverbruikersprijzen aardgas en elektriciteit
Pompprijzen motorbrandstoffen; brandstofsoort, per kwartaal
Landbouw en natuur
Landbouw; kerncijfers van de EU-lidstaten, nationale rekeningen
Landbouw; opbouw inkomen en arbeidsvolume, nationale rekeningen
Landbouw; output goederen en diensten, nationale rekeningen
Landbouw; investeringen en voorraden, nationale rekeningen
Grasland; oppervlakte en opbrengst
Weidegang van melkvee; bedrijfsgrootte, regio
Milieu
Emissies broeikasgassen (IPCC); klimaatsector, kwartaal
Emissies naar lucht op Nederlands grondgebied; wegverkeer
Emissies van broeikasgassen berekend volgens IPCC-voorschriften
Aardgas- en aardoliereserves; nationale rekeningen
Milieusector naar activiteit; nationale rekeningen
Milieusector naar bedrijfstak; nationale rekeningen
Raming CO2-emissie naar lucht; Nederlandse economie, Nationale rekeningen
Winning, invoer en uitvoer materialen per continent; nationale rekeningen
Winning, invoer en uitvoer van materialen naar soort; nationale rekeningen
Regio en ruimte
Kerncijfers wijken en buurten 2021
Maatstaven Financiële-verhoudingswet (Fvw)
Maatstaven Financiële-verhoudingswet (Fvw), regio, 2007 - 2023
Maatstaven gemeentefonds; diverse indicatoren; regio-indeling 2022
4. Aanvullende statistische diensten
Naast het reguliere programma doet het CBS regelmatig aanvullend statistisch onderzoek. Hieronder volgt een overzicht van de meest recente onderzoeksresultaten over Leefomgeving.
Bouwen en wonen
Nieuwbouwwoningen woningcorporaties eerste halfjaar 2023
Het CBS heeft samen met het Kadaster onderzoek uitgevoerd naar het aantal recent opgeleverde nieuwbouwwoningen van woningcorporaties. Het doel van het onderzoek is om eerder cijfers te publiceren over het aantal nieuwbouwwoningen in eigendom van woningcorporaties. Het gaat om voorlopige cijfers. Voor een deel van de nieuwbouwwoningen kan nog niet de eigenaar worden vastgesteld. Dus mogelijk zitten bij de nieuwbouwwoningen met een nader te bepalen eigenaar nog woningen van een woningcorporatie.
Bouwvergunningen woonruimten geregionaliseerd (2022-2023)
Tabel betreft aantallen woonruimten geregionaliseerd op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen. In deze tabel worden gegevens gepubliceerd op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen en specifiek over nieuwbouw woonruimten. Per soort opdrachtgever worden woningen, wooneenheden en recreatiewoningen uitgesplitst naar huur- en koopwoningen. De tabel geeft een verdere uitsplitsing in variabelen en verdere regionalisering van de regulier op Statline gepubliceerde gegevens. De opdrachtgever is het ministerie van BZK (17 augustus).
Bouwvergunningen bedrijfsgebouwen kwartaal 2022- 2023
Tabel betreft totale inhoud en oppervlakte per bedrijfsgebouw op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen. In deze tabel worden gegevens gepubliceerd op basis van de statistiek Verleende Bouwvergunningen en specifiek over bedrijfsgebouwen. Per soort bedrijfsgebouw wordt de inhoud in kubieke meters en de oppervlakte in vierkante meters berekend.
Transformaties in de woningvoorraad, eerste kwartaal 2023
De tabel geeft het (voorlopige) aantal woningtransformaties voor het eerste kwartaal van 2023 weer. De tabel geeft inzicht in de omvang van het aantal woningen die toegevoegd worden aan de woningvoorraad ten gevolge van transformaties. De gegevens zijn uitgesplitst naar provincie, corop-gebied, gemeentegrootte en de vier grootste gemeenten (G4). Bekostigd door: Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijkrelaties (BZK) (1 augustus).
Overige Toevoegingen en Onttrekkingen Woningen 2022 Q4
Uitsplitsing van overige toevoegingen (naast nieuwbouw) en overige onttrekkingen (naast sloop) van woningen in 3de kwartaal 2022 voor Nederland totaal, provincies, corop-gebieden en G4-gemeenten (voorlopige cijfers). Overige toevoegingen zijn toevoegingen die om andere redenen dan nieuwbouw aan de woningvoorraad zijn toegevoegd en overige onttrekkingen zijn onttrekkingen aan de woningvoorraad om andere redenen dan sloop. Beide categorieën zijn een diverse groep mutaties. Een belangrijk onderdeel van de overige toevoegingen vormen woningtransformaties. Hierbij worden gebouwen die in eerste instantie (deels of geheel) niet-woonfuncties bevatten, omgebouwd tot nieuwe woning(en). De vraag is waaruit deze overige toevoegingen verder nog bestaan. Eenzelfde vraag kan gesteld worden bij overige onttrekkingen aan de woningvoorraad. Deze tabellenset geeft hierover inzicht.
