3. Resultaten

3.1 Geluk: gemiddelde en ongelijkheid over de jaren heen

Evenveel gelukkigen, maar geluksongelijkheid iets gegroeid

Gemiddeld genomen over de periode van 2013 tot en met 2019 was 88 procent van de Nederlandse bevolking van achttien jaar of ouder gelukkig. Tussen 2013 en 2019 lag het aandeel dat gelukkig is jaarlijks tussen de 87 en 89 procent. Het aandeel ongelukkigen bleef op 2 of 3 procent. Het geluksniveau was in deze periode dus redelijk stabiel.
De ongelijkheid in geluk is op basis van de IOV niet veranderd tussen 2013 en 2019. Deze is 0,29 of 0,30. Bij tevredenheid met het leven daalde de ongelijkheid volgens de IOV licht van 0,32 in 2013 naar 0,29 in 2019.

Echter, op basis van de A(8) is een lichte stijging in ongelijkheid in geluk te zien voor 2018 en 2019 ten opzichte van 2013 en 2014 (tabel B.3). Verslagjaren 2019 en 2018 (beide 0,74) wijken hierbij significant af van 2014 (0,70). Er lijkt hiermee toch een ontwikkeling zichtbaar die toe te schrijven is aan de laagste categorieën van zeer ongelukkigen. Relatief meer mensen geven een 1 (zie figuur 3.1.3).

Tussen 2014 en 2019 is de absolute verandering in de grootte van de groep die een 10 geeft voor geluk ten opzichte van de groep die een 1 geeft vrijwel hetzelfde, namelijk ongeveer 0,5 procentpunt. Echter, dit is relatief veel op een totale groep van 2 à 3 procent ongelukkigen. De groep die een 1 geeft aan geluk, is verdubbeld tussen 2014 en 2019, van 0,3 naar 0,7 procent. Dit verklaart waarom de IOV geen verandering in ongelijkheid aangeeft, terwijl de A(8) dit wel doet. Het feit dat er nu relatief meer mensen zijn die hun geluk een 1 geven, telt bij A(8) zwaarder mee dan het feit dat er aan de andere kant ook relatief minder mensen zijn die een 10 geven. Bij de IOV telt dit even zwaar mee. Deze licht stijgende ongelijkheid op landelijk niveau is dus toe te schrijven aan de groter geworden groep extreem ongelukkigen (score 1) ook al is dat niet terug te zien in het percentage ongelukkigen.

3.2 Welzijnsongelijkheid binnen bevolkingsgroepen

In deze paragraaf wordt ingegaan op de vraag of de welzijnsongelijkheid verschilt tussen bevolkingsgroepen, bijvoorbeeld of geluk ongelijker verdeeld is onder mannen dan onder vrouwen. Het jaar 2019 is daarbij als uitgangspunt genomen. Mannen en vrouwen waren in dat jaar gemiddeld even vaak gelukkig. Er was ook geen verschil in welzijnsongelijkheid tussen mannen en vrouwen (zie tabel B.1-B.4 in Bijlage).

Verschillen in geluk groter bij jongvolwassenen dan bij ouderen

De 65- tot 75-jarigen hebben met 92 procent een statistisch significant hoger percentage gelukkigen dan de overige leeftijdsgroepen (88 of 89 procent). Ook is er onder hen minder geluksongelijkheid dan onder alle 65-minners. Onder de 18- tot 25-jarigen is er op basis van de IOV een significant grotere ongelijkheid op het gebied van geluk dan onder de 65- tot 75-jarigen, namelijk 0,31 ten opzichte van 0,25. Er is geen significant verschil tussen 65- tot 75-jarigen en 75-plussers (0,28), en deze laatste groep wijkt ook niet significant af van de 65-minners. Voor tevredenheid met het leven zijn er geen significante verschillen in ongelijkheid tussen de leeftijdsgroepen (Tabel B.3).

Bij laagopgeleiden meer verschillen in geluk

Onder de laagopgeleiden zijn er minder gelukkigen (86 procent) dan onder hoogopgeleiden (92 procent gelukkigen). Middelbaar opgeleiden zitten hier tussenin. Er is onder laagopgeleiden (0,32) meer ongelijkheid qua geluk dan onder middelbaar (0,29) en hoogopgeleiden (0,25). Tussen middelbaar en hoogopgeleiden is er geen statistisch significant verschil. (Tabel B.1 en B.2)

Nadere analyses laten zien dat dat laagopgeleiden relatief vaker een 5 of een 10 geven aan hun geluksgevoel dan hoger opgeleiden, terwijl middelbaar en hoogopgeleiden significant vaker een 8 geven. Hoogopgeleiden geven daarnaast ook vaker een 9 dan laagopgeleiden en minder vaak een 7. Naast deze uiteenlopende niveauscores hangt de grotere welzijnsongelijkheid bij de laagopgeleiden ook samen met het grotere aandeel jongeren dan bij de hoger opgeleiden; bij jongeren is de ongelijkheid immers relatief hoog. Overigens komt de grotere ongelijkheid ook doordat niet alle jongeren hun opleiding hebben afgerond en dus als lager opgeleid worden meegenomen.