1. Inleiding

Tot en met de eerste helft van de vorige eeuw was de samenleving gebaseerd op een gezinsmodel met duidelijk afgebakende rollen voor man en vrouw. De man werkte om het gezin financieel te onderhouden en de rol van de vrouw was vooral die van moeder en huisvrouw. Het was gebruikelijk dat werkende vrouwen ontslag kregen als ze in het huwelijk traden om zich helemaal te wijden aan het huishouden, hun echtgenoot en de kinderen.Vrouwen werden als handelingsonbekwaam gezien, net als kinderen en verstandelijk gehandicapten. Daarmee was bij wet geregeld dat de vrouw geen enkele juridische zeggenschap had, zowel binnen als buiten het eigen huishouden. Zo hadden vrouwen bijvoorbeeld toestemming van hun echtgenoot nodig voor het afsluiten van een arbeidscontract. In 1957 werd het gedwongen ontslag voor gehuwde vrouwen geschrapt uit het ambtenarenrecht en werd de handelingsonbekwaamheid van vrouwen opgeheven.Bovendien veranderde de leerplichtwetgeving. Jongeren moesten langer onderwijs volgen waarmee het onderwijsniveau toenam en vooral de onderwijsdeelname van meisjes veranderde. Ook veranderde de arbeidsmarkt. Door toenemende technologisering nam de vraag naar hoogopgeleid personeel toe. Onder andere deze factoren tezamen hebben ervoor gezorgd dat vooral de positie van vrouwen sterk veranderd is (Van Gaalen en Van Poppel,2018; Van Gaalen, De Vries, Arts en Harmsen, 2013; Smits en De Vries, 2013).

In dit artikel is gekeken naar de ontwikkelingen tussen twee geboortecohorten vrouwen en mannen op het moment dat ze tussen de 30 en 35 jaar oud waren. Daarvoor zijn voornamelijk gegevens van de Enquête Beroepsbevolking (EBB) vanaf 1987 gebruikt. Uit die gegevens zijn de mannen en vrouwen geselecteerd die zijn geboren in de periode van 1955 tot 1960 en in de periode van 1975 tot 1980, en die op het moment van enquêtering tussen 30 en 35 jaar oud waren. Hierdoor is het mogelijk deze twee generaties mannen en vrouwen te vergelijken in dezelfde levensfase maar in verschillende periodes.