Woningvoorraad gemeente, wijk, buurt en PC5, 2015 - 2023
Tabellenset over de woningvoorraad op 1 januari voor de jaren 2015 - 2023. Tabel over de woningvoorraad op 1 januari van de jaren 2015-2023 naar gemeente, wijk, buurt en PC5.
Nieuwbouwwoningen woningcorporaties eerste halfjaar 2023
Het CBS heeft samen met het Kadaster onderzoek uitgevoerd naar het aantal recent opgeleverde nieuwbouwwoningen van woningcorporaties. Het doel van het onderzoek is om eerder cijfers te publiceren over het aantal nieuwbouwwoningen in eigendom van woningcorporaties. Het gaat om voorlopige cijfers. Voor een deel van de nieuwbouwwoningen kan nog niet de eigenaar worden vastgesteld. Dus mogelijk zitten bij de nieuwbouwwoningen met een nader te bepalen eigenaar nog woningen van een woningcorporatie.
Energie
Energielevering aardgaswoningen, 2019-2022, voorpublicatie
De tabel geeft voor 2019, 2020, 2021 en 2022 inzicht in de spreiding in energieleveringen aan tien profielen van aardgaswoningen volgens de vernieuwde methodiek van de klantenbestanden.
Levering aardgas en elektriciteit aan bedrijventerreinen, 2020 en 2021
Aardgas- en elektriciteitsleveringen via openbaar net aan bedrijven op bedrijventerreinen in 2020 en 2021. In het kader van het versnellen van de verduurzaming van bedrijventerreinen en het monitoren van de voortgang, is betrouwbare data nodig. Als onderdeel van het BZK-beleidsprogramma Versnelling Verduurzaming Gebouwde Omgeving het programma Verbetering van de Informatievoorziening voor de Energietransitie (VIVET), heeft het consortium TNO, RVO, CBS en Kadaster een eerste versie van de landelijke Monitor Verduurzaming Bedrijventerreinen ontwikkeld. Onderdeel van deze monitor is het in kaart brengen van het energieverbruik van bedrijven op bedrijventerreinen.
Landbouw en natuur
Aantal melkveebedrijven naar grootvee-eenheden per hectare, 2021-2022
De tabellenset bevat gegevens over het aantal melkveebedrijven naar grootvee-eenheden voor heel Nederland en voor de provincies voor de periode 2021 - 2022.
Dierlijke mest en mineralen 2022
Methodebeschrijving en resultaten van de productie van dierlijke mest in de landbouw in 2022.
Monitor fosfaat- en stikstofexcretie in dierlijke mest, tweede kwartaal 2023
De rapportage bevat een momentopname van de fosfaat- en stikstofexcretie naar de stand van de rundveestapel op 1 juli 2023.
Aantal landbouwbedrijven naar omvang per diercategorie, 2018-2022
De tabellenset bevat het aantal bedrijven met vee uitgesplitst naar grootteklasse en diercategorie op nationaal niveau voor de jaren 2018-2022.
Aantal locaties naar omvang per diercategorie, 2022
De tabellenset bevat het aantal locaties met vee uitgesplitst naar grootteklasse en diercategorie op nationaal niveau voor 2022.
Milieu
Voor dit thema zijn afgelopen kwartaal geen aanvullende statistische diensten uitgevoerd.
Regio en ruimte
Buurt, wijk en gemeente 2023 voor postcode huisnummer
Toedeling van buurten, wijken en gemeenten per 2023 aan voorkomende uitgegeven combinaties van postcode en huisnummer op 1 augustus 2023. Op aanvraag van Dienst DUO van het Ministerie van OCW wordt een koppeltabel afgeleid tussen alle uitgegeven postcode en huisnummer combinaties op 1 augustus 2023 in de BAG, ongeacht of bijbehorende verblijfsobjecten in gebruik zijn, en de buurten, wijken en gemeenten van 2023.
