6. Loonverschillen per loonsegment
De cijfers tot dusver gaan over het gemiddelde loonverschil. Het loonverschil kan echter ook variëren naar loonsegment. Uit de Monitor loonverschillen mannen en vrouwen van 2022 bleek dat het loonverschil aan de bovenkant, dus tussen de meest verdienende mannen en meest verdienende vrouwen, veel groter was dan aan de onderkant, dus tussen de minst verdienende mannen en minst verdienende vrouwen. Is dat nog steeds zo?
In dit hoofdstuk wordt onderzocht in welke loonsegmenten de verschillen tussen mannen en vrouwen ontstaan. Daartoe zijn de uurlonen van mannen en vrouwen apart van elkaar gerangschikt en worden de rangen van mannen en vrouwen met elkaar vergeleken. Zulke rangen staan bekend als ‘percentielen’. Het loonverschil op het tiende percentiel (Q10) betreft bijvoorbeeld het verschil tussen de tien procent minst verdienende mannen en de tien procent minst verdienende vrouwen. Om deze loonverschillen te berekenen is gebruik gemaakt van kwantielregressies (zie paragraaf 8.5).
6.1 Bedrijfsleven
Figuur 6.1.1 laat zien hoe de uurlonen van mannen en vrouwen in het bedrijfsleven zijn verdeeld. De meerderheid van hen verdient een brutoloon van tussen de 18 en 33 euro per uur. De loonverdeling in het bedrijfsleven heeft een vrij uitgestrekte bovenzijde (of ‘rechterstaart’). Dat wil zeggen dat een klein aandeel werknemers in het bedrijfsleven hoge uurlonen verdient. Deze hoge lonen komen voornamelijk bij mannen terecht.
| Uurloonklasse | Man (%) | Vrouw (%) |
|---|---|---|
| Minder dan 9 | 0,9 | 0,4 |
| 9 tot 12 | 1,0 | 0,6 |
| 12 tot 15 | 1,7 | 1,7 |
| 15 tot 18 | 12,8 | 19,2 |
| 18 tot 21 | 11,9 | 15,4 |
| 21 tot 24 | 12,6 | 12,8 |
| 24 tot 27 | 10,9 | 13,7 |
| 27 tot 30 | 9,3 | 10,1 |
| 30 tot 33 | 8,4 | 7,6 |
| 33 tot 36 | 5,7 | 5,2 |
| 36 tot 39 | 4,6 | 3,7 |
| 39 tot 42 | 3,9 | 2,5 |
| 42 tot 45 | 3,0 | 1,7 |
| 45 tot 48 | 2,5 | 1,3 |
| 48 tot 51 | 2,0 | 0,9 |
| 51 tot 54 | 1,5 | 0,6 |
| 54 tot 57 | 1,2 | 0,5 |
| 57 tot 60 | 1,0 | 0,4 |
| 60 tot 63 | 0,8 | 0,3 |
| 63 tot 66 | 0,7 | 0,3 |
| 66 tot 69 | 0,5 | 0,2 |
| 69 tot 72 | 0,4 | 0,2 |
| 72 tot 75 | 0,3 | 0,1 |
| 75 tot 78 | 0,3 | 0,1 |
| 78 tot 81 | 0,3 | 0,1 |
| 81 of meer | 1,9 | 0,6 |
Figuur 6.1.2 geeft per loonsegment het feitelijke en het statistisch gecorrigeerde loonverschil tussen mannen en vrouwen die in het bedrijfsleven werken. Over vrijwel de volle breedte pakt het feitelijke loonverschil nadelig uit voor vrouwen. Op Q5 (de vijf procent minst verdienende mannen en vrouwen) is er met 0,5 procent nauwelijks een loonverschil. Op Q50 (mannen en vrouwen met een doorsnee uurloon) verdienen vrouwen per uur 9,7 procent minder dan mannen. Op Q95 (de vijf procent meest verdienende mannen en vrouwen) verdienen vrouwen per uur 24,0 procent minder dan mannen.
| Percentiel | Feitelijk loonverschil (%) | Statistisch gecorrigeerd loonverschil (%) |
|---|---|---|
| 5 | 0,5 | -1,7 |
| 10 | -1,9 | -2,2 |
| 15 | -4,1 | -2,5 |
| 20 | -6,2 | -2,8 |
| 25 | -7,7 | -3,0 |
| 30 | -8,6 | -3,3 |
| 35 | -8,9 | -3,5 |
| 40 | -9,0 | -3,8 |
| 45 | -9,1 | -4,0 |
| 50 | -9,7 | -4,2 |
| 55 | -10,5 | -4,5 |
| 60 | -11,5 | -4,8 |
| 65 | -12,4 | -5,1 |
| 70 | -13,5 | -5,5 |
| 75 | -15,2 | -5,9 |
| 80 | -17,1 | -6,5 |
| 85 | -19,1 | -7,2 |
| 90 | -21,4 | -8,2 |
| 95 | -24,0 | -9,9 |
| 1)Een percentiel is een van de honderd uurloonklassen die ontstaan door mannen en vrouwen apart van elkaar te rangschikken naar uurloon. De grafiek beschrijft het verschil tussen de gemiddelde uurlonen van mannen en vrouwen op hetzelfde percentiel. | ||
Dit beeld verandert enigszins wanneer voor de kenmerken van de werkgever, werknemer en baan statistisch wordt gecorrigeerd. De belangrijkste verandering is dat de statistisch gecorrigeerde loonverschillen kleiner zijn dan feitelijke loonverschillen. Dat geldt vooral voor verschillen aan de bovenzijde van de uurloonverdeling. Na correctie verdienen vrouwen op Q5 1,7 procent minder dan mannen, op Q50 4,2 procent minder en op Q95 9,9 procent minder. Toch blijven er loonverschillen. Met andere woorden, in het bedrijfsleven verdienen vrouwen minder dan mannen en dat is met name het geval in de hoogst betaalde banen.
Deze cijfers lijken op die van 2022 (zie Van der Vliet et al., 2023b). Ook toen verdienden vrouwen in vrijwel alle loonsegmenten van het bedrijfsleven minder dan mannen. Wel is het feitelijke loonverschil afgenomen, met name aan de bovenkant. Zo verdienden vrouwen op Q95 in 2022 nog 26,5 procent minder dan mannen, terwijl dat in 2024 is afgenomen tot 24,0 procent. Ook het statistisch gecorrigeerde loonverschil is in alle loonsegmenten van het bedrijfsleven afgenomen.
6.2 Overheid
Figuur 6.2.1 laat zien hoe de uurlonen van mannen en vrouwen die bij de overheid werken zijn verdeeld. De meerderheid van hen verdient een brutoloon van tussen de 24 en 42 euro per uur. Wel is de spreiding onder mannen groter dan onder vrouwen. Er zijn relatief veel mannen die minder dan 24 euro per uur verdienen of die juist meer dan 42 euro per uur verdienen. Het loon van vrouwen ligt vaker in de middenmoot.
| Uurloonklasse | Man (%) | Vrouw (%) |
|---|---|---|
| Minder dan 9 | 0,4 | 0,1 |
| 9 tot 12 | 0,2 | 0,1 |
| 12 tot 15 | 0,4 | 0,2 |
| 15 tot 18 | 1,9 | 1,5 |
| 18 tot 21 | 4,5 | 4,0 |
| 21 tot 24 | 7,9 | 8,7 |
| 24 tot 27 | 11,2 | 12,5 |
| 27 tot 30 | 9,8 | 11,1 |
| 30 tot 33 | 8,9 | 9,9 |
| 33 tot 36 | 10,7 | 13,6 |
| 36 tot 39 | 9,9 | 11,0 |
| 39 tot 42 | 7,0 | 7,9 |
| 42 tot 45 | 8,2 | 7,5 |
| 45 tot 48 | 4,9 | 3,8 |
| 48 tot 51 | 4,8 | 3,3 |
| 51 tot 54 | 2,5 | 1,5 |
| 54 tot 57 | 2,1 | 1,1 |
| 57 tot 60 | 1,0 | 0,5 |
| 60 tot 63 | 1,0 | 0,5 |
| 63 tot 66 | 0,5 | 0,3 |
| 66 tot 69 | 0,4 | 0,2 |
| 69 tot 72 | 0,4 | 0,2 |
| 72 tot 75 | 0,2 | 0,1 |
| 75 tot 78 | 0,2 | 0,1 |
| 78 tot 81 | 0,1 | 0,1 |
| 81 of meer | 0,9 | 0,5 |
Figuur 6.2.2 geeft per loonsegment het feitelijke en het statistisch gecorrigeerde loonverschil tussen mannen en vrouwen die bij de overheid werken. Zoals al uit de loonverdeling bleek, ligt het feitelijke uurloon van de minst verdienende vrouwen hoger dan dat van de minst verdienende mannen. Op Q5 (de vijf procent minst verdienende mannen en vrouwen) verdienen vrouwen bijvoorbeeld 4,1 procent meer dan mannen. Naarmate het om hogere loonsegmenten gaat, wordt dit verschil kleiner. Vanaf Q25 slaat het loonverschil om in het voordeel van mannen. Op Q50 (mannen en vrouwen met een doorsnee uurloon) verdienen vrouwen 3,0 procent minder dan mannen. In de bovenste loonsegmenten is het loonverschil het nadeligst voor vrouwen. Op Q95 (de vijf procent meest verdienende mannen en vrouwen) verdienen vrouwen bijvoorbeeld 9,8 procent minder dan mannen.
| Percentiel | Feitelijk loonverschil (%) | Statistisch gecorrigeerd loonverschil (%) |
|---|---|---|
| 5 | 4,1 | 1,5 |
| 10 | 2,0 | 0,8 |
| 15 | 0,9 | 0,4 |
| 20 | 0,2 | 0,0 |
| 25 | -0,4 | -0,3 |
| 30 | -1,1 | -0,6 |
| 35 | -1,8 | -0,9 |
| 40 | -2,3 | -1,0 |
| 45 | -2,6 | -1,2 |
| 50 | -3,0 | -1,3 |
| 55 | -3,5 | -1,4 |
| 60 | -4,1 | -1,4 |
| 65 | -4,9 | -1,5 |
| 70 | -5,7 | -1,5 |
| 75 | -6,2 | -1,6 |
| 80 | -6,7 | -1,7 |
| 85 | -7,5 | -1,8 |
| 90 | -8,1 | -2,1 |
| 95 | -9,8 | -2,8 |
| 1)Een percentiel is een van de honderd uurloonklassen die ontstaan door mannen en vrouwen apart van elkaar te rangschikken naar uurloon. De grafiek beschrijft het verschil tussen de gemiddelde uurlonen van mannen en vrouwen op hetzelfde percentiel. | ||
Het loonverschil tussen mannen en vrouwen bij de overheid wordt aanzienlijk kleiner na correctie voor kenmerken van de werkgever, werknemer en baan. Dat geldt zowel voor de loonsegmenten waarin vrouwen meer dan mannen verdienen als voor de loonsegmenten waarin vrouwen minder dan mannen verdienen. Na de correctie verdienen vrouwen op Q5 1,5 procent meer dan mannen, op Q50 1,3 procent minder dan mannen en op Q95 2,8 procent minder dan mannen. Kortom, het feit dat vrouwen in de laagst betaalde overheidsbanen meer dan mannen verdienen en dat vrouwen in de doorsnee en hoogst betaalde banen juist minder dan mannen verdienen, hangt sterk samen met kenmerken van de werkgever, werknemer en baan.
Deze cijfers lijken op die van 2022 (zie Van der Vliet et al., 2023b). Ook toen verdienden vrouwen in de onderste loonsegmenten van de overheid meer dan mannen, maar in de doorsnee en bovenste loonsegmenten juist minder. Wel is het loonverschil tussen mannen en vrouwen over de volle breedte afgenomen. Zo verdienden vrouwen op Q50 in 2022 nog 3,5 procent minder dan mannen, terwijl dat in 2024 iets is afgenomen tot 3,0 procent. Ook het statistisch gecorrigeerde loonverschil is in bijna alle loonsegmenten van de overheid iets kleiner geworden.