Inkomsten landbouwsector verder gestegen in 2023
In 2023 lag de landbouwproductie (volume) 2,1 procent onder het niveau van een jaar eerder. De productie van de totale veehouderij en de akkerbouw nam marginaal af, die van de tuinbouw daalde sterker. Door de gemiddeld iets hogere afzetprijzen (1,4 procent) daalde de productiewaarde met 0,7 procent naar 35,8 miljard euro.
De waarde van de goederen en diensten die nodig zijn voor de landbouwproductie (het verbruik) daalde vergeleken met een jaar eerder met 5,1 procent. Ondanks de afgenomen productiewaarde namen de marges toe, doordat kosten sterker daalden. De inkomsten van de landbouwsector stegen daardoor per saldo met 6,7 procent.
Het arbeidsvolume was 1,9 procent hoger dan in 2022. Gecorrigeerd voor inflatie (7,9 procent in 2023) daalden de landbouwinkomsten per arbeidsjaar met 2,9 procent.
| Jaartal | Verbruikprijs (2015=100) | Productieprijs (2015=100) | Landbouwinkomsten (2015=100) | Arbeidsvolume (2015=100) | Productievolume (2015=100) |
|---|---|---|---|---|---|
| 2015 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 | 100,0 |
| 2016 | 97,3 | 99,3 | 103,4 | 102,1 | 101,8 |
| 2017 | 99,6 | 104,6 | 117,7 | 104,8 | 102,7 |
| 2018 | 102,4 | 103,8 | 102,7 | 106,8 | 100,7 |
| 2019 | 104,0 | 105,8 | 107,4 | 108,2 | 102,2 |
| 2020 | 103,3 | 102,8 | 101,9 | 107,5 | 102,0 |
| 2021* | 114,0 | 110,2 | 108,4 | 108,2 | 103,1 |
| 2022* | 142,1 | 133,5 | 112,9 | 107,5 | 100,4 |
| 2023* | 137,3 | 135,3 | 120,5 | 109,6 | 98,3 |
| *voorlopige cijfers | |||||
Lagere kosten voor kunstmest, mengvoer en energie in 2023
Vooral de kosten van kunstmest, energie en mengvoer waren in 2023 lager dan een jaar eerder. De prijzen voor gas en elektriciteit daalden met iets minder dan 20 procent, maar liggen nog steeds op een hoog niveau.In 2022 stegen deze prijzen nog met meer dan 200 procent. De hoge energieprijzen werden toen veroorzaakt door de oorlog in Oekraïne en het verbod op import van Russisch gas.
Afname productiewaarde dierlijke producten mede door lagere melkprijs
De dierlijke productie (volume) nam in 2023 vergeleken met een jaar eerder iets af, de gemiddelde afzetprijs daalde met 3,4 procent. De waarde van de dierlijke productie daalde met 4 procent.De melkprijs was 18,4 procent lager dan een jaar eerder. De melkproductie nam met 2,4 procent toe. Deze volumestijging vond vooral in het begin van het jaar plaats. Toen lagen de Europese zuivelprijzen nog op een hoog niveau en woog de prijsstijging van rauwe melk op tegen de kosten van veevoeder. Later in het jaar werd veel minder melk geproduceerd omdat de zuivelprijzen sterk daalden.
De productiewaarde van melk, die goed is voor de helft van de productiewaarde van de veehouderij, daalde tot bijna 6,5 miljard euro.
Varkensstapel gekrompen
Veehouders voerden in 2023 meer runderen maar minder varkens en pluimvee aan bij de slachthuizen dan een jaar eerder. Hierdoor daalde het productievolume van landbouwdieren.
Evenals in veel EU-landen kromp de varkensstapel in Nederland. Hierdoor daalde het productievolume van de varkenshouderij. Door de krapte op markt stegen de varkensprijzen met 30,8 procent.
Kleiner areaal aardappelen en suikerbieten
De productie (volume) van de plantaardige sector daalde in 2023 vergeleken met een jaar eerder met 3,3 procent. De gemiddelde afzetprijzen van plantaardige producten namen toe met 7,6 procent. Hierdoor steeg de productiewaarde tot 16,8 miljard euro.
Het areaal met aardappel- en suikerbieten is afgenomen. Hierdoor daalde de oogst van deze gewassen. Het graanareaal is wel toegenomen, maar als gevolg van een nat voorjaar daalde het productievolume van graan.
Door de oorlog in Oekraïne was de prijs van graan in 2022 sterk gestegen. Dit jaar daalde de prijs van graan weer (-32,5 procent). De prijzen van andere akkerbouwgewassen stegen in 2023 wel. Zo werden uien, aardappelen en voedergewassen fors duurder.
Minder sierteeltproducten en groenten
De sierteeltproductie, die goed is voor bijna de helft van de productiewaarde van de plantaardige sector, daalde vergeleken met het jaar daarvoor met 5,2 procent in 2023.
De glastuinbouw heeft nog steeds te maken met het hoge niveau van de energiekosten door de importstop van Russisch gas vanwege de oorlog in Oekraïne. Evenals in 2022 lieten daarom meerdere producenten van bloemen onder glas ook dit jaar hun kassen gedeeltelijk leegstaan.
De prijzen van sierteeltproducten stegen met 4,7 procent door de toegenomen vraag naar bloemen. In 2022 kochten consumenten minder bloemen, wat toen een dempend effect had op de prijzen.
De productiewaarde van verse groenten steeg met 7,9 procent. Groentetelers zagen hun productie met 3 procent afnemen. Naast de hoge energieprijzen zorgden ziekten voor een aanzienlijke daling van de productie van glasgroenten. Deze daling werd gecompenseerd door hogere afzetprijzen voor verse groenten (11,2 procent).
| Prijs- en volumemutatie 2021 | Prijsmutatie (% verandering t.o.v. 2022) | Volumemutatie (% verandering t.o.v. 2022) |
|---|---|---|
| Totaal | 1,4 | -2,1 |
| Varkens | 30,9 | -11,9 |
| Aardappelen (incl. pootgoed) | 20,0 | 0,5 |
| Fruit | 18,4 | -4,6 |
| Voedergewassen | 18,4 | 0,6 |
| Verse groenten | 11,2 | -3,0 |
| Eieren | 10,0 | 1,4 |
| Planten en bloemen | 4,7 | -5,2 |
| Suikerbieten | 2,7 | -5,0 |
| Pluimvee | 0,9 | -1,2 |
| Rundvee | -1,4 | 4,3 |
| Melk | -18,4 | 2,4 |
| Granen (incl. zaaigoed) | -32,6 | -5,6 |
| * Voorlopige cijfers. | ||
Bronnen
- StatLine - Landbouw; opbouw inkomen en arbeidsvolume, nationale rekeningen
- StatLine - Landbouw; output goederen en diensten, nationale rekeningen
- Wageningen Economic Research – Inkomensraming