Meer mensen verwachten verslechtering van hun financiële situatie

Winkelstraat in Scheveningen
© CBS / Alrik Swagerman
30 procent van de bevolking van 15 jaar of ouder ging er in het eerste kwartaal van 2022 van uit dat de financiële situatie van hun huishouden het komende jaar zal verslechteren. Begin 2021 was dat nog 16 procent. Huurtoeslagontvangers waren pessimistischer dan eigenwoningbezitters en overige huurders. Ze gaven al in 2021 aan vaker financiële problemen te hebben. In de vandaag uitgekomen CBS-publicatie Materiële Welvaart in Nederland 2022 staan de verdelingen van inkomen, vermogen, bestedingen en opvattingen over de financiële situatie centraal.

Al vanaf het vierde kwartaal van 2021 verwachten duidelijk meer mensen een verslechtering in hun financiële situatie. Die toename viel samen met de destijds strenge lockdown door corona. Ook in het tweede kwartaal van 2020, toen het virus net uitgebroken was, steeg het aandeel dat pessimistisch is over de toekomstige financiële situatie sterk. Daarna nam het pessimisme tot en met half 2021 af en gingen steeds meer mensen uit van een verbetering van hun financiële situatie.

Financiële situatie huishouden komend jaar
JaarKwartaalBeter (% 15-plussers)Ongewijzigd (% 15-plussers)Slechter (% 15-plussers)Geen antwoord (% 15-plussers)
20191e kwartaal2450252
20192e kwartaal2353222
20193e kwartaal2253223
20194e kwartaal2352214
20201e kwartaal2552203
20202e kwartaal1651284
20203e kwartaal1955223
20204e kwartaal2155214
20211e kwartaal2457163
20212e kwartaal2557143
20213e kwartaal2556173
20214e kwartaal2049283
20221e kwartaal2047303

Vooral huurtoeslagontvangers pessimistisch

Van de mensen die in een huurwoning wonen en huurtoeslag ontvangen, verwachtte 36 procent begin 2022 dat de financiële situatie van het huishouden zal verslechteren. Dat is meer dan bij eigenwoningbezitters (29 procent). Huurders zonder huurtoeslag zitten er met 33 procent tussenin. Wel rekende deze groep vaker dan huurtoeslagontvangers en eigenwoningbezitters op een verbetering. Eigenwoningbezitters gingen meestal uit van ongewijzigde financiën. In vergelijking met begin 2021 zijn zowel eigenwoningbezitters als huurders pessimistischer geworden over de financiële situatie van het huishouden.

Financiële situatie huishouden1) komend jaar, 1e kwartaal
   Beter (% 15-plussers)Ongewijzigd (% 15-plussers)Slechter (% 15-plussers)Geen antwoord (% 15-plussers)
Eigen
woning
20212360152
Eigen
woning
20221851292
Huurwoning
met huur-
toeslag
20211953209
Huurwoning
met huur-
toeslag
20221738368
Huurwoning
zonder
huurtoeslag
20212850194
Huurwoning
zonder
huurtoeslag
20222639332
1)Woonsituatie huishoudens volgens indeling 2020.

Vaker beroep op spaartegoeden

Ook over de actuele financiële situatie van het huishouden zijn mensen minder optimistisch. 10 procent gaf in het eerste kwartaal van 2022 aan dat het huishouden toen spaartegoeden moest aanspreken. Een jaar eerder was dat nog 7 procent. Tegelijkertijd zeiden minder mensen geld over te houden: 60 procent in het eerste kwartaal van 2022 tegen 64 procent begin 2021. De verschillen zijn toe te schrijven aan veranderingen bij huurders met huurtoeslag en woningeigenaren. Beide groepen moesten in 2022 vaker een beroep doen op spaartegoeden. Daarnaast hielden woningeigenaren iets minder vaak geld over dan in 2021 (74 procent tegen 71 procent in 2022). Onder huurders zonder huurtoeslag was de financiële situatie in 2022 naar eigen zeggen vergelijkbaar met die van een jaar eerder.

Financiële situatie huishouden1), 1e kwartaal
   Schulden maken (% 15-plussers)Spaartegoeden aanspreken (% 15-plussers)Precies rondkomen (% 15-plussers)Beetje geld overhouden (% 15-plussers)Veel geld overhouden (% 15-plussers)Geen antwoord (% 15-plussers)
Totaal2021372149155
Totaal20223102247135
Eigen
woning
2021161655184
Eigen
woning
2022181754164
Huurwoning
met huur-
toeslag
2021610433048
Huurwoning
met huur-
toeslag
20226163926210
Huurwoning
zonder
huurtoeslag
2021692545105
Huurwoning
zonder
huurtoeslag
2022412274395
1)Woonsituatie huishoudens volgens indeling 2020.

Huurtoeslagontvangers vaakst financiële problemen

In 2021 kwam 7 procent van de huishoudens naar eigen zeggen (zeer) moeilijk rond van het inkomen. Bij huurders met huurtoeslag was dit met 23 procent veel vaker het geval, terwijl het bij eigenwoningbezitters nauwelijks voorkwam. Vergeleken met huurders ervoer een relatief klein deel van de woningeigenaren de maandelijkse woonlasten als een zware last