Grootste cao-loonstijging in 40 jaar

© Hollandse Hoogte / Laurens van Putten
De stijging van de cao-lonen bereikte in het eerste kwartaal van 2023 een nieuw hoogtepunt. Met 5,0 procent lag de ontwikkeling bijna twee keer zo hoog als een jaar eerder (2,7 procent). Het verschil met de inflatie is daarmee niet overbrugd. Op basis van de inflatiecijfers voor de eerste twee maanden en de snelle raming voor maart liggen de consumentenprijzen in het eerste kwartaal rond de 6,6 procent hoger dan een jaar eerder. Dit blijkt uit nieuwe cijfers van het CBS.

De cao-loonstijging van 5,0 procent is de hoogste in 40 jaar. Het inflatiepercentage voor het eerste kwartaal is volgende week bekend. Op basis van de nu bekende cijfers (waarvan de snelle raming voor maart is berekend op grond van nog onvolledige brongegevens) ligt de reële cao-loonontwikkeling dit kwartaal rond de -1,5 procent.

Cao-lonen en consumentenprijzen
JaarKwartaalReële cao-loonontwikkeling (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Cao-lonen per uur inclusief bijzondere beloningen (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Consumentenprijzen (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20131e kwartaal-1,61,43,0
20132e kwartaal-1,61,22,8
20133e kwartaal-1,81,02,8
20134e kwartaal-0,70,91,6
20141e kwartaal-0,20,91,1
20142e kwartaal-0,10,91,0
20143e kwartaal0,00,90,9
20144e kwartaal0,11,00,9
20151e kwartaal1,11,30,2
20152e kwartaal0,51,40,9
20153e kwartaal0,61,40,8
20154e kwartaal0,81,50,7
20161e kwartaal1,21,80,6
20162e kwartaal1,81,80,0
20163e kwartaal2,02,00,0
20164e kwartaal1,11,80,7
20171e kwartaal-0,21,31,5
20172e kwartaal0,01,31,3
20173e kwartaal0,01,41,4
20174e kwartaal0,11,51,4
20181e kwartaal0,61,81,2
20182e kwartaal0,31,81,5
20183e kwartaal0,12,12,0
20184e kwartaal0,22,22,0
20191e kwartaal-0,22,32,5
20192e kwartaal-0,12,62,7
20193e kwartaal0,02,72,7
20194e kwartaal0,12,82,7
20201e kwartaal1,43,01,6
20202e kwartaal1,52,81,3
20203e kwartaal1,83,01,2
20204e kwartaal1,82,81,0
20211e kwartaal0,62,31,7
20212e kwartaal0,22,22,0
20213e kwartaal-0,31,92,2
20214e kwartaal-2,81,94,8
2022*1e kwartaal-4,42,77,4
2022*2e kwartaal-5,33,18,9
2022*3e kwartaal-7,73,612,3
2022*4e kwartaal-6,73,811,3
2023*1e kwartaal-1,55,06,6
* voorlopige cijfers

Cao-loonstijging in horeca 8,0 procent

Op het niveau van bedrijfstakken stegen de cao-lonen in het eerste kwartaal van 2023 met 8,0 procent het meest in de horeca. Hierin is ook de aanpassing van het wettelijke minimumloon verwerkt. De horeca had een jaar geleden nog een van de laagste loonstijgingen (0,3 procent).

De tweede grootste stijger van het afgelopen kwartaal is de bedrijfstak vervoer en opslag (7,8 procent). In de bedrijfstak verhuur en handel van onroerend goed stegen de lonen het minst (2,5 procent).

