3. Energienetwerken

3.1 Wat valt er onder dit thema

Energienetwerken vormen een belangrijke infrastructuur die bijdragen aan de vermindering van de uitstoot van broeikasgassen. Denk hierbij aan netwerken voor elektriciteit, warmte en waterstof. Elektrificatie van processen en systemen, zoals bij vervoer en verwarming, is een belangrijke manier om de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de klimaatdoelen te halen. Door te switchen van fossiele brandstoffen naar elektriciteit kan de CO₂-uitstoot worden beperkt, vooral als de elektriciteit is opgewekt uit hernieuwbare of klimaatneutrale bronnen. De uitbreiding en verzwaring van het elektriciteitsnetwerk is een voorwaarde voor de verdere elektrificatie van de samenleving. Dit is nodig om bijvoorbeeld de groei van het aantal laadpalen voor elektrisch vervoer en zonnepanelen te kunnen faciliteren. 

Bij warmtenetwerken wordt gebruikt gemaakt van restwarmte van de industrie en afvalverbranding om bijvoorbeeld woningen te verwarmen. Het benutten van restwarmte zorgt dat de CO₂-uitstoot vermindert en draagt daarmee bij aan het tegengaan van klimaatverandering. De warmtebron is vaak nog wel fossiel, bijvoorbeeld warmte afkomstig uit de chemische industrie of staalindustrie. Daarnaast maken warmtenetwerken het benutten van duurzame alternatieven mogelijk, zoals warmte uit geothermie en biomassa.

Voor de industrie is niet alleen elektrificatie belangrijk om de CO₂-uitstoot te verminderen, maar ook het gebruik van waterstof als energiedrager. Investeringen in het waterstofnetwerk zijn daarom ook opgenomen in dit thema. Tenslotte vallen ook energieopslag en investeringen in smart grids onder energienetwerken. 

3.2 Resultaten investeringen in energienetwerken

De totale investeringen in energienetwerken zijn tussen 2019 en 2023 toegenomen van 2,8 naar 5,9 miljard euro. Het is daarmee relatief gezien de grootste stijger van alle vijf de thema’s. De grootste stijging vindt plaats bij investeringen in het elektriciteitsnetwerk. Deze lopen op van 2,6 miljard in 2019 tot 5,5 miljard euro in 2023. Het elektriciteitsnetwerk is daarmee ook de belangrijkste pijler binnen dit thema. Investeringen in het warmtenetwerk en waterstofnetwerk worden op dit moment bepaald op basis van informatie uit een aantal subsidieregelingen. Het is mogelijk dat er nog een aantal investeringen ontbreken in de cijfers, zie ook de plannen voor verder onderzoek in hoofdstuk 8. Tegelijkertijd is bekend dat warmtenetwerken nog opkomend zijn. Ook waterstofnetwerken zijn nog relatief nieuw en vol in ontwikkeling. Investeringen in het waterstofnetwerk, warmtenetwerk en energieopslag zijn klein ten opzichte van de investeringen in het elektriciteitsnetwerk. Investeringen in het energienetwerk worden nagenoeg allemaal gedaan door energiebedrijven.