Samenvatting

Hoofdstuk 2

Van alle online platformen hoort de helft bij een klein bedrijf met één of minder werkzame personen. Een derde van de bedrijven met een online platform valt in de bedrijfstak Informatie en communicatie en de helft van deze bedrijven is een Besloten Vennootschap. 

Van de online platformen in Nederland bemiddelt het grootste deel in goederen (32 procent) en diensten (34 procent). Het merendeel (42 procent) richt zich op bemiddeling tussen bedrijven én huishoudens/zzp’ers. 

Een derde van de platformen een free service, wat betekent dat gebruikers niet hoeven te betalen voor gebruik van het platform. 

Bijna de helft van de platformen biedt de mogelijkheid de kwaliteit van andere gebruikers, producten of het platform zelf te beoordelen. 

Een groot deel van de online platformen (69 procent) verzamelt gebruikersgegevens. Algoritmen worden door een derde van de platformen ingezet.

Hoofdstuk 3

In de periode 2015-2019 is de omzet van bedrijven met een online platform meer dan verdubbeld. In 2020, het eerste coronajaar, viel de omzet terug naar het niveau van voor 2018. In 2021 en 2022 steeg de omzet weer, met 54 procent voor beide jaren samen.

Er zijn grote verschillen in de omzetontwikkeling voor bedrijven met een online platform. In 2021 en 2022 waren er platformen waarbij de omzet met meer dan 20 procent steeg, maar ook platformen waarbij de omzet met meer dan 20 procent daalde.

Het waren vooral de kleinere platformen, met een relatief lage omzet in 2020, die in de omzet in 2021 en 2022 flink zagen toenemen. 

Hoofdstuk 4

Het aantal personen dat werkzaam is bij bedrijven met een online platform nam in de periode 2015-2019 met 65 procent toe, maar bleef in 2020 gelijk ten opzichte van een jaar eerder. In 2021 en 2022 was er weer een sterke toename. In 2022 waren er 19 procent meer personen werkzaam bij bedrijven met een online platform dan in 2020.

In 2022 hield 13 procent van de online platformen zich bezig met arbeidsbemiddeling. Van deze platformen richtte 66 procent zich hoofdzakelijk op opdrachten op locatie, 23 procent richtte zich op online werk en 11 procent op vervoersdiensten. 

Hoewel het aantal platformen dat bemiddelt in vervoersdiensten beperkt is zijn er veel gebruikers die werk vinden via deze platformen. 45 procent van de werkenden via platformen is actief in deze sector. 

Het grootste deel van de platformwerkers op zelfstandige basis, bijvoorbeeld als zzp’er. 

Meer dan de helft van de platformwerkers heeft te maken met door het platform gestelde eisen als een KvK-inschrijving, identiteitsbewijs, minimumleeftijd of diploma. Voor ongeveer de helft van de platformwerkers regelt het platform de afhandeling van de betaling of een verzekering, of wordt een minimum of vast bedrag per transactie gehanteerd. 

Minder dan één procent van de bevolking van 15 tot 75 jaar is werkzaam via een online platform. Deze groep platformwerkers is relatief jong: 48 procent is jonger dan 25 jaar. 34 procent van de platformwerkers doet het platformwerk naast het reguliere werk. Eén op de vijf behaalt het grootste deel van het inkomen of het volledige inkomen uit platformwerk. 

Platformwerkers hebben relatief veel autonomie. Meer dan 60 procent kan zelf de werktijden bepalen en 41 procent kan de prijs volledig zelf bepalen. 39 procent is vrij om eigen opdrachten via het platform aan te bieden, zonder bemoeienis van het platform. 

Hoofdstuk 5

40 procent van de bedrijven achter online platformen maakte in de periode 2020-2022 gebruik van ten minste één Coronasteunregeling. De regelingen voor belastinguitstel (30 procent), loonsteun (20 procent), en steun voor vaste lasten (15 procent) werden relatief vaak gebruikt.

Bedrijven met meer werkzame personen namen vaker deel aan een regeling dan bedrijven met minder werkzame personen. Van de bedrijven met meer dan 5 werkzame personen nam 53 tot 65 procent deel aan een Coronasteunregeling.

De bedrijven achter online platformen ontvingen in totaal 284 miljoen euro aan loonsteun (voorschotten). Verder ontvingen zij 39 miljoen euro aan steun voor vaste lasten, en nog eens 9 miljoen euro aan overige steun (onder andere kredieten). Daarnaast hadden deze bedrijven in juni 2022 nog 82 miljoen euro aan uitgestelde belastingen staan.

Ruim 1 procent van het totale bedrag aan loonsteun voor bedrijven ging naar bedrijven met online platformen.

Hoofdstuk 6

Het aandeel van de bedrijven dat (mede) verkoopt via een online platform is toegenomen van 8,0 procent in 2020 naar 9,6 procent in 2021. Ook het aandeel bedrijven dat producten via een eigen website of app verkoopt was in 2021 (20,5 procent) hoger dan in 2020 (19,4 procent).

Het deel van de omzet dat door bedrijven uit de verkoop via online platformen werd behaald was in 2021 voor het eerst groter van 1 procent (1,2 procent). 

Bedrijven in de horeca en in de groot- en detailhandel verkochten vaker dan bedrijven in andere bedrijfstakken via online platformen. Het omzetdeel dat horecabedrijven behalen uit de verkoop via een online platform nam tussen 2016 en 2021 toe van 3,6 procent naar 8 procent.

In 2021 gebruikte 43,8 procent van de bedrijven die verkochten via online platformen hiervoor slechts één platform. De meeste bedrijven die in 2021 verkochten via een online platform behaalde meer dan drie kwart van de omzet via hetzelfde platform.

Hoofdstuk 7

Van de platformen die gebruikersgegevens verzamelen vermeldt 81 procent dit (volledig) op hun website. 

55 procent van de platformen die algoritmen gebruiken vermelden niet op de website uit welke beslisregels deze algoritmen bestaan.

Platformen die de mogelijkheid hebben reviews of ratings van producten of aanbieders te geven controleren in 87 procent van de gevallen de echtheid hiervan.  

Een deel van de platformen die werken met zoekresultaten bieden de mogelijkheid aan aanbieders om tegen betaling hoger in de zoekresultaten te komen. Door 72 procent van de platformen wordt aan de gebruikers getoond wanneer er betaald is voor een hoger zoekresultaat.

Bij twee derde van de platformen die bemiddelen in goederen kan men zich bij klachten over de bemiddelde producten wenden tot het online platform zelf. Bij 45 procent van de platformen kan men met klachten ook terecht bij de aanbieders van de producten en bij 7 procent kan men terecht bij een externe partij.

Bij 41 procent van de platformen die bemiddelen in goederen is de controle van de kwaliteit van de goederen in handen van de aanbieders op het platform. Meer dan een kwart van de platformen controleert de bemiddelde producten in het geheel niet.