SDG 9.2 Duurzame bedrijvigheid

Het tweede deel van SDG 9 richt zich op een sterker en duurzamer bedrijfsleven. Kleine bedrijven moeten betere toegang krijgen tot hoogwaardige markten en financiering. Het gaat in Nederland vooral om de relaties tussen bedrijven en werknemers, de rol van het midden- en kleinbedrijf (mkb) en de grote bedrijven, en duurzaamheid van productieprocessen en producten.

Samenvatting van de resultaten
Het dashboard en de indicatoren
Dashboard SDG 9.2 Duurzame bedrijvigheid
Meer informatie

Samenvatting van de resultaten

• Zes van de twaalf indicatoren hebben een trend die wijst op stijgende brede welvaart.
• Nederland staat boven- of middenin de EU-ranglijst.
• De tevredenheid van werknemers met de arbeidsomstandigheden stijgt trendmatig en is relatief hoog vergeleken met andere EU-landen.
• Slechts 5 procent van de ondernemers in het mkb ervaart toegang tot financiering als belangrijkste probleem en de trend is dalend. Nederland staat aan de bovenkant van de EU-ranglijst.
• De trends in de toegevoegde waarde van de milieusector, de energie- en broeikasgas-intensiteit van de economie, en het vertrouwen in banken wijzen op een hogere brede welvaart.

Het dashboard en de indicatoren

Deze veelomvattende SDG bevat drie hoofdcomponenten: infrastructuur en mobiliteit, duurzame bedrijvigheid, en kennis en innovatie. Dit tweede dashboard voor SDG 9 beschrijft de versterking en verduurzaming van het bedrijfsleven en de toegang van kleine bedrijven tot hoogwaardige markten en tot financiering. De SDG-agenda bevat relevante indicatoren voor maatschappelijk verantwoord ondernemen (mvo) en bedrijvigheid in ontwikkelde landen als Nederland. Mvo raakt overigens ook andere SDG’s: toegang tot krediet voor kleine bedrijven, aandacht voor werknemers, duurzame productieprocessen, en inclusieve en duurzame waardeketens, ook over landsgrenzen heen. In een ontwikkelde economie als die van Nederland zijn vooral de relaties tussen bedrijven en werknemers, de rol van het mkb en de grote bedrijven, en duurzame productieprocessen en producten van belang. Sommige onderwerpen uit de SDG-agenda zijn voor Nederland minder relevant, bijvoorbeeld het vergroten van het aandeel van de industrie in de economie.

Verschillende ministeries zijn verantwoordelijk voor het beleid rond dit deel van SDG 9, waarbij de focus meer ligt op duurzaamheid en inclusiviteit. De meeste beleidsmaatregelen zijn afkomstig van de ministeries van IenW en EZK (CBS, 2021).

Het beeld bij dit dashboard is tamelijk rooskleurig. Bij zes van de twaalf indicatoren beweegt de trend in de richting van de doelen voor 2030 en een hogere brede welvaart. In de andere gevallen is de trend stabiel. Nederland heeft daarbij posities in de bovenste en middengroep van de EU.

Middelen en mogelijkheden betreffen de mogelijkheden voor bedrijven om hun productieprocessen, energieverbruik en waardeketens duurzaam te maken. Twee van de vier indicatoren ontwikkelen zich gunstig vanuit het oogpunt van brede welvaart. In 2021 noemde 5,2 procent van de mkb-ondernemers toegang tot financiering als grootste belemmering voor de bedrijfsvoering, tegen 14,1 procent aan het begin van de trendperiode (2014). In de EU behoort Nederland met dit lage percentage tot de kopgroep. Het belang van bedrijven actief op het gebied van milieubescherming en beheer van natuurlijke hulpbronnen neemt gestaag toe. In 2021 bedroeg de toegevoegde waarde van deze milieusector 2,5 procent van het bbp, en de trend is opwaarts. De milieusector is inmiddels goed voor 1,9 procent van de totale werkgelegenheid.

Van de qua omzet honderd grootste bedrijven in Nederland publiceerden er 88 in 2020 een duurzaamheidsverslag. Bij de vorige meting, in 2017, waren dit er volgens KPMG 82 van de 100.

Gebruik heeft betrekking op de inspanning van bedrijven om hun productieprocessen, energieverbruik en waardeketens duurzaam te maken. De energie-intensiteit van de economie – een maat voor de efficiëntie van energiegebruik – daalt trendmatig. De trend van het binnenlands materialenverbruik is stabiel – ruim 9 500 kg per inwoner in 2019; Nederland staat met dit relatief lage verbruik in de kopgroep van de EU-ranglijst.

Uitkomsten hebben betrekking op de feitelijke duurzaamheid van productieprocessen en waardeketens. Het Nederlandse bedrijfsleven bestaat grotendeels uit middelgrote en kleine bedrijven (tot 250 medewerkers). Met de ruim 60 procent van de toegevoegde waarde van de gehele niet-financiële sector die zij in 2020 genereerden, heeft Nederland binnen Europa een middenpositie. De broeikasgasintensiteit van de economie daalt trendmatig: per eenheid productie worden minder broeikasgassen uitgestoten. Dit duidt op een voortgaande verbetering van de milieu-efficiëntie van de economie. Hoewel Nederland bij de arbeidsinkomensquote (aiq) bovenaan de EU-ranglijst staat, is dit slechts indicatief: een vergelijking met andere landen is lastig vanwege definitieverschillen.

Beleving geeft een beeld van hoe tevreden werkenden zijn met de arbeidsomstandigheden en hoeveel vertrouwen mensen hebben in banken en grote bedrijven. In 2020 steeg het percentage mensen dat veel vertrouwen heeft in grote bedrijven met 1,6 procentpunt, naar 39,1 procent. In 2021 bleef het vertrouwen vrijwel gelijk. Het vertrouwen in banken nam zowel in 2020 als 2021 flink toe, met 5,1 respectievelijk 2,1 procentpunt. Hier is de trend stijgend. Volgens cijfers van het CBS en TNO is ruim driekwart van de werknemers tevreden met de arbeidsomstandigheden. Met een toename van telkens 2 procentpunt steeg de tevredenheid vooral in 2019 en 2020 aanzienlijk. Uit de laatste cijfers over andere landen, voor 2015, blijkt dat de tevredenheid met de arbeidsomstandigheden in Nederland groot is.

Meer informatie

Dashboard bedrijven

Dossier duurzaamheid

Klimaatverandering en energietransitie - opvattingen en gedrag van Nederlanders in 2020

Internationaliseringsmonitor