Economie krimpt in eerste kwartaal 2023 met 0,7 procent

16-5-2023 09:30

Over dit onderwerp zijn nieuwere cijfers beschikbaar. Bekijk de laatste cijfers.

Volgens de eerste berekening van het CBS, op basis van nu beschikbare gegevens, daalde het volume van het bruto binnenlands product (bbp) in het eerste kwartaal met 0,7 procent ten opzichte van het vierde kwartaal van 2022. In het vierde kwartaal steeg het bbp met 0,4 procent. De krimp in het eerste kwartaal is vooral toe te schrijven aan een daling van het handelssaldo en aan een grotere onttrekking uit de voorraden.

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2015=100)
2016	1e kwartaal	101,2
2016	2e kwartaal	101,4
2016	3e kwartaal	102,6
2016	4e kwartaal	103,4
2017	1e kwartaal	104,0
2017	2e kwartaal	104,9
2017	3e kwartaal	105,6
2017	4e kwartaal	106,4
2018	1e kwartaal	106,9
2018	2e kwartaal	107,6
2018	3e kwartaal	107,8
2018	4e kwartaal	108,3
2019	1e kwartaal	109,0
2019	2e kwartaal	109,5
2019	3e kwartaal	109,9
2019	4e kwartaal	110,4
2020	1e kwartaal	108,8
2020	2e kwartaal	100,1
2020	3e kwartaal	106,4
2020	4e kwartaal	106,3
2021	1e kwartaal	106,7
2021	2e kwartaal	110,5
2021	3e kwartaal	112,3
2021	4e kwartaal	112,7
2022	1e kwartaal	113,3
2022	2e kwartaal	116,3
2022	3e kwartaal	116,0
2022	4e kwartaal	116,5
2023	1e kwartaal	115,8

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2015=100)
2016	1e kwartaal	101,2
2016	2e kwartaal	101,4
2016	3e kwartaal	102,6
2016	4e kwartaal	103,4
2017	1e kwartaal	104,0
2017	2e kwartaal	104,9
2017	3e kwartaal	105,6
2017	4e kwartaal	106,4
2018	1e kwartaal	106,9
2018	2e kwartaal	107,6
2018	3e kwartaal	107,8
2018	4e kwartaal	108,3
2019	1e kwartaal	109,0
2019	2e kwartaal	109,5
2019	3e kwartaal	109,9
2019	4e kwartaal	110,4
2020	1e kwartaal	108,8
2020	2e kwartaal	100,1
2020	3e kwartaal	106,4
2020	4e kwartaal	106,3
2021	1e kwartaal	106,7
2021	2e kwartaal	110,5
2021	3e kwartaal	112,3
2021	4e kwartaal	112,7
2022	1e kwartaal	113,3
2022	2e kwartaal	116,3
2022	3e kwartaal	116,0
2022	4e kwartaal	116,5
2023	1e kwartaal	115,8

Alle cijfers in dit bericht betreffen volumecijfers. Dat wil zeggen dat ze zijn gecorrigeerd voor prijsveranderingen.

Investeringen en consumptie overheid groeien

De investeringen in vaste activa stegen in het eerste kwartaal van 2023 met 1,1 procent ten opzichte van het vierde kwartaal van 2022. Dat is vooral te danken aan de investeringen in de bouw, personenauto’s, vliegtuigen en machines. De consumptie door de overheid groeide met 0,5 procent, terwijl de consumptie door huishoudens gelijk bleef. Huishoudens namen minder diensten af, maar kochten meer goederen.

De uitvoer van goederen en diensten daalde met 1,8 procent in vergelijking met het vierde kwartaal van 2022. Dat komt doordat de uitvoer van goederen daalde. De uitvoer van diensten groeide een fractie. De invoer van goederen en diensten daalde ook, maar met 1,3 procent minder hard dan de uitvoer. Per saldo droeg het handelssaldo hierdoor negatief bij aan de economische ontwikkeling in het eerste kwartaal. Verder was de onttrekking van gas aan de voorraden groter. Dat droeg ook bij aan de krimp.

Bestedingen naar categorie (volume)
	2023-I (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)	2022-IV (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)
Bruto binnenlands product	-0,7	0,4
Invoer goederen en diensten	-1,3	1,1

Investeringen in vaste activa	1,1	0,7
Consumptie overheid	0,5	1,2
Consumptie huishoudens	0	1,1
Uitvoer goederen en diensten	-1,8	0,9

Bestedingen naar categorie (volume)
	2023-I (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)	2022-IV (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)
Bruto binnenlands product	-0,7	0,4
Invoer goederen en diensten	-1,3	1,1

Investeringen in vaste activa	1,1	0,7
Consumptie overheid	0,5	1,2
Consumptie huishoudens	0	1,1
Uitvoer goederen en diensten	-1,8	0,9

De bouwnijverheid groeide het hardst

In meer dan de helft van de bedrijfstakken daalde in het eerste kwartaal van 2023 de toegevoegde waarde (het verschil tussen productie en verbruik van energie, materialen en diensten) ten opzichte van het vierde kwartaal van 2022. Het sterkst was de daling bij de delfstoffenwinning, waar minder gas werd gewonnen. De bedrijfstak handel, horeca, vervoer en opslag leverde echter de meest negatieve bijdrage aan de economische ontwikkeling. De toegevoegde waarde van de bouwnijverheid nam, met 2,4 procent, het sterkst toe. De bouw droeg ook het meest positief bij aan de economische ontwikkeling.

