SDG 11.2 Leefomgeving
- De leefomgeving wordt schoner. Emissies van verzurende stoffen en stedelijke blootstelling aan fijnstof nemen af.
- De stedelijke natuur wordt minder divers: de populaties vogels in de stad nemen af.
- De sociale cohesie is iets afgenomen in 2023.
- Ervaren geluidshinder neemt toe en is hoog vergeleken met andere landen in de EU.
Het dashboard en de indicatoren
Middelen en mogelijkheden
in EU
in 2022
in EU
in 2022
Gebruik
in EU
in 2023
Uitkomsten
in EU
in 2022
in EU
in 2019
in EU
in 2023
Beleving
in EU
in 2023
| Thema | Indicator | Waarde | Trend | Positie in EU | Positie op EU-ranglijst |
|---|---|---|---|---|---|
| Middelen en mogelijkheden | Oppervlakte per persoon | 2 315 m2 per inwoner in 2024 | dalend (daling brede welvaart) | 26e van 27 in 2022 | onderste kwart van de ranglijst |
| Middelen en mogelijkheden | Overheidsuitgaven aan milieubescherming | 1,5% van het bruto binnenlands product in 2023 | 1e van 27 in 2022 | bovenste kwart van de ranglijst | |
| Gebruik | Cultuurbeoefening C) | 78% beoefende tenminste 1 keer een culturele activiteit in 2022 | |||
| Gebruik | Cultuurparticipatie C) | 87% heeft tenminste één culturele activiteit bijgewoond in 2022 | |||
| Gebruik | Gemeentelijk afval | 507 kilogram per inwoner in 2023 | 7e van 18 in 2023 | midden van de ranglijst | |
| Uitkomsten | Emissies van verzurende stoffen A) | 0,84 ton zuurequivalenten per inwoner in 2024 | dalend (stijging brede welvaart) | 13e van 27 in 2022 | midden van de ranglijst |
| Uitkomsten | Stedelijke blootstelling aan fijnstof (PM2,5) | 8,0 microgram PM2,5 per m3 in 2023 | dalend (stijging brede welvaart) | 8e van 26 in 2019 | midden van de ranglijst |
| Uitkomsten | Slachtofferschap van traditionele criminaliteit | 19,9% van de bevolking van 15+ was slachtoffer in 2023 | 13e van 19 in 2023 | midden van de ranglijst | |
| Uitkomsten | Sociale cohesie in de woonbuurt | 6,5 is het rapportcijfer (op een schaal van 0-10) in 2023 | |||
| Uitkomsten | Vogels in de stad | 88,8 index (trend 2007=100) in 2024 | dalend (daling brede welvaart) | ||
| Beleving | Geluidshinder verkeer en buren | 29,7% van de huishoudens ervaart geluidshinder in 2024 | stijgend (daling brede welvaart) | 23e van 26 in 2023 | onderste kwart van de ranglijst |
| Beleving | Tevredenheid cultureel aanbod in woonomgeving | 53% is (zeer) tevreden in 2022 | |||
| Beleving | Vaak onveilig voelen in de buurt | 2,2% van de bevolking van 15+ voelt zich vaak onveilig in 2023 | |||
| Beleving | Tevredenheid met woonomgeving | 86,4% van de bevolking van 18+ is tevreden in 2024 |
Uitleg dashboard, kleuren en noten
Gezien de grote druk op de beschikbare ruimte, is het een uitdaging om de lokale leefomgeving leefbaar te houden. Het gaat in SDG 11 om alle aspecten van de leefomgeving, inclusief milieu, veiligheid en culturele voorzieningen.
Middelen en mogelijkheden betreffen de beschikbare ruimte en de uitgaven aan de bescherming van de kwaliteit van de leefomgeving. Nederland is na Malta het dichtstbevolkte land van de EU. De totale oppervlakte verandert nauwelijks, terwijl de bevolking blijft toenemen. Daardoor neemt de totale ruimte per inwoner steeds verder af. In 2024 had de gemiddelde inwoner 2 315 vierkante meter ruimte. De Nederlandse overheid geeft verhoudingsgewijs meer uit aan milieubescherming dan de andere landen van de EU. Milieubescherming omvat onder andere beheer van afval en afvalwater, bestrijding van milieuverontreiniging en bescherming van biodiversiteit en landschap. In 2023 ging het om 1,5 procent van het bbp. Dit percentage is in de afgelopen decennia redelijk constant gebleven.
