2. Methodebeschrijving

Om te achterhalen hoe het schoolverlaters van het mbo tijdens de eerste lockdown is vergaan, wordt gebruik gemaakt van gegevens van het Schoolverlatersonderzoek 2020 (zie kader). In dit onderzoek zijn de mbo-gediplomeerden geselecteerd die vóór corona een opleiding hebben afgerond (in het schooljaar 2018/’19), die geen onderwijs meer volgen en die in maart 2020 betaald werk hadden. Deze schoolverlaters zijn in het najaar van 2020 bevraagd naar de overgang van de door hen gevolgde opleiding naar werk. In de 2020-editie van het onderzoek zijn vragen opgenomen over ervaringen met werk tijdens de eerste lockdown die begon in maart 2020. Aan de hand hiervan ontstaat een beeld in hoeverre de invoering van deze maatregelen gevolgen heeft gehad voor de werkervaring van mbo-gediplomeerden. Deze publicatie bekijkt dit voor gediplomeerde mbo-schoolverlaters van verschillende leerwegen en opleidingsrichtingen. Hebben degenen die een mbo-opleiding in de zorg hebben afgerond de coronamaatregelen bijvoorbeeld anders ervaren dan degenen die een mbo-opleiding techniek of economie hebben gedaan? En verschilt dit voor degenen die een beroepsbegeleidende (bbl) of een beroepsopleidende leerweg (bol) hebben gevolgd?

Onderzoekspopulatie

Om deze onderzoeksvragen te beantwoorden is in deze bijdrage een deel van de mbo-gediplomeerden geselecteerd, namelijk die van 17 tot 30 jaar. Dit is gedaan om de vergelijkbaarheid tussen schoolverlaters van de bol en de bbl zo zuiver mogelijk te houden. Studenten van bbl-opleidingen zijn gemiddeld ouder dan die van de bol en daarmee vaak al voor een langere periode werkzaam (CBS, 2019). Bbl-opleidingen worden relatief vaak gevolgd door mensen die al langer een baan hebben. Zij volgen de opleiding om bijvoorbeeld door te groeien in hun huidige baan of om zich te laten omscholen. De bbl-opleiding is voor hen dan een uitkomst omdat de opleiding vooral buiten de schoolbanken wordt gevolgd en ze hun baan niet hoeven te onderbreken.

Er waren ruim 123 duizend mbo-gediplomeerden van 17 tot 30 jaar uit het schooljaar 2018/’19. Bijna de helft van hen is een vervolgopleiding gaan doen. Deze gediplomeerden zijn in de analyses buiten beschouwing gelaten. Van de mbo-gediplomeerden die het onderwijs hebben verlaten, hadden er 56 duizend betaald werk in maart 2020. Het gaat om ruim 39 duizend bol’ers en bijna 17 duizend bbl’ers. Tabel B.1 van de bijlage laat van deze bol’ers en bbl’ers de verdeling zien naar geslacht.

Opbouw van het artikel

De opbouw van het artikel is als volgt. Hoofdstuk 3 gaat in op de veranderingen in het werk van mbo-gediplomeerden tijdens de eerste lockdown die begon in maart 2020. Aan bod komen onderwerpen als het thuiswerken, meer of minder uren werken per week en verlies van werk. Hoofdstuk 4 gaat in op ervaren stress tijdens de lockdown, de algemene werksituatie en werkzekerheid. Tot slot volgt in hoofdstuk 5 een samenvatting en conclusie.

In de figuren en tabellen worden alle cijfers uitgesplitst naar mbo-gediplomeerden van bol en bbl. Daarbij rapporteren de figuren naar vier mbo-sectoren, namelijk economie, techniek, groen en zorg.¹⁾ Naast de sectoren bestaat er ook een uitgebreidere indeling (18-deling) van de gevolgde opleidingsrichting, die binnen het mbo standaard wordt gebruikt. Deze opleidingsrichtingen worden domeinen genoemd. Tabel B.2 van de bijlage laat voor de mbo-domeinen zien bij welke van de vier mbo-sectoren deze worden ingedeeld. In de tabellen B.3 en B.4 in de bijlage zijn de cijfers per sector ook uitgesplitst naar de verschillende domeinen. Waar relevant worden de cijfers voor de mbo-domeinen genoemd in de tekst bij de figuur over dat onderwerp.

¹⁾ Daarnaast is er binnen het mbo een kleine groep die een opleiding doet die meerdere sectoren bestrijkt. Deze worden wel meegenomen bij het totaal in de figuren en tabellen, maar vanwege kleine aantallen niet als aparte sector getoond.