Lage inkomens betalen relatief veel indirecte belasting
Huishoudens betalen diverse belastingen, premies en heffingen. Naast de inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen drukken indirecte belastingen, lokale heffingen, premies voor de Zorgverzekeringswet en overige premies inkomensverzekering op het inkomen van huishoudens. Het meest zijn huishoudens kwijt aan inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen.
| Lasten van huishoudens | |
|---|---|
| Inkomstenbelasting en premies volksverzekering | 38.4 |
| Indirecte belastingen | 15.9 |
| Lokale heffingen | 2.5 |
| Premie Zorgverzekeringswet | 15.8 |
| Premie inkomensverzekeringen (excl. premie volksverzekeringen) | 27.3 |
Druk inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen hoogst bij hoogste inkomens
Huishoudens in de hoogste inkomensgroep droegen in 2014 ruim een kwart van hun bruto-inkomen af aan inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen. De druk was flink lager bij huishoudens met de laagste inkomens: van hun bruto-inkomen leverden zij 7,3 procent in. Dat de druk bij hen zo laag is, hangt uiteraard voor een belangrijk deel samen met het progressieve belastingstelsel. Daarbij komt dat betrekkelijk veel huishoudens in de lage inkomensgroepen van een uitkering of pensioen leven. Ontvangers van AOW zijn veel minder kwijt aan premies volksverzekering, omdat zij geen AOW-premie meer betalen, maar alleen nog premies voor Anw en AWBZ.
| Premie AOW/Anw | Premie AWBZ | Inkomstenbelasting | |
|---|---|---|---|
| Totaal (gem. 58 500 euro) | 5 | 4 | 10,7 |
| 1e 20%-groep (gem. 14 800 euro) | 2,8 | 2,6 | 2 |
| 2e 20%-groep (gem 28 900 euro) | 3,4 | 3,7 | 2,9 |
| 3e 20%-groep (gem 45 700 euro) | 5,1 | 4,8 | 5,1 |
| 4e 20%-groep (gem 70 000 euro) | 5,9 | 4,6 | 7,7 |
| 5e 20%-groep (gem. 133 300 euro) | 5 | 3,6 | 16,8 |
Druk indirecte belastingen hoogst bij laagste inkomens
In tegenstelling tot de inkomstenbelasting is de druk van de indirecte belastingen als btw en accijnzen het hoogst bij de lagere inkomens. Ze betalen relatief veel aan deze verbruiksbelastingen, met name doordat zij hun inkomen vaak goeddeels uitgeven. Bovendien bevat deze groep ook zelfstandigen die ook bij matige verdiensten hun uitgaven op een hoger niveau handhaven.
Ook lokale heffingen en de premies Zorgverzekeringswet drukken relatief zwaar op huishoudens met lagere inkomens. Hierdoor kwam de totale druk van inkomstenbelasting, premies volksverzekeringen, indirecte belastingen, lokale heffingen en premies Zorgverzekeringswet voor alle vijf inkomensgroepen uit op een nagenoeg gelijk niveau van rond de 37 procent in 2013.
Premies inkomensverzekeringen drukken het zwaarst op hogere inkomens
De druk van de overige premies inkomensverzekeringen verschilt sterk tussen inkomensgroepen. Het gaat bij deze premies met name om werknemersverzekeringen wegens werkloosheid, arbeidsongeschiktheid en pensioen. De lagere inkomens tellen relatief veel pensioen- en uitkeringsontvangers die geen of weinig premie verschuldigd zijn. Aangezien deze premies gerelateerd zijn aan het loon drukken ze bij de hoogste inkomens met ruim 17 procent juist het zwaarst op het bruto-inkomen.
| Premies inkomensverzekeringen (excl. premies volksverzekeringen) | Premies Zorgverzekeringswet (minus Zorgtoeslag) | Lokale heffingen | Indirecte belastingen | Inkomstenbelasting en premies volksverzekeringen | |
|---|---|---|---|---|---|
| Totaal (gem. 58 000 euro) | 14 | 8,1 | 1,3 | 8,2 | 19,7 |
| 1e 20%-groep (gem. 14 600 euro) | 2,9 | 9,7 | 2,8 | 17,2 | 8,2 |
| 2e 20%-groep (gem 29 000 euro) | 5,7 | 9,7 | 2,2 | 12,9 | 11 |
| 3e 20%-groep (gem 46 000 euro) | 11,5 | 9,8 | 1,7 | 9,9 | 16 |
| 4e 20%-groep (gem 69 800 euro) | 15,5 | 9,2 | 1,3 | 8,1 | 18,6 |
| 5e 20%-groep (gem. 130 500 euro) | 17,2 | 6,5 | 0,8 | 5,6 | 24,9 |
Bijna de helft van alle lasten betaald door hoogste inkomens
Aan alle lasten tezamen zijn de hoogste inkomens 55 procent van hun bruto-inkomen kwijt. Bij de laagste inkomens gaat het om ruim 40 procent.
In totaal werd 223 miljard euro geïnd aan belastingen, premies en lokale heffingen in 2013. Hiervan kwam bijna de helft, 107 miljard euro, voor rekening van de hoogste inkomens. De laagste inkomens betaalden met bijna 9 miljard euro 4 procent van de totale lasten. De indirecte belastingen bedroegen 36 miljard euro. Hiervan betaalden de hoogste inkomens 11 miljard en de laagste inkomens 4 miljard.
| Lasten van huishoudens | |
|---|---|
| 5e 20%-groep (hoogste inkomens) | 48.1 |
| 4e 20%-groep | 24.7 |
| 3e 20%-groep | 15.1 |
| 2e 20%-groep | 8.1 |
| 1e 20%-groep (laagste inkomens) | 4 |