Gebruik gaat over hoe mensen hun leefomgeving gebruiken. Mensen gebruiken hun omgeving op verschillende manieren. In de monitor wordt gemeten hoe mensen in hun omgeving cultureel actief zijn en hoeveel afval huishoudens produceren. De meeste mensen beoefenen een vorm van cultuur: 78 procent van de bevolking van 6 jaar en ouder heeft in 2022 minstens één keer per jaar een culturele activiteit beoefend, zoals het bespelen van een instrument, dansen, beeldhouwen of schrijven. In 2022 bezocht 87 procent een of meer cultuuractiviteiten. Huishoudens belasten hun omgeving door afval te produceren. De hoeveelheid afval die door gemeenten is ingezameld is van 2022 op 2023 met 1,7 procent afgenomen naar 507 kilogram per inwoner. Dit is de laagste hoeveelheid sinds de start van de meting in 1995.
Uitkomsten hebben betrekking op de kwaliteit en veiligheid van de leefomgeving. De luchtkwaliteit verbetert. De hoeveelheid verzurende stoffen (zwaveloxide, stikstofoxide en ammonia) en de stedelijke blootstelling aan fijnstof (PM2,5 ofwel deeltjes met een diameter kleiner dan 2,5 micrometer) nemen af.
In de meest recente jaren (tussen 2021 en 2023) is het slachtofferschap van traditionele criminaliteit toegenomen en de sociale cohesie iets afgenomen. In 2023 gaf 19,9 procent van de bevolking van 15 jaar en ouder aan slachtoffer te zijn geweest van geweld, vandalisme, diefstal en andere ‘traditionele’ delicten. In 2021 was dit percentage 17,1 procent, het laagste niveau sinds de metingen begonnen. Het niveau in 2023 is nog altijd lager dan alle andere voorgaande jaren. In 2023 waardeerden mensen de sociale cohesie in hun woonbuurt met het rapportcijfer 6,5. Dat was iets lager dan in 2021 (6,6), maar op de lange termijn is de sociale cohesie vrij constant. Sociale cohesie in de woonbuurt wordt afgeleid uit het aantal en de aard van de contacten met andere buurtbewoners, de tevredenheid met de bevolkingssamenstelling en de mate waarin men zich thuis voelt in de buurt.
Natuur in de leefomgeving draagt bij aan de brede welvaart. Vogels in de stad zijn een maatstaf voor de kwaliteit van deze natuur. De populaties van de 83 vogelsoorten die worden gemonitord, laten een dalende trend zien. Gemiddeld genomen zijn de populaties vogels in de stad sinds het begin van de meting in 2007 ruim 10 procent gedaald. Dit geldt met name voor de soorten die kenmerkend zijn voor de drie ‘groene’ leefomgevingen bos en park, struik en struweel, en open groen en weiden. Met water- en moerasvogels en de slechtvalk gaat het juist beter.
Beleving gaat over hoe mensen hun leefomgeving ervaren. Geluidsoverlast door buren of van de straat neemt toe. In 2024 hadden drie van iedere tien huishoudens last van geluidshinder. Tussen 2006 en 2010 daalde dit percentage van 33 naar 24 procent. In de jaren daarna is het aandeel huishoudens dat geluidsoverlast ervaart geleidelijk gestegen naar 29,7 procent in 2024. Dit aandeel is hoog vergeleken met andere landen in de EU: Nederland stond in 2023 op de 23e plaats van 26 landen. Hoewel de meeste mensen een cultuuractiviteit beoefenen of bezoeken, was in 2022 maar iets meer dan de helft van de mensen tevreden over het cultuuraanbod in de woonomgeving.
Relevante links
- Externe link Website - Effecten van groen op fysieke en mentale gezondheid | RIVM