6. Verkoop door bedrijven via online platformen
Dit hoofdstuk gaat in op Nederlandse bedrijven die goederen of diensten verkopen via een online platform. Het gaat hier specifiek over platformen die aan verkoopbemiddeling doen, en niet over de bredere groep online platformen die in eerdere hoofdstukken is besproken.
Groter aandeel bedrijven verkoopt via online platform in 2021
In 2021 verkocht 9,6 procent van de bedrijven (mede)4) via een online platform. Ten opzichte van het voorgaande jaar 2020 is dit een toename van 1,6 procent. Ook het aandeel bedrijven dat uitsluitend via online platformen (dus niet via een eigen website of app) verkocht is toegenomen: van 1,7 procent in 2020 naar 2,2 procent in 2021.
Het aandeel bedrijven dat producten via een eigen website of app verkoopt is gestegen van 19,4 procent in 2020 naar 20,5 procent in 2021. Deze toename is minder fors dan in 2020, maar het aandeel bedrijven dat verkoopt via een eigen website of app blijft ruim twee keer zo groot als het aandeel bedrijven dat verkoopt via een online platform.
| jaar | (Mede) via eigen website of app | (Mede) via online platform | Uitsluitend via online platform |
|---|---|---|---|
| 2016 | 12,6 | 4,6 | 1,3 |
| 2017 | 16,3 | 6,9 | 1,9 |
| 2018 | 17 | 7,9 | 1,7 |
| 2019 | 16,6 | 7,8 | 1,9 |
| 2020 | 19,4 | 8 | 1,7 |
| 2021 | 20,5 | 9,6 | 2,2 |
Omzet uit online platformverkoop voor het eerst meer dan 1 procent
Ook het deel van de omzet dat door bedrijven uit de verkoop via online platformen werd behaald is in 2021 toegenomen ten opzichte van een jaar eerder (van 0,9 procent naar 1,2 procent). Het omzetdeel uit verkoop via een eigen website (of app) bleef in 2021 vrijwel onveranderd ten opzichte van het vorige jaar (8,8 procent versus 8,7 procent).
| jaar | Via eigen website of app | Via online platform |
|---|---|---|
| 2016 | 4,6 | 0,5 |
| 2017 | 5,2 | 0,6 |
| 2018 | 6,5 | 0,9 |
| 2019 | 8,1 | 0,8 |
| 2020 | 8,7 | 0,9 |
| 2021 | 8,8 | 1,2 |
Handel en horeca verkochten vaakst via online platform
Bedrijven in de horeca en in de groot- en detailhandel verkochten vaker dan bedrijven in andere bedrijfstakken via online platformen. In 2021 verkocht 21,5 procent van de horecabedrijven via een online platform, tegen 15,5 procent in de handel.
Bij de horeca leidde de verkoop via online platformen tot een aanzienlijk deel van de omzet in de gehele branche (8,0 procent). Voor de handel was het omzetdeel uit platformverkopen kleiner, namelijk 1,9 procent.
| Deel bedrijven met verkopen via online platform (%) | Omzetdeel bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|
| C | Industrie | 5,7 | 1,0 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 2,2 | 0,5 |
| F | Bouwnijverheid | 4,9 | 0,1 |
| G | Handel | 15,5 | 1,9 |
| H | Vervoer en opslag | 5,0 | 0,9 |
| I | Horeca | 21,5 | 8,0 |
| J | Informatie en communicatie | 8,7 | 1,6 |
| K | Financiële dienstverlening beperkt | 2,6 | 0,2 |
| L | Verhuur van en handel van onroerend goed | 3,9 | 0,1 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 3,6 | 0,3 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 5,1 | 0,7 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 3,3 | 0,2 |
| * Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | |||
De bedrijfstak handel is goed voor meer dan de helft van de omzet uit verkopen via online platformen. De bedrijfstakken industrie en horeca komen met 15,4 procent en 11,6 procent op de tweede en derde plaats. Vanwege het grote belang van online platformen voor de handel en horeca worden deze twee bedrijfstakken in het vervolg van de tekst in groter detail uitgelicht.
| Verdeling bedrijven (%) | Verdeling bedrijven met verkoop via online platform (%) | Verdeling omzet bedrijven (%) | Verdeling omzet bedrijven uit verkopen via online platform (%) | ||
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal | 100 | 100 | 100 | 100 | |
| C | Industrie | 7,4 | 4,4 | 18,2 | 15,4 |
| D-E | Energievoorziening en afvalbeheer | 0,3 | 0,1 | 2,2 | 0,9 |
| F | Bouwnijverheid | 9,8 | 5,0 | 8,2 | 0,8 |
| G | Handel | 28,9 | 46,3 | 33,5 | 54,3 |
| H | Vervoer en opslag | 4,7 | 2,4 | 6,3 | 4,5 |
| I | Horeca | 10,8 | 24 | 1,7 | 11,6 |
| J | Informatie en communicatie | 5,4 | 4,8 | 3,9 | 5,4 |
| K | Financiële dienstverlening beperkt | 0,7 | 0,2 | 4,6 | 0,8 |
| L | Verhuur van en handel van onroerend goed | 2,5 | 1,0 | 1,9 | 0,1 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 14,2 | 5,4 | 5,5 | 1,6 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 6,5 | 3,5 | 4,8 | 2,9 |
| Q | Gezondheids- en welzijnszorg | 8,9 | 3,0 | 9,1 | 1,9 |
| * Er is een bepaalde mate van onzekerheid rond de resultaten, waardoor vergelijken met voorgaande jaren niet altijd goed mogelijk is. | |||||
Bijna eén op de zes handelsbedrijven verkoopt via online platform
Tussen 2016 en 2021 is in de bedrijfstak handel het aandeel bedrijven dat producten verkoopt via een online platform ruim verdubbeld. Van deze bedrijven was in 2021 het grootste deel (bijna 70 procent) actief in de detailhandel. Van alle bedrijven in de detailhandel verkocht in 2021 19,7 procent producten via een online platform. Net als voor de gehele bedrijfstak handel nam het gebruik van online platformen door detailhandelaars toe tussen 2016 en 2021.
| jaar | Handel | Detailhandel |
|---|---|---|
| 2016 | 6,7 | 9 |
| 2017 | 10,4 | 11,8 |
| 2018 | 12 | 15,5 |
| 2019 | 11,9 | 16,3 |
| 2020 | 12,6 | 15,2 |
| 2021 | 15,5 | 19,7 |
Ook het omzetdeel dat uit verkoop via een online platform werd behaald nam toe in de bedrijfstak handel, namelijk van 0,4 procent in 2016 tot 1,9 procent in 2021. In absolute zin was het aandeel met 1,9 procent of minder voor de gehele periode beperkt. Ter vergelijking, het omzetdeel behaald uit verkoop via de eigen website (of app) in dezelfde bedrijfstak was 17,4 procent in 2021.
| jaar | Handel |
|---|---|
| 2016 | 0,4 |
| 2017 | 0,6 |
| 2018 | 1 |
| 2019 | 0,9 |
| 2020 | 1,5 |
| 2021 | 1,9 |
Omzetdeel uit platformverkopen bij horecabedrijven in zes jaar ruim verdubbeld
In 2021 maakte 21,5 procent van de bedrijven in de horeca gebruik van een online platform voor de verkoop van producten. Dat is een ruime verdubbeling ten opzichte van 2016 (9,4 procent). In 2021 waren 86 procent van alle horecabedrijven die producten verkochten via een online platform eet- en drinkgelegenheden. Deze eet- en drinkgelegenheden maken met 18,5 procent wel weer iets minder vaak gebruik van een platform dan bedrijven in de gehele horeca sector (21,5 procent, inclusief bedrijven in de logiesverstrekking).
| jaar | Horeca | Eet- en drinkgelegenheden |
|---|---|---|
| 2016 | 9,4 | 5,9 |
| 2017 | 15,4 | 11,8 |
| 2018 | 16,4 | 14,4 |
| 2019 | 16,2 | 13,7 |
| 2020 | 20,8 | 18 |
| 2021 | 21,5 | 18,5 |
Het omzetdeel dat horecabedrijven behalen uit de verkoop via een online platform is tussen 2016 en 2021 elk jaar zonder uitzondering toegenomen. Over deze periode nam het omzetdeel behaald uit de verkoop via een online platform toe van 3,6 procent in 2016 tot 8 procent in 2021. Dit komt neer op een gemiddelde toename van 0,9 procent per jaar.
| jaar | Horeca |
|---|---|
| 2016 | 3,6 |
| 2017 | 4,5 |
| 2018 | 4,9 |
| 2019 | 6,1 |
| 2020 | 6,9 |
| 2021 | 8 |
Veel bedrijven verkopen via één platform
In 2021 gebruikte 43,8 procent van de bedrijven die verkochten via online platformen hiervoor slechts één platform. Ten opzichte van twee jaar eerder is dit aandeel iets lager (43,8 versus 49,5 procent).
| jaar | Verkoop via één platform (%) | Verkoop via twee platformen (%) | Verkoop via drie of meer platformen (%) |
|---|---|---|---|
| 2019 | 49,5 | 24,1 | 26,4 |
| 2020 | 42,4 | 32,3 | 25,3 |
| 2021 | 43,8 | 30,6 | 25,6 |
Van de bedrijven die in 2021 verkochten via een online platform behaalde een meerderheid (70,5 procent) meer dan drie kwart van de omzet via hetzelfde platform. Voor de bedrijfstak vervoer en opslag en voor de horeca is dit aandeel lager dan voor andere bedrijfstakken (50,3 procent en 57,7 procent). In deze bedrijfstakken worden de verkopen dus meer gespreid over platformen.
| Bedrijven met meer dan driekwart van de platformomzet uit verkoop via één platform (%) | ||
|---|---|---|
| Totaal | 70,5 | |
| C | Industrie | 73,0 |
| G | Handel | 74,4 |
| H | Vervoer en opslag | 50,3 |
| I | Horeca | 57,7 |
| J | Informatie en communicatie | 73,7 |
| M | Specialistische zakelijke diensten | 78,3 |
| N | Verhuur en overige zakelijke diensten | 72,3 |
Toelichting op methode
De gegevens die gebruikt zijn voor de analyse in dit hoofdstuk zijn afkomstig uit de enquête ICT-gebruik bij bedrijven van het CBS (zie bijvoorbeeld deze Statline tabel). Deze enquête beschrijft het ICT-gebruik bij bedrijven met ten minste 2 werkzame personen, in de SBI-bedrijfstakken C t/m N en Q. In deze enquête is aan bedrijven gevraagd of zij (1) producten verkopen via een eigen website of app, en (2) of zij producten verkopen via de website of app van een ander bedrijf. In het tweede geval is dit beschouwd als verkoop via een online platform. De verkopen via een online platform in dit hoofdstuk zijn dus geoperationaliseerd als verkopen via een website of app van een ander bedrijf.
Deze gegevens zijn beschikbaar tot en met 2021. Dit betekent dat deze zicht geven op de ontwikkelingen ten tijde van de Coronajaren 2020 en 2021. Omdat de cijfers gebaseerd zijn op steekproefonderzoek zit er enige onzekerheid rond de gepresenteerde cijfers. Cijfers over trends zijn in dit deel daarom alleen gepresenteerd voor relatief grote groepen. Sommige cijfers die in dit deel worden gepresenteerd voor 2021 zijn in de monitor online platformen gepresenteerd voor het jaar 2020. Bij het naast elkaar leggen van de cijfers in deze monitor (2022) en de voorgaande monitor, om trends in kaart te brengen, moet terughoudendheid betracht worden, zeker als het gaat om kleinere groepen.