8. Begrippenlijst
Bijzondere beloningen
Bijzondere beloningen zijn alle bindend (verplicht) voorgeschreven bijzondere (niet maandelijkse) beloningen die tot het brutoloon behoren, zoals vakantietoeslag, eindejaarsuitkering, eenmalige beloningen en de tegemoetkoming in de ziektekosten.
Cao
Cao staat voor collectieve arbeidsovereenkomst. Dit is een overeenkomst waarin afspraken worden vastgelegd die werkgevers- en werknemersorganisaties maken over de arbeidsvoorwaarden van werknemers in een bedrijf of bedrijfstak.
Cao-lonen
Het cao-loon inclusief bijzondere beloningen omvat de volgende elementen:
- het brutoloon voor normale arbeidstijd van voltijdwerknemers;
- alle bindend voorgeschreven, regelmatig betaalde toeslagen;
- alle bindend voorgeschreven bijzondere (niet maandelijkse) beloningen, zoals de vakantietoeslag of de eindejaarsuitkering.
Uitgesloten zijn toeslagen die in de cao’s voorwaardelijk zijn gesteld, zoals een leeftijdstoeslag of een toeslag voor ploegendienst, en individuele loonstijgingen.
Met de indexcijfers van cao-lonen wordt de ontwikkeling van de brutolonen weergegeven waarop werknemers bij een normale voltijdarbeidsduur onvoorwaardelijk recht hebben. Deze cijfers hebben betrekking op de loon- en arbeidsduurgegevens zoals die staan vermeld in cao's. Er worden dus geen gerealiseerde bedragen waargenomen; alleen afspraken met betrekking tot de schaallonen en bindend voorgeschreven toeslagen komen in de ontwikkeling van het cao-loon tot uitdrukking.
Cao-sector
Alle bedrijven en instellingen die actief zijn in Nederland zijn ingedeeld in een cao-sector. De indeling in cao-sectoren is gebaseerd op de positie van de werknemers bij de arbeidsvoorwaardenonderhandelingen. Er worden drie cao-sectoren onderscheiden: particuliere bedrijven, overheid en de gesubsidieerde instellingen.
Contractuele arbeidsduur
De contractuele arbeidsduur is de in de cao's overeengekomen jaarlijkse arbeidsduur van voltijdwerknemers (het aantal overeengekomen te werken uren behoort bij een volledige dag- en weektaak).
Contractuele loonkosten
Het cao-loon inclusief bijzondere beloningen vermeerderd met de wettelijke en contractuele werkgeverspremies voor pensioen, vut, werkloosheid, ziektekosten, arbeidsongeschiktheid en sociale fondsen.
Gesubsidieerde sector
De cao-sector gesubsidieerde instellingen betreft de privaatrechtelijke bedrijven die door subsidie of via wettelijk vastgestelde bijdragen worden gefinancierd, voor zover zij niet tot de overheid behoren. Het gaat hierbij onder meer om het grootste deel van de gezondheids- en welzijnszorg, de uitvoeringsorganen voor de sociale verzekeringen en de sociale werkplaatsen.
Indexcijfer
Een indexcijfer is een cijfer dat de verhouding weergeeft tussen twee waarden, waarbij het basisjaar gelijk is aan 100. Het gebruik van indexcijfers maakt het eenvoudiger en overzichtelijker om de ontwikkelingen van bepaalde grootheden (lonen, prijzen) in de tijd te bekijken en te vergelijken.
Jaarmutatie
Procentuele mutatie ten opzichte van dezelfde periode een jaar eerder.
Overheid
De cao-sector overheid omvat alle publiekrechtelijke bedrijven, zoals rijksoverheid, provincies, gemeenten, waterschappen en het openbaar onderwijs. Daarnaast behoren de politie, het regulier bijzonder onderwijs en de academische ziekenhuizen tot de overheid.
Particuliere bedrijven
De cao-sector particuliere bedrijven betreft de privaatrechtelijke bedrijven die niet tot de sector gesubsidieerde instellingen of tot de cao-sector overheid gerekend worden.
Percentage afgesloten cao’s
Omvang van de afgesloten cao's ten opzichte van het totaal aantal cao's dat bij deze statistiek wordt waargenomen (per maand).
Het gaat hierbij om het relatieve gewicht van de cao's. Dit gewicht wordt bepaald door de som van alle lonen die onder de cao vallen.
Het aandeel van de cao's waarop de voorlopige indexcijfers gebaseerd zijn, geeft inzicht in de mate waarin deze nog kunnen veranderen. Het is mogelijk dat met terugwerkende kracht bijvoorbeeld een eindejaarsuitkering wordt ingevoerd omdat de definitieve tekst van de cao later beschikbaar is. Een percentage afgesloten cao's van 100 procent (bij de voorlopige indexcijfers) betekent dus niet in alle omstandigheden dat deze uitkomsten ook definitief vaststaan.
Sbi
Sbi is de afkorting voor standaard bedrijfsindeling. Op grond van de standaard bedrijfsindeling worden bedrijven en instellingen ingedeeld naar hun voornaamste economische activiteit. Bij de reeks 2020=100 wordt de standaard bedrijfsindeling uit 2008 gebruikt (sbi 2008). Deze indeling kent vijf niveaus, waarvan het hoogste niveau (bedrijfstakken of secties) door letters en de lagere niveaus (bedrijfsklassen of bedrijfsgroepen) met cijfers worden aangeduid. Omdat in de bedrijfstakken huishoudens en extraterritoriale organisaties geen cao’s voorkomen, is er ook geen sprake van een cao-loonontwikkeling, zodat voor deze twee bedrijfstakken geen cijfers gepubliceerd worden.
Versie
Gekozen kan worden tussen twee versies van de uitkomsten: de huidige cijfers of de eerstgepubliceerde cijfers. De huidige cijfers zijn de meest recente cijfers zoals deze nu luiden voor de gehele reeks. De eerstgepubliceerde cijfers zijn verouderde cijfers zoals deze voor elke verslagperiode vanaf januari 2020 ooit voor het eerst gepubliceerd zijn.