5. Branches in de bouw

In dit artikel wordt de bouw voornamelijk als gehele bedrijfstak behandeld. De bouw bestaat echter uit meerdere onderliggende branches, uitgesplitst naar type werkzaamheden.

Branches in de bouw

Als het over “de bouw” gaat, onderscheidt het CBS drie onderliggende branches:

Algemene burgerlijke en utiliteitsbouw, en projectontwikkeling;
Grond-, water- en wegenbouw;
Gespecialiseerde bouw.

Onder algemene burgerlijke en utiliteitsbouw wordt voornamelijk verstaan het (gedeeltelijk) bouwen, vernieuwen of onderhouden van woningen en andere gebouwen, zoals kantoren of winkels. De projectontwikkeling omvat het aankopen van grond, hiervoor bouwplannen (laten) ontwerpen, laten bouwen en de gebouwen verkopen.

De grond-, water- en wegenbouw is verantwoordelijk voor de bouw en het onderhoud van infrastructurele werken, zoals (spoor)wegen, tunnels, dijken en bruggen maar ook rioleringen en hoogspanningsmasten.

De gespecialiseerde bouw bevat branches die zich bezighouden met sloop- en graafwerkzaamheden, installatie van bijvoorbeeld elektriciteit, verwarming en sanitair en de afwerking van gebouwen (zoals stuken, metselen, timmeren en schilderen).

In 2022 was de gespecialiseerde bouw goed voor meer dan de helft van de totale toegevoegde waarde van de bouwnijverheid. Het aandeel van de algemene bouw en projectontwikkeling was bijna 34 procent. De grond-, water- en wegenbouw maakte bijna 13 procent uit van het totaal.

5.1 Toegevoegde waarde bouwnijverheid, waarde
Jaar	Gespecialiseerde bouw (mld euro)	Algemene bouw en projectontwikkeling (mld euro)	Grond-, water- en wegenbouw (mld euro)
2022*	21,699	13,778	5,228
* voorlopige cijfers

5.1 Toegevoegde waarde bouwnijverheid, waarde
Jaar	Gespecialiseerde bouw (mld euro)	Algemene bouw en projectontwikkeling (mld euro)	Grond-, water- en wegenbouw (mld euro)
2022*	21,699	13,778	5,228
* voorlopige cijfers

Niet elke branche binnen de bouw groeide in 2022 echter even hard. De toegevoegde waarde van de algemene bouw en projectontwikkeling groeide in 2022 met 1,6 procent vergeleken met een jaar eerder. De grond-, water- en wegenbouw had daarentegen in 2022 te maken met een krimp van de toegevoegde waarde van 4,7 procent ten opzichte van het jaar ervoor. De gespecialiseerde bouw groeide in 2022 met 5,7 procent ten opzichte van 2021. Onder deze branche vallen onder andere sloop-, bouwinstallatie- en afwerkingsbedrijven.

5.2 Volume toegevoegde waarde bouwnijverheid
	Gespecialiseerde bouw (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Algemene bouw en projectontwikkeling (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Grond-, water- en wegenbouw (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2019	5,2	8	1,5
2020	-1,5	-2,4	3,0
2021	3,8	4,1	0,6
2022*	5,7	1,6	-4,7
* voorlopige cijfers

5.2 Volume toegevoegde waarde bouwnijverheid
	Gespecialiseerde bouw (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Algemene bouw en projectontwikkeling (% verandering t.o.v. een jaar eerder)	Grond-, water- en wegenbouw (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2019	5,2	8	1,5
2020	-1,5	-2,4	3,0
2021	3,8	4,1	0,6
2022*	5,7	1,6	-4,7
* voorlopige cijfers

Binnen de gespecialiseerde bouw kwam in 2022 de sterkste groei voor rekening van de bouwinstallatie. Deze branche omvat onder andere de installatie van verwarmings- en ventilatieapparaten en het aanbrengen van isolatie in de bouw. In 2022 lag de omzet (niet gecorrigeerd voor prijsveranderingen) van de bouwinstallatie ruim 14 procent hoger dan een jaar eerder. De omzet van de bouwinstallatie lag in het tweede kwartaal van 2023 bijna 17 procent hoger dan in hetzelfde kwartaal van 2022.

Een mogelijke verklaring voor de hogere omzet van deze branche is de toenemende aandacht voor duurzaamheid. Recent is door de energiecrisis duidelijk geworden dat goed geïsoleerde gebouwen (zoals woningen, kantoren en winkels) energiekosten kunnen verlagen. Daarnaast is er steeds meer behoefte aan duurzame installaties, zoals warmtepompen, ventilatiesystemen en zonnepanelen. In 2021 zijn ruim 368 duizend nieuwe warmtepompen geïnstalleerd, terwijl dit er in 2000 nog minder dan duizend waren (CBS, 2022).

5.3 Omzet bouwinstallatie
Categories1	Categories2	Omzet bouwinstallatie (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2019	1^ekwartaal	11,9
2019	2^ekwartaal	9,0
2019	3^ekwartaal	9,0
2019	4^ekwartaal	5,8
2020	1^ekwartaal	10,4
2020	2^ekwartaal	-0,8
2020	3^ekwartaal	1,3
2020	4^ekwartaal	1,7
2021	1^ekwartaal	0
2021	2^ekwartaal	9,4
2021	3^ekwartaal	6,7
2021	4^ekwartaal	9,8
2022	1^ekwartaal	8,4
2022	2^ekwartaal	14,6
2022	3^ekwartaal	14,7
2022	4^ekwartaal	17,7
2023*	1^ekwartaal	21,4
2023*	2^ekwartaal	16,9
*voorlopige cijfers

5.3 Omzet bouwinstallatie
Categories1	Categories2	Omzet bouwinstallatie (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
2019	1^ekwartaal	11,9
2019	2^ekwartaal	9,0
2019	3^ekwartaal	9,0
2019	4^ekwartaal	5,8
2020	1^ekwartaal	10,4
2020	2^ekwartaal	-0,8
2020	3^ekwartaal	1,3
2020	4^ekwartaal	1,7
2021	1^ekwartaal	0
2021	2^ekwartaal	9,4
2021	3^ekwartaal	6,7
2021	4^ekwartaal	9,8
2022	1^ekwartaal	8,4
2022	2^ekwartaal	14,6
2022	3^ekwartaal	14,7
2022	4^ekwartaal	17,7
2023*	1^ekwartaal	21,4
2023*	2^ekwartaal	16,9
*voorlopige cijfers

Verschillende subsidies en regelingen voor belastingaftrek vanuit de overheid hebben investeringen in duurzame energie, zonnepanelen, warmtepompen of windmolens gestimuleerd voor zowel huishoudens als bedrijven. Bedrijven geven mede hierdoor steeds meer geld uit aan dit soort zogenoemde milieu-investeringen (CBS, 2022). In 2021 betrof ruim 14 procent van de totale investeringen van bedrijven milieu-investeringen. Tien jaar eerder was dit nog net geen 4 procent.