Inleiding

Eerdere edities van de Monitor Loonverschillen mannen en vrouwen hebben laten zien dat het uurloon van vrouwen gemiddeld lager is dan dat van mannen. Dat geldt ook als er rekening gehouden wordt met verschillen in het soort werk dat men doet. Dit is geen specifiek Nederlands fenomeen. Het Europees parlement en de Raad van de Europese Unie hebben in mei 2023 een Richtlijn aangenomen ‘ter versterking van de toepassing van het beginsel van gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijke of gelijkwaardige arbeid door middel van beloningtransparantie en handhavingsmechanismen’ (Europees Parlement en de Raad, 2023). De Richtlijn verplicht de lidstaten van de Europese Unie om via wetgeving de gelijke beloning van mannen en vrouwen voor gelijkwaardig werk te bevorderen. In Nederland is de Wet implementatie Richtlijn loontransparantie mannen en vrouwen in voorbereiding.

Deze editie van de Monitor Loonverschillen mannen en vrouwen laat zien hoe de loonverschillen tussen mannen en vrouwen zich in Nederland ontwikkelen bij de overheid en bij het bedrijfsleven. Ze geeft de nieuwe cijfers voor 2024 en kijkt naar de trend vanaf 2014. Het gaat daarbij zowel om de feitelijke loonverschillen als de loonverschillen die overblijven als er rekening wordt gehouden met verschillen in persoons- en werkkenmerken van mannen en vrouwen (de statistisch gecorrigeerde loonverschillen). Het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) heeft dit onderzoek naar loonverschillen tussen mannen en vrouwen uitgevoerd in opdracht van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Dit onderzoek is door het CBS vier keer eerder uitgevoerd onder de naam ‘Gelijk loon voor gelijk werk?’. Vanaf 2016 draagt het onderzoek de naam ‘Monitor Loonverschillen mannen en vrouwen’. De methode van het onderzoek is in 2022 vernieuwd (zie Van der Vliet et al., 2023a).

Bij deze publicatie hoort een tabellenset met kerncijfers van de onderzoekspopulatie en de belangrijkste uitkomsten uit de regressiemodellen. De tabellenset is te vinden bij deze publicatie op de website van het CBS. De publicatie ‘Monitor Loonverschillen mannen en vrouwen, 2024’ is als volgt opgebouwd:

Deel I: Monitor Loonverschillen

Loonverschillen tussen mannen en vrouwen – Beschrijving van de belangrijkste resultaten. Hoe groot zijn de feitelijke loonverschillen tussen vrouwen en mannen bij de overheid en in het bedrijfsleven? In hoeverre is dit veranderd ten opzichte van eerdere jaren? En hoe groot zijn deze loonverschillen wanneer rekening wordt gehouden met verschillen in werknemers-, werkgevers- en baankenmerken?
Kenmerken van de werknemer – Beschrijving van de samenhang van leeftijd en opleidingsniveau met de feitelijke loonverschillen tussen vrouwen en mannen.
Kenmerken van de werkgever – Beschrijving van de samenhang van bedrijfstak en bedrijfsgrootte met de feitelijke en statistisch gecorrigeerde loonverschillen tussen vrouwen en mannen.
Kenmerken van de baan – Beschrijving van de verdeling van voltijd en deeltijd arbeidsduur tussen vrouwen en mannen en de samenhang met feitelijke loonverschillen. Verder een beschrijving van de samenhang van het soort contract (bepaald of onbepaald) met de feitelijke en statistisch gecorrigeerde loonverschillen tussen vrouwen en mannen.
Verklaring van loonverschillen – Beschrijving van de voornaamste verklarende en dempende factoren voor de loonverschillen tussen vrouwen en mannen.
Loonverschillen per loonsegment – Beschrijving van de loonverschillen van mannen en vrouwen per loonsegment. Het gaat zowel om feitelijke als statistisch gecorrigeerde loonverschillen.

Deel II: Technische Toelichting

Achtergrondgegevens – Beschrijving van de onderzoekspopulatie, de gebruikte databronnen, de operationalisering van de belangrijkste begrippen, de kwaliteit van de uitkomsten en de achtergrond van wijzigingen in de terminologie.
Methoden – Toelichting over de gebruikte onderzoeksmethoden, waaronder de samenstelling van de onderzoeksbestanden en de meervoudige imputatie. Toelichting van de berekening van de statistisch gecorrigeerde loonverschillen, de Karlson-Holm-Breen decompositie en de kwantielregressie.
Begrippen en afkortingen –Toelichting van de gebruikte begrippen en afkortingen.

Literatuur