Toegevoegde waarde naar bedrijfstak (volume)
	2023-I (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)	2022-IV (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)
Bouwnijverheid	2,4	2,7
Energiebedrijven	1,6	-2,8
Landbouw, bosbouw en visserij	1	-1,2
Verhuur en handel onroerend goed	1	1,4
Overheid, onderwijs en zorg	0,3	0,6
Zakelijke dienstverlening	-0,3	0,3
Financiële instellingen	-0,5	-2,1
Water en afval	-0,8	-3,5
Industrie	-1,1	0,1
Handel, horeca, vervoer en opslag	-1,1	0
Informatie en communicatie	-1,9	0
Cultuur, sport, recreatie en overige diensten	-4,5	0,3
Delfstoffenwinning	-28,5	2,7

Toegevoegde waarde naar bedrijfstak (volume)
	2023-I (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)	2022-IV (%-verandering t.o.v. kwartaal eerder)
Bouwnijverheid	2,4	2,7
Energiebedrijven	1,6	-2,8
Landbouw, bosbouw en visserij	1	-1,2
Verhuur en handel onroerend goed	1	1,4
Overheid, onderwijs en zorg	0,3	0,6
Zakelijke dienstverlening	-0,3	0,3
Financiële instellingen	-0,5	-2,1
Water en afval	-0,8	-3,5
Industrie	-1,1	0,1
Handel, horeca, vervoer en opslag	-1,1	0
Informatie en communicatie	-1,9	0
Cultuur, sport, recreatie en overige diensten	-4,5	0,3
Delfstoffenwinning	-28,5	2,7

Economie Europese Unie groeit met 0,3 procent

De Nederlandse krimp van 0,7 procent valt op vergeleken met de economische ontwikkeling in de naburige landen. In België en Frankrijk groeide de economie in het eerste kwartaal van 2023 met respectievelijk 0,4 en 0,2 procent ten opzichte van een kwartaal eerder. De Britse (VK) economie groeide met 0,1 procent, de Duitse economie stagneerde met een groei van 0 procent. Gemiddeld kwam de groei in de Europese Unie (EU) uit op 0,3 procent. In vergelijking met het vierde kwartaal van 2019 is het herstel van de Nederlandse economie sterker dan dat van de naburige landen en de EU.

Bruto binnenlands product (seizoen- en werkdaggecorrigeerd), naburige landen
		Nederland (4e kwartaal 2019 = 100)	België (4e kwartaal 2019 = 100)	EU (4e kwartaal 2019 = 100)	Frankrijk (4e kwartaal 2019 = 100)	Duitsland (4e kwartaal 2019 = 100)	VK (4e kwartaal 2019 = 100)
2019	4e kwartaal	100	100	100	100	100	100
2020	1e kwartaal	98,6	97,1	97,1	94,5	98,6	97,4
2020	2e kwartaal	90,8	86	86,3	81,6	89,2	77
2020	3e kwartaal	96,5	96,2	96,2	96,7	97,3	89,7
2020	4e kwartaal	96,3	95,7	96,2	95,8	97,9	90,8
2021	1e kwartaal	96,7	97,1	96,4	95,9	96,4	89,8
2021	2e kwartaal	100,1	98,8	98,2	96,9	98,3	95,7
2021	3e kwartaal	101,8	101,1	100,4	100,1	99,1	97,4
2021	4e kwartaal	102,1	101,7	101,1	100,7	99	98,8
2022	1e kwartaal	102,7	102,3	101,8	100,4	100,1	99,3
2022	2e kwartaal	105,4	102,8	102,6	101	99,9	99,4
2022	3e kwartaal	105,2	103,2	103	101,1	100,4	99,3
2022	4e kwartaal	105,6	103,2	102,8	101,1	99,9	99,4
2023	1e kwartaal	104,9	103,6	103,1	101,3	99,9	99,5

Bruto binnenlands product (seizoen- en werkdaggecorrigeerd), naburige landen
		Nederland (4e kwartaal 2019 = 100)	België (4e kwartaal 2019 = 100)	EU (4e kwartaal 2019 = 100)	Frankrijk (4e kwartaal 2019 = 100)	Duitsland (4e kwartaal 2019 = 100)	VK (4e kwartaal 2019 = 100)
2019	4e kwartaal	100	100	100	100	100	100
2020	1e kwartaal	98,6	97,1	97,1	94,5	98,6	97,4
2020	2e kwartaal	90,8	86	86,3	81,6	89,2	77
2020	3e kwartaal	96,5	96,2	96,2	96,7	97,3	89,7
2020	4e kwartaal	96,3	95,7	96,2	95,8	97,9	90,8
2021	1e kwartaal	96,7	97,1	96,4	95,9	96,4	89,8
2021	2e kwartaal	100,1	98,8	98,2	96,9	98,3	95,7
2021	3e kwartaal	101,8	101,1	100,4	100,1	99,1	97,4
2021	4e kwartaal	102,1	101,7	101,1	100,7	99	98,8
2022	1e kwartaal	102,7	102,3	101,8	100,4	100,1	99,3
2022	2e kwartaal	105,4	102,8	102,6	101	99,9	99,4
2022	3e kwartaal	105,2	103,2	103	101,1	100,4	99,3
2022	4e kwartaal	105,6	103,2	102,8	101,1	99,9	99,4
2023	1e kwartaal	104,9	103,6	103,1	101,3	99,9	99,5