Cao-loonstijging per bedrijfstak
Bedrijfstakken1e kwartaal 2023* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)1e kwartaal 2022* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Horeca8,00,3
Vervoer en opslag7,84,2
Openbaar bestuur
en overheidsdiensten		7,12,3
Handel6,22,8
Energievoorziening6,20,3
Verhuur en overige
zakelijke diensten		5,52,2
Specialistische
zakelijke diensten		5,42,5
Overige
dienstverlening		5,42,1
Landbouw
en visserij		5,11,9
Totaal5,02,7
Industrie4,82,3
Cultuur, sport
en recreatie		4,82,0
Waterbedrijven
en afvalbeheer		4,21,8
Informatie en
communicatie		3,93,1
Financiële
dienstverlening		3,72,4
Onderwijs3,73,3
Bouwnijverheid3,52,8
Gezondheids-
en welzijnszorg		3,43,2
Verhuur en handel
van onroerend goed		2,54,2
*voorlopige cijfers

Kleinste stijging bij gesubsidieerde instellingen

Van de drie onderscheiden sectoren stegen de cao-lonen in het eerste kwartaal van 2023 het meest bij de overheid en de particuliere bedrijven (bij beide 5,3 procent). De sector gesubsidieerde instellingen (waaronder het merendeel van de zorg) bleef daarbij achter (3,6 procent). Het onlangs afgesloten akkoord over de cao Ziekenhuizen is hierin nog niet verwerkt.

Ontwikkeling cao-lonen per uur, inclusief bijzondere beloningen
 1e kwartaal 2022* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)1e kwartaal 2023* (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
Totaal2,75,0
Overheid2,85,3
Particuliere
bedrijven		2,65,3
Gesubsidieerde
instellingen		3,13,6
*voorlopige cijfers

Ontwikkeling contractuele loonkosten iets onder die van cao-lonen

Voor werkgevers is niet alleen de ontwikkeling van de cao-lonen van belang, maar ook de hoogte van de werkgeverspremies. De cao-lonen plus werkgeverspremies (zoals pensioen, arbeidsongeschiktheid, werkloosheid en zorgverzekering) vormen de contractuele loonkosten. In het eerste kwartaal viel de stijging van de contractuele loonkosten iets lager uit dan de stijging van de cao-lonen. Het ging om 4,9 procent. Dat de stijging lager is komt onder andere doordat werkgevers die zijn aangesloten bij het pensioenfonds ABP geen premie meer hoeven te betalen volgens de Wet VPL. Het ABP is het pensioenfonds van de overheid, zodat deze wijziging vooral effect heeft voor deze sector.

Cao-lonen en contractuele loonkosten per uur
JaarKwartaalCao-lonen per uur inclusief bijzondere beloningen (% verandering t.o.v. een jaar eerder)Contractuele loonkosten per uur (% verandering t.o.v. een jaar eerder)
20151e kwartaal1,30,5
20152e kwartaal1,40,6
20153e kwartaal1,40,6
20154e kwartaal1,50,7
20161e kwartaal1,82,0
20162e kwartaal1,82,0
20163e kwartaal2,02,1
20164e kwartaal1,81,9
20171e kwartaal1,31,7
20172e kwartaal1,31,7
20173e kwartaal1,41,9
20174e kwartaal1,52,0
20181e kwartaal1,82,3
20182e kwartaal1,82,3
20183e kwartaal2,12,6
20184e kwartaal2,22,7
20191e kwartaal2,32,8
20192e kwartaal2,63,2
20193e kwartaal2,73,1
20194e kwartaal2,83,2
20201e kwartaal3,02,9
20202e kwartaal2,82,7
20203e kwartaal3,03,0
20204e kwartaal2,82,8
20211e kwartaal2,32,8
20212e kwartaal2,22,7
20213e kwartaal1,91,5
20214e kwartaal1,91,0
2022*1e kwartaal2,72,3
2022*2e kwartaal3,12,9
2022*3e kwartaal3,64,4
2022*4e kwartaal3,85,1
2023*1e kwartaal5,04,9
*voorlopige cijfers

De voorlopige cijfers over het eerste kwartaal van 2023 zijn gebaseerd op 88 procent van de cao’s waaruit de statistiek is opgebouwd.
Ongeveer drie kwart van de werknemers valt onder een cao.

Bronnen