Biogasproductie door rioolwaterzuiveringsinstallaties piekt

Man neemt een monster uit bassin rioolwaterzuivering
© ANP
Rioolwaterzuiveringsinstallaties produceerden in 2019 bijna 125 miljoen kubieke meter biogas, 7,5 procent meer dan een jaar eerder en de hoogste productie ooit. Met dit biogas werd 181 miljoen kWh aan elektriciteit geproduceerd, 4,5 procent meer dan een jaar eerder en ongeveer evenveel als het jaarverbruik van 66 duizend huishoudens. Dat blijkt uit de laatste cijfers van het CBS.

Geproduceerd biogas bij rioolwaterzuivering naar gebruiksdoel
JaartalGasmotor WKK-installaties1 (mln m3)Externe aflevering (mln m3)Afgefakkeld/gespuid (mln m3)Overig gebruik (mln m3)Omzetting in groen gas (mln m3)
201074,611,78,43,9
201176,19,66,86,9
201280,19,77,25,5
201384,911,36,05,91,8
201484,511,76,83,81,3
201583,210,37,55,00,9
201686,310,010,76,91,3
201785,28,813,47,71,7
201881,611,111,58,83,0
2019*84,014,412,18,35,9
*Voorlopige cijfers 1)Warmtekrachtkoppelinginstallaties

In 2019 kwam ongeveer 17 procent van de totale biogasproductie in Nederland uit rioolwaterzuiveringsinstallaties. Twee derde werd gebruikt voor opwekking van elektriciteit (181 miljoen kWh) en warmte (1 369 terajoule) door verbranding in gasmotoren. In totaal kwam 22,5 procent van alle in 2019 uit biogas geproduceerde hernieuwbare elektriciteit, van biogas uit rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Verder werd 12 procent van het biogas afgeleverd aan derden, bijvoorbeeld aan naastgelegen bedrijven. Daarnaast werd bijna 5 procent omgezet in groen gas, een verdubbeling ten opzichte van 2018. Het groen gas wordt veelal extern afgeleverd, onder andere aan het aardgasnet.

Het biogas wordt geproduceerd bij de vergisting van zuiveringsslib, dat als restproduct ontstaat bij rioolwaterzuivering. Indirect is het rioolwater van huishoudens en bedrijven hierdoor een bron van hernieuwbare energie.

Aandeel eigen productie elektriciteit stijgt

Bij het transport en de zuivering van rioolwater wordt veel elektriciteit gebruikt. In 2019 was dat 802 miljoen kWh, 1,5 procent meer dan een jaar eerder. 28 procent van het totale elektriciteitsgebruik (222,5 miljoen kWh) werd door de rioolwaterzuiveringsinstallaties zelf opgewekt in warmtekrachtinstallaties, voornamelijk (81 procent) met biogas, de rest door inzet van aardgas.

De eigen productie uit zon en wind op de terreinen van de rioolwaterzuiveringsinstallaties maakte 3 procent uit van het totale elektriciteitsgebruik. Dit was in 2019 met 22 miljoen kWh wel bijna 4 keer zoveel als een jaar eerder.

Elektriciteitsgebruik bij rioolwaterzuivering naar herkomst
JaartalSaldo aankoop-externe levering (mln kWh)Productie in wkk-installaties1) uit biogas (mln kWh)Productie in wkk-installaties1) uit aardgas (mln kWh)Zelf opgewekt via wind en zon (mln kWh)
2010528,0141,541,5
2011525,0145,234,6
2012498,0156,343,0
2013568,3165,543,91,3
2014548,7169,841,22,4
2015561,0174,242,72,8
2016565,8179,241,91,7
2017578,9176,344,41,9
2018564,6173,045,75,8
2019*557,4180,741,822,1
*Voorlopige cijfers 1)Warmtekrachtkoppelinginstallaties

Doel gebruik elektriciteit afvalwaterinstallaties

Het grootste deel van de elektriciteit dat verbruikt werd door rioolwaterzuiveringsinstallaties (45 procent) was nodig om het afvalwater te beluchten. In de beluchte bassins wordt de verontreiniging door bacteriemassa afgebroken met behulp van zuurstof.

Verder werd 14 procent van de elektriciteit gebruikt voor het transport (verpompen) van het afvalwater, 6 procent voor de verwerking van zuiveringsslib en 35 procent voor de overige processen op de rioolwaterzuivering en voor bedrijfsgebouwen.

Meer afvalwater gezuiverd in 2019

De rioolwaterzuiveringsinstallaties worden beheerd door 21 waterschappen. Eind 2019 waren er 317 installaties in bedrijf, 6 minder dan een jaar eerder. In totaal werd dat jaar 1,9 miljard kubieke meter afvalwater gezuiverd, 7,5 procent meer dan in het droge 2018. Gemiddeld viel er in Nederland in 2019 bijna 30 procent meer neerslag waardoor meer hemelwater via de rioolstelsels op de rioolwaterzuiveringsinstallaties werd aangevoerd.

De installaties verwijderen 98 procent van de biologisch afbreekbare verontreinigingen die voorkomen in bijvoorbeeld menselijke uitwerpselen en urine in huishoudelijk afvalwater. Een andere belangrijke maat voor de effectiviteit van rioolwaterzuivering is de mate waarin de meststoffen stikstof en fosfor worden verwijderd. In 2019 werd 85 procent van de fosforverbindingen en 87 procent van de stikstofverbindingen uit het afvalwater verwijderd, evenveel als in 2018.