Het vervolg van het nieuwsbericht gaat over de ontwikkeling van de economie t.o.v. het eerste kwartaal van 2022

Omvang economie 1,9 procent groter dan in het eerste kwartaal 2022

Het bbp groeide in het eerste kwartaal 2023 met 1,9 procent ten opzichte van het eerste kwartaal een jaar eerder. De groei in het eerste kwartaal van 2023 is toe te schrijven aan de investeringen, de consumptie door huishoudens en de overheidsconsumptie. Het handelssaldo droeg negatief bij.

In het eerste kwartaal van 2022 gold een harde lockdown tot 25 januari. Ook daarna hadden bijvoorbeeld de horeca, en de recreatie- en cultuursector nog te maken met een aantal coronamaatregelen, zoals coronatoegangsbewijzen en beperkte openingstijden.

Bruto binnenlands product (volume)
Jaar	Kwartaal	(%-verandering t.o.v. jaar eerder)
2016	1e kwartaal	2,1
2016	2e kwartaal	2,3
2016	3e kwartaal	2,1
2016	4e kwartaal	2,2
2017	1e kwartaal	3,2
2017	2e kwartaal	3,0
2017	3e kwartaal	2,8
2017	4e kwartaal	2,6
2018	1e kwartaal	2,6
2018	2e kwartaal	2,7
2018	3e kwartaal	2,2
2018	4e kwartaal	1,9
2019	1e kwartaal	1,8
2019	2e kwartaal	1,9
2019	3e kwartaal	2,1
2019	4e kwartaal	2,0
2020	1e kwartaal	-0,1
2020	2e kwartaal	-8,7
2020	3e kwartaal	-3,3
2020	4e kwartaal	-3,3
2021	1e kwartaal	-2,2
2021	2e kwartaal	10,2
2021	3e kwartaal	5,4
2021	4e kwartaal	6,2
2022	1e kwartaal	6,3
2022	2e kwartaal	5,2
2022	3e kwartaal	3,4
2022	4e kwartaal	3,2
2023	1e kwartaal	1,9

Bruto binnenlands product (volume)
Jaar	Kwartaal	(%-verandering t.o.v. jaar eerder)
2016	1e kwartaal	2,1
2016	2e kwartaal	2,3
2016	3e kwartaal	2,1
2016	4e kwartaal	2,2
2017	1e kwartaal	3,2
2017	2e kwartaal	3,0
2017	3e kwartaal	2,8
2017	4e kwartaal	2,6
2018	1e kwartaal	2,6
2018	2e kwartaal	2,7
2018	3e kwartaal	2,2
2018	4e kwartaal	1,9
2019	1e kwartaal	1,8
2019	2e kwartaal	1,9
2019	3e kwartaal	2,1
2019	4e kwartaal	2,0
2020	1e kwartaal	-0,1
2020	2e kwartaal	-8,7
2020	3e kwartaal	-3,3
2020	4e kwartaal	-3,3
2021	1e kwartaal	-2,2
2021	2e kwartaal	10,2
2021	3e kwartaal	5,4
2021	4e kwartaal	6,2
2022	1e kwartaal	6,3
2022	2e kwartaal	5,2
2022	3e kwartaal	3,4
2022	4e kwartaal	3,2
2023	1e kwartaal	1,9

Eerste berekening

De eerste berekening, 45 dagen na afloop van een kwartaal, wordt gepubliceerd op basis van de dan beschikbare informatie. Hiermee geeft het CBS een eerste beeld van de stand van de Nederlandse economie. Na deze eerste berekening komt voortdurend meer informatie beschikbaar over de Nederlandse economie, die vervolgens wordt verwerkt in nieuwe berekeningen. De tweede berekening van de economische groei maakt het CBS bekend op vrijdag 23 juni. De absolute bijstelling van de tweede berekening ten opzichte van de eerste berekening was de afgelopen vijf jaar (2018-2022) gemiddeld 0,1 procentpunt. De twee uitersten bedroegen -0,3 en 0,7 procentpunt, allebei in 2021.

Bij elke nieuwe berekening bepaalt het CBS ook de nieuwe seizoengecorrigeerde cijfers van de eerder gepubliceerde kwartalen. De groeicijfers van onder meer de vier kwartalen van 2022 zijn bijgesteld.

De cijfers in dit bericht zijn voorlopig en kunnen worden bijgesteld.

Bronnen

Relevante links

Achtergrond - Bijstellingen nationale rekeningen: algemeen overzicht
Dossier - Conjunctuur