Meer geld naar volksgezondheid en sociale bescherming

Diverse beleidsterreinen binnen de overheidsuitgaven kenden een sterke ontwikkeling vanaf 2010. Zo namen de uitgaven aan volksgezondheid tussen 2010 en 2017 toe met 12 procent en die aan openbare orde en veiligheid met 10 procent. De uitgaven aan huisvesting en gemeenschapsvoorzieningen zijn daarentegen met 40 procent sterk gedaald.

Minder rentelasten

Door verlaging van de overheidsschuld en doordat de rente op Nederlandse staatsobligaties lager is, zijn de rentebetalingen afgenomen met bijna 4 miljard euro. In 2010 werd bovendien eenmalig extra bijgedragen aan buitenlandse hulp, toen een schuld van de Antillen werd overgenomen. Dit verklaart voor een groot deel de afgenomen uitgaven aan algemeen bestuur tussen 2010 en 2017.

Ook bij de verminderde uitgaven aan economische aangelegenheden speelt een eenmalige bijdrage in 2010 een rol. Het ging om steun aan een financiële instelling. Verder werd er in 2017 minder geïnvesteerd in vervoer. Dat er minder werd uitgegeven aan huisvesting en gemeenschapsvoorziening komt doordat er in 2017 meer grond is verkocht dan in 2010: grondverkopen worden geboekt als negatieve uitgaven. De uitgaven aan recreatie, sport en cultuur zijn sinds 2010 geleidelijk aan afgenomen.

Meer uitgaven ouderdom en volksgezondheid

Aan sociale bescherming werd 9 miljard meer besteed. Dit komt voornamelijk door extra uitgaven aan ouderdom (voornamelijk AOW). Aan de bescherming van nabestaanden gaf de overheid juist minder uit, onder meer doordat de Anw is versoberd.

De stijging van 6 miljard euro aan volksgezondheid komt door een toename van de uitgaven aan extra- en intramurale medische zorg. Op medische producten werd juist bespaard. De ruim 1 miljard euro extra voor openbare orde en veiligheid is vooral terug te voeren op een verhoging van de uitgaven voor de politie met meer dan 20 procent.

Uitgaven verschoven

Door de verschillende ontwikkelingen is de structuur van de overheidsuitgaven veranderd. Ten opzichte van 2010 is in 2017 het aandeel in de totale overheidsuitgaven aan sociale bescherming met 2,4 procentpunt toegenomen tot 37 procent. Voor volksgezondheid betreft deze groei 1,6 procentpunt, tot 18 procent. Sociale bescherming en volksgezondheid zijn ook de grootste beleidsterreinen en deze nemen dus een nog groter deel van het overheidsbudget in beslag. Samen waren ze in 2017 dus goed voor 55 procent.

Het aandeel van de uitgaven aan algemeen overheidsbestuur nam af met 1,9 procentpunt, die aan economische aangelegenheden met 1,7 procentpunt. Deze beleidsterreinen vergen 10, respectievelijk 9 procent van de overheidsuitgaven. Naast de genoemde beleidsterreinen wordt ook veel geld besteed aan onderwijs, te weten 12 procent van het budget. De uitgaven hieraan stegen licht.