6. Gezondheid

Het hebben van een slechte gezondheid heeft veel negatieve gevolgen. Denk hierbij aan een lager mentaal welzijn en minder kansen om mee te draaien in de maatschappij. Ouderen ervaren hun gezondheid als minder goed dan jongeren (Kooiker & Marangos, 2020), en personen van niet Nederlandse herkomst ervaren hun gezondheid als minder goed dan personen met een Nederlandse herkomst (Knoops et al., 2020). Maar hoe zit dit voor migrantenouderen? Er zijn helaas geen gegevens over de ervaren gezondheid beschikbaar uit surveyonderzoek en/of kwalitatief onderzoek voor de 20 grootste groepen migrantenouderen. Om toch een indicatie te hebben van de gezondheidsverschillen wordt gebruik gemaakt van administratieve gegevens, te weten de in Nederland gedeclareerde kosten voor zorg die vallen onder de basisverzekering, afkomstig van Vektis. Data over gezondheidskosten zijn zeker niet één op één gerelateerd aan (ervaren) gezondheid, er zit een aantal beperkingen aan het gebruik (zie zorgkosten). Toch zijn patronen in statistieken over ervaren gezondheid ook vaak zichtbaar indien naar zorgkosten gekeken wordt (Knoops et al., 2020). Onderstaande cijfers zeggen dus niet per definitie iets over (ervaren) gezondheid(sverschillen) tussen de groepen), maar geven wel aan in welke mate migrantenouderen gebruik maken van de formele gezondheidszorg in Nederland.

De zorgkosten van met name Turkse ouderen zijn relatief hoog. Onderzoek in de vier grote steden toonde ook aan dat 65-plussers met een Turkse (en ook Marokkaanse en Surinaamse) herkomst hun gezondheid minder vaak als (zeer) goed ervaren in vergelijking met leeftijdsgenoten met een Nederlandse herkomst (El Fakiri & Bouwman-Notenboom, 2015). Verder heeft zo’n driekwart van de Turkse (en Marokkaanse) 65-plussers matige of ernstige psychische klachten en kampt de helft met ernstig overgewicht.

Zowel geslacht als leeftijd hangen significant samen met gemaakte zorgkosten, dat wil zeggen dat vrouwen en oudere mensen hogere zorgkosten hebben. Indien rekening gehouden wordt met leeftijd en geslacht veranderen deels de groepsverschillen wat betreft zorgkosten. Dit is te zien in bijlage 2. Naast Turkse ouderen hebben dan ook ouderen uit de Nederlandse Antillen en Suriname hoge zorgkosten. Het is bekend dat de geschatte ziektelast –het totale gezondheidsverlies door ziekte– het hoogst is onder Antilliaanse en Surinaamse ouderen (Ikram et al., 2014).

De zorgkosten van ouderen uit China en Hongkong zijn relatief laag. Dit geldt ook als rekening wordt gehouden met leeftijd en geslacht. De lage zorgkosten zouden mogelijk kunnen wijzen op een goede gezondheid, maar er kunnen ook andere factoren een rol spelen. Er is tot dusver weinig bekend over de gezondheidssituatie van ouderen uit China en Hongkong (Cheung, 2022). Wel laten studies zien dat migranten(ouderen) uit China en Hongkong relatief weinig gebruik maken van publiek gefinancierde zorg vanwege onbekendheid met het Nederlandse zorgsysteem, mismatch tussen het bestaande zorgaanbod en hun wensen en behoeften, taal- en communicatieproblemen, de beschikbaarheid van informele zorg en het gebruik van traditionele geneeswijzen (Cheung, 2022; Liu et al., 2011, 2015). De zorgkosten van Poolse ouderen zijn ook laag, maar dit heeft vooral te maken met het feit dat dit een relatief jonge groep is. Als rekening wordt gehouden met leeftijd en geslacht, zijn de zorgkosten van Poolse ouderen vergelijkbaar met die van Nederlandse ouderen (bijlage 2).