Nabijheid van bibliotheekvoorzieningen 2019, 2021 en 2022 versus 2014
Hoe ver was het rijden tot de dichtstbijzijnde bibliotheekvoorziening in 2022? En in hoeverre zijn de afstanden voor 2019, 2021 en 2022 veranderd ten opzichte van 2014?
5. Compendium voor de Leefomgeving
Overzicht updates kwartaal I 2023
Het Compendium voor de Leefomgeving is een website die een zo compleet mogelijk beeld geeft van de actuele situatie van milieu, natuur en landschap, en van de ruimtelijke ontwikkeling in Nederland. De publicatie omvat ongeveer 600 specifieke onderwerpen (indicatoren), waarvan het CBS er zo’n 300 bijhoudt.
Het Compendium voor de Leefomgeving komt voort uit het Milieu- en Natuurcompendium, de Monitor Nota Ruimte en de Ruimtemonitor. Het is een gezamenlijk product van het CBS, het Planbureau voor de Leefomgeving, Wageningen Universiteit en Researchcentrum en het RIVM.
In het afgelopen kwartaal zijn de volgende indicatoren bijgewerkt:
Bouwen en wonen
Voor dit thema zijn in het afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
Energie
Aanbod en verbruik van elektriciteit, 1990-2022
Bruto elektriciteitsproductie en inzet energiedragers, 1998-2022
Opgesteld warmtekrachtvermogen, 1998-2021
Landbouw en natuur
Voor dit thema zijn het afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
Milieu
Afzet van zuiveringsslib naar bestemming, 1981-2020
Afval van huishoudens per inwoner, 1950-2022
Sankey van Nederlandse Materiaalstromen, 2020
Verkoop, gebruik en afgedankte elektronische en elektrische apparatuur, 1995-2022
Jaarlijkse hoeveelheid neerslag in Nederland, 1910-2022
Landgebruik en het landschap, 2021
Relatie ontwikkelingen emissies en luchtkwaliteit, 1990-2021
Emissies naar lucht door de industrie, 1990-2021
Emissies naar lucht door de energievoorziening, 1990-2021
Energieprijzen voor enkele energiedragers, 2010-2022
Neerslagextremen in Nederland, 1910-2022
Jaarlijkse hoeveelheid neerslag in Nederland, 1910-2022
Temperatuurextremen in Nederland, 1906-2022
Temperatuur in Nederland en mondiaal, 1907 - 2022
UV-straling in Nederland, 1980-2022
Openheid landschap
Waterwinning en watergebruik in Nederland, 1976-2021
Milieudruk door consumptie, 1995-2022
Regio en ruimte
Voor dit thema zijn het afgelopen kwartaal geen nieuwe indicatoren gepubliceerd.
6. Verschijnt binnenkort
- Nieuwsbericht reptielen en amfibieën
- Landbouwtelling voorlopige cijfers 2023
- Besteedbaar inkomen boerengezinnen
- Landbouwinkomen
- Jonge ondernemers in de landbouw
7. Samenwerkingspartners en interessante links
Samenwerkingspartners
Brandweer | Emissieregistratie | Eurostat | Kadaster | Koninklijke Bibliotheek | Locatus | Ministerie van Binnenlandse Zaken | Ministerie van EZK | Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat | Ministerie van LNV | Mulier Instituut | NIVEL (Nederlands Instituut voor Onderzoek van de Gezondheidszorg) | Planbureau voor de Leefomgeving | Prorail | Publieke Dienstverlening op de Kaart (PDOK) | Rijksdienst voor Ondernemend Nederland | RIVM | Vektis | Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) | Vereniging van Statistiek en Onderzoek (VSO) | Wageningen University & Research
Interessante links
Cijfers circulaire economie
Compendium voor de leefomgeving
Detailcijfers emissies (ook per gemeente)
Dossier stikstof
Dossier broeikasgassen
Energie en Energievoorziening
Energietransitie
Eurostat regional yearbook
Informatie natuur, landschap en biodiversiteit
Maatregelen tegen stikstof
Nationaal Programma RES
Netwerk Ecologische Monitoring
Monitor Koopwoningmarkt
Monitor Koopwoningmarkt TU Delft
Publieke Dienstverlening op de Kaart - dataviewer
Regionale Energiestrategie
Colofon
De Nieuwsbrief Leefomgeving is een uitgave van het Centraal Bureau voor de Statistiek, en verschijnt 4 keer per jaar.
Wilt u reageren op deze nieuwsbrief of heeft u een vraag over de cijfers of publicaties? Neem dan per e-mail contact met ons op. Ook voor een abonnement op deze Nieuwsbrief kunt u ons mailen.