2. Kenmerken van de werknemer
In 2024 hadden mannen die in het bedrijfsleven werkten vanaf 26 jaar gemiddeld een hoger uurloon dan vrouwen. Mannen die bij de overheid werkten hadden dit pas vanaf 40 jaar. Bovendien waren de verschillen in uurloon tussen mannen en vrouwen die bij de overheid werken op hogere leeftijden minder hoog dan die tussen mannen en vrouwen in het bedrijfsleven. Het feitelijke verschil in uurloon is het hoogst tussen mannen en vrouwen in het bedrijfsleven met een opleiding op hbo- of wo-niveau.
2.1 Leeftijd
Oudere werknemers verdienen, mede door werkervaring en promoties, hogere lonen dan jongere werknemers. Dit geldt voor zowel mannen als vrouwen (figuur 2.1.1). Bij mannen die bij de overheid werken bleef in 2024 het gemiddelde uurloon vanaf 46 jaar vrij stabiel. Het gemiddelde uurloon van vrouwen bij de overheid was na 48-jarige leeftijd juist iets lager. Mannen die in het bedrijfsleven werken ontvingen rond 53 jaar het hoogste gemiddelde uurloon. Bij vrouwen in het bedrijfsleven was dat rond 44 jaar.
| Leeftijd | Bedrijfsleven Man (euro) | Bedrijfsleven Vrouw (euro) | Overheid Man (euro) | Overheid Vrouw (euro) |
|---|---|---|---|---|
| 20 | 15,77 | 16,19 | 18,6 | 19,03 |
| 21 | 17,83 | 17,96 | 20,41 | 20,89 |
| 22 | 18,73 | 18,83 | 21,60 | 22,00 |
| 23 | 19,40 | 19,49 | 22,65 | 23,04 |
| 24 | 20,22 | 20,25 | 23,33 | 23,88 |
| 25 | 21,16 | 21,18 | 24,00 | 24,75 |
| 26 | 22,16 | 22,11 | 24,95 | 25,6 |
| 27 | 23,11 | 22,97 | 25,73 | 26,65 |
| 28 | 24,14 | 23,79 | 26,72 | 27,62 |
| 29 | 25,08 | 24,60 | 27,62 | 28,64 |
| 30 | 26,05 | 25,37 | 28,63 | 29,66 |
| 31 | 26,98 | 25,94 | 29,54 | 30,49 |
| 32 | 27,88 | 26,60 | 30,56 | 31,39 |
| 33 | 28,69 | 27,05 | 31,25 | 32,25 |
| 34 | 29,55 | 27,52 | 32,28 | 33,06 |
| 35 | 30,28 | 27,89 | 33,35 | 33,86 |
| 36 | 30,91 | 28,25 | 33,90 | 34,46 |
| 37 | 31,51 | 28,51 | 34,78 | 35,03 |
| 38 | 32,13 | 28,71 | 35,52 | 35,76 |
| 39 | 32,58 | 28,90 | 36,00 | 36,16 |
| 40 | 33,06 | 29,00 | 36,59 | 36,54 |
| 41 | 33,68 | 28,88 | 37,19 | 36,66 |
| 42 | 34,05 | 29,05 | 37,56 | 37,08 |
| 43 | 34,55 | 29,06 | 38,18 | 37,07 |
| 44 | 34,72 | 29,13 | 39,05 | 37,14 |
| 45 | 34,84 | 29,00 | 38,99 | 37,24 |
| 46 | 35,38 | 28,96 | 39,59 | 37,42 |
| 47 | 35,66 | 28,92 | 39,53 | 37,46 |
| 48 | 35,93 | 28,92 | 39,84 | 37,75 |
| 49 | 36,21 | 28,84 | 39,78 | 37,39 |
| 50 | 36,28 | 28,55 | 39,62 | 36,99 |
| 51 | 36,68 | 28,57 | 39,66 | 37,33 |
| 52 | 36,69 | 28,43 | 39,65 | 37,35 |
| 53 | 36,73 | 28,12 | 39,76 | 36,91 |
| 54 | 36,57 | 28,12 | 39,75 | 36,92 |
| 55 | 36,50 | 27,88 | 40,02 | 36,82 |
| 56 | 36,53 | 27,49 | 40,37 | 36,50 |
| 57 | 36,41 | 27,37 | 40,43 | 36,35 |
| 58 | 35,99 | 27,14 | 40,39 | 36,16 |
| 59 | 35,80 | 26,99 | 39,96 | 36,18 |
| 60 | 35,55 | 26,81 | 40,13 | 36,11 |
| 61 | 35,07 | 26,63 | 40,17 | 35,77 |
| 62 | 34,75 | 26,48 | 39,97 | 35,83 |
| 63 | 34,36 | 26,36 | 40,13 | 35,79 |
| 64 | 33,96 | 25,88 | 40,37 | 35,75 |
| 65 | 33,40 | 25,64 | 40,41 | 35,75 |
| 66 | 32,23 | 25,01 | 40,04 | 34,83 |
Het feitelijke verschil in uurloon tussen mannen en vrouwen neemt toe met de leeftijd. In het bedrijfsleven zijn in 2024 tot 26 jaar de gemiddelde uurlonen van vrouwen hoger dan van mannen, al zijn de verschillen klein. Op hogere leeftijden is het gemiddelde uurloon van vrouwen lager dan dat van mannen. Op de leeftijd van 42 jaar verdienden vrouwen in het bedrijfsleven in 2024 gemiddeld 5 euro minder dan mannen. 56- en 57-jarige vrouwen in het bedrijfsleven verdienden in 2024 ruim 9 euro per uur minder. Dit was het grootste verschil in uurloon op een specifieke leeftijd tussen mannen en vrouwen die in het bedrijfsleven werken.
Tot 40 jaar hogere uurlonen voor vrouwen bij de overheid
Het beeld van feitelijke uurloonverschillen tussen mannen en vrouwen is bij de overheid anders dan bij het bedrijfsleven. Bij de overheid verdienden mannen in 2024 pas vanaf 40 jaar meer dan vrouwen. Ook waren de loonverschillen tussen mannen en vrouwen op hogere leeftijden bij de overheid kleiner dan bij het bedrijfsleven. Het verschil in uurloon tussen mannen en vrouwen bij de overheid bleef oplopen tot de pensioenleeftijd. Op 66-jarige leeftijd verdienden vrouwen bij de overheid in 2024 gemiddeld ruim 5 euro per uur minder dan mannen die bij de overheid werkten.
| Leeftijd | Bedrijfsleven 2014 (%) | Bedrijfsleven 2024 (%) | Overheid 2014 (%) | Overheid 2024 (%) |
|---|---|---|---|---|
| 20 | 3,0 | 2,6 | 10,6 | 2,3 |
| 21 | 2,2 | 0,7 | 13,6 | 2,3 |
| 22 | 2,2 | 0,5 | 15,8 | 1,9 |
| 23 | 1,6 | 0,5 | 14,6 | 1,7 |
| 24 | 1,3 | 0,2 | 10,1 | 2,4 |
| 25 | 1,2 | 0,1 | 9,3 | 3,1 |
| 26 | 1,0 | -0,2 | 8,0 | 2,6 |
| 27 | 0,3 | -0,6 | 7,1 | 3,6 |
| 28 | -0,6 | -1,5 | 5,8 | 3,4 |
| 29 | -1,1 | -1,9 | 5,2 | 3,7 |
| 30 | -2,7 | -2,6 | 3,6 | 3,6 |
| 31 | -3,8 | -3,9 | 2,8 | 3,2 |
| 32 | -5,0 | -4,6 | 2,6 | 2,7 |
| 33 | -6,5 | -5,7 | 1,5 | 3,2 |
| 34 | -7,8 | -6,8 | -0,1 | 2,4 |
| 35 | -8,4 | -7,9 | -1,2 | 1,5 |
| 36 | -11,0 | -8,6 | -1,7 | 1,6 |
| 37 | -12,2 | -9,5 | -1,8 | 0,7 |
| 38 | -13,7 | -10,6 | -2,5 | 0,7 |
| 39 | -14,9 | -11,3 | -3,7 | 0,4 |
| 40 | -17,4 | -12,3 | -3,7 | -0,1 |
| 41 | -18,7 | -14,3 | -4,3 | -1,4 |
| 42 | -20,1 | -14,7 | -5,0 | -1,3 |
| 43 | -22,0 | -15,9 | -5,7 | -2,9 |
| 44 | -22,7 | -16,1 | -7,3 | -4,9 |
| 45 | -24,0 | -16,7 | -7,5 | -4,5 |
| 46 | -25,3 | -18,1 | -9,4 | -5,5 |
| 47 | -26,5 | -18,9 | -10,0 | -5,2 |
| 48 | -26,8 | -19,5 | -10,9 | -5,3 |
| 49 | -27,3 | -20,4 | -10,7 | -6,0 |
| 50 | -27,8 | -21,3 | -11,9 | -6,6 |
| 51 | -28,1 | -22,1 | -12,8 | -5,9 |
| 52 | -28,7 | -22,5 | -12,1 | -5,8 |
| 53 | -28,7 | -23,5 | -12,8 | -7,2 |
| 54 | -29,7 | -23,1 | -13,3 | -7,1 |
| 55 | -29,0 | -23,6 | -14,4 | -8,0 |
| 56 | -29,2 | -24,7 | -15,0 | -9,6 |
| 57 | -29,2 | -24,8 | -14,2 | -10,1 |
| 58 | -28,2 | -24,6 | -14,5 | -10,5 |
| 59 | -29,2 | -24,6 | -14,7 | -9,5 |
| 60 | -28,4 | -24,6 | -14,6 | -10,0 |
| 61 | -28,3 | -24,1 | -14,5 | -11,0 |
| 62 | -28,2 | -23,8 | -14,8 | -10,4 |
| 63 | -29,0 | -23,3 | -17,2 | -10,8 |
| 64 | -26,6 | -23,8 | -16,9 | -11,4 |
| 65 | -25,3 | -23,2 | -12,4 | -11,5 |
Het relatieve (feitelijke) loonverschil tussen mannen en vrouwen is bij zowel de overheid als het bedrijfsleven in 2024 afgenomen ten opzichte van 2014 (figuur 2.1.2). In het bedrijfsleven was het feitelijke loonverschil tussen mannen en vrouwen in 2014 maximaal 30 procent (54 jaar) en in 2024 maximaal 25 procent (57 jaar). Bij de overheid was het in 2014 maximaal 17 procent (63 jaar) en in 2024 maximaal 12 procent (65 jaar). In 2014 was bij de overheid het loon van 34-jarige vrouwen ongeveer gelijk aan dat van 34-jarige mannen. Op hogere leeftijden was het gemiddelde uurloon van vrouwen lager dan dat van mannen. In 2024 lag dit omslagpunt bij de overheid bij 40-jarige vrouwen en mannen. In het bedrijfsleven hadden mannen in 2024 al vanaf 26 jaar gemiddeld een hoger uurloon dan vrouwen, wat twee jaar eerder was dan in 2014.
2.2 Opleidingsniveau
Een opleiding versterkt de positie op de arbeidsmarkt. Bij de overheid is het opleidingsniveau van zowel mannen als vrouwen gemiddeld hoger dan in het bedrijfsleven. Zij hebben bijvoorbeeld ruim anderhalf keer zo vaak een opleiding op hbo- of wo-niveau als werknemers in het bedrijfsleven (tabel 2.2.1). Wel is sinds 2014 het aandeel werknemers met een opleiding op hbo- of wo-niveau zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid en zowel bij mannen als bij vrouwen toegenomen. De aandelen werknemers met een opleidingsniveau basisonderwijs, vmbo, mbo1 of havo, vwo, mbo2-4 zijn sinds 2014 juist gedaald.
| Basisonderwijs, vmbo, mbo1 | Havo, vwo, mbo2-4 | Hbo,wo | ||
|---|---|---|---|---|
| Bedrijfsleven, man | 2014 | 18,8 | 46,0 | 35,2 |
| Bedrijfsleven, vrouw | 2014 | 17,1 | 47,8 | 35,0 |
| Bedrijfsleven, man | 2024 | 16,7 | 39,5 | 43,7 |
| Bedrijfsleven, vrouw | 2024 | 14,5 | 41,7 | 43,9 |
| Overheid, man | 2014 | 7,2 | 32,5 | 60,3 |
| Overheid, vrouw | 2014 | 5,9 | 22,0 | 72,0 |
| Overheid, man | 2024 | 5,2 | 27,5 | 67,3 |
| Overheid, vrouw | 2024 | 3,2 | 20,1 | 76,7 |
Mannen en vrouwen in het bedrijfsleven verschillen weinig wat betreft de verdeling naar opleidingsniveau. Bij de overheid zijn er meer verschillen tussen mannen en vrouwen in hun verdeling naar opleidingsniveau. Vrouwen bij de overheid hebben bijvoorbeeld vaker een hbo- of wo-opleiding genoten dan mannen die bij de overheid werken. Tussen 2014 en 2024 is dit verschil wel afgenomen.
Grootste loonverschil bij hbo- of wo-opleiding in het bedrijfsleven
Ongeacht het opleidingsniveau hebben mannen, zowel in het bedrijfsleven als bij de overheid, gemiddeld een hoger uurloon dan vrouwen (figuur 2.2.2). Dit verschil is het kleinst bij het opleidingsniveau basisonderwijs, vmbo, mbo1 binnen de overheid (2 euro). In het bedrijfsleven zijn de uurloonverschillen van mannen en vrouwen per opleidingsniveau groter dan bij de overheid. Het verschil in uurloon tussen mannen en vrouwen in het bedrijfsleven met een hbo- of wo-opleiding is gemiddeld het grootst (bijna 7 euro).
| Sector | Opleidingsniveau | Man (euro) | Vrouw (euro) |
|---|---|---|---|
| Bedrijfsleven | Basis, vmbo, mbo1 | 24,28 | 20,28 |
| Bedrijfsleven | Havo, vwo, mbo2-4 | 27,06 | 23,33 |
| Bedrijfsleven | Hbo,wo | 38,88 | 32,09 |
| Overheid | Basis, vmbo, mbo1 | 27,04 | 24,91 |
| Overheid | Havo, vwo, mbo2-4 | 30,34 | 27,38 |
| Overheid | Hbo,wo | 40,32 | 36,63 |
Vrouwen die bij de overheid werken verdienen ongeacht hun opleidingsniveau gemiddeld hogere uurlonen dan vrouwen die in het bedrijfsleven werken. Behalve bij het opleidingsniveau hbo en wo hebben zij gemiddeld ook hogere lonen dan mannen die in het bedrijfsleven werken. Het uurloon van mannen die bij de overheid werken is bij elk opleidingsniveau hoger dan dat van mannen die in het bedrijfsleven werken.