5. Gebruik en behoefte kraam- en geboorteverlof

In dit hoofdstuk worden de resultaten met betrekking tot het gebruik en de behoefte aan kraam- en geboorteverlof besproken. Is de respondent een man, werkt hij als werknemer en zijn er kinderen van acht jaar of jonger in het huishouden, dan krijgt hij vragen over het gebruik van verlof in de eerste vier weken na de geboorte van het kind. Dit kunnen verschillende soorten verlof zijn, waaronder kraamverlof/geboorteverlof. Hierbij wordt de assumptie gemaakt dat de respondent het verlof in deze vier weken opneemt in het kader van deze geboorte en niet om een andere reden. De wetgeving omtrent geboorteverlof is de afgelopen jaren gewijzigd. Sinds 1 januari 2019 krijgen partners eenmaal het aantal werkuren per week aan geboorteverlof. De werkgever betaalt het loon tijdens dit verlof volledig door. De werknemer kan de verlofdagen van het geboorteverlof naar eigen inzicht opnemen, maar moet dit wel doen binnen 4 weken na de geboorte van het kind. Sinds 1 juli 2020 kunnen partners maximaal 5 weken (5 keer het aantal werkuren per week) aanvullend geboorteverlof opnemen. Tijdens het verlof krijgt de partner geen salaris, maar een uitkering van het UWV. Partners hebben recht op aanvullend geboorteverlof als het kind op of ná 1 juli 2020 geboren is. Zij moeten het aanvullend geboorteverlof opnemen binnen 6 maanden na de geboorte van het kind.

In 2021 heeft een groter percentage van de mannelijke werknemers met een kind jonger dan een jaar geboorteverlof opgenomen in het afgelopen jaar dan in 2019 (zie figuur 5.1). In de meeste gevallen ging het om kraam-/geboorteverlof, gevolgd door ADV/vakantieverlof. Van de vaders die geen verlof hebben opgenomen in de eerste vier weken na de geboorte heeft het grootste deel ook niet de werktijden aangepast. Van de mannen die na de geboorte van het kind meer dan 2 dagen aan kraam- of geboorteverlof hebben opgenomen heeft het merendeel dit in één keer gebruikt. Van de vaders die dit verlof in één keer gebruikten heeft bovendien de overgrote meerderheid dit meteen na de geboorte opgenomen. Van de vaders die dit verlof gespreid hebben opgenomen was bij de overgrote meerderheid de partner meestal wel aanwezig op de dagen van het geboorteverlof. Ten slotte werd bij de meerderheid van de vaders het salaris tijdens het geboorteverlof volledig doorbetaald, en bij nog ruim een derde werd dit voor 70 procent doorbetaald.

Dagen verlof

Van de vaders die gebruik hebben gemaakt van enige vorm van verlof in de vier weken na de geboorte van het kind had in 2019 iets minder dan de helft 10 dagen of meer aan verlof opgenomen (zie figuur 5.2). In 2021 nam dit percentage toe, en nam uiteindelijk twee derde van de vaders 10 dagen of meer aan verlof op. Iets minder dan een vijfde had in 2019 1 of 2 dagen aan kraam- of geboorteverlof opgenomen (zie figuur 5.3). In 2021 namen vrijwel alle vaders minimaal 4 dagen aan kraam- en geboorteverlof op. Het vaakst kwam voor dat men een week geboorteverlof opnam (zie figuur 5.4). Bijna een derde van de vaders nam 5 weken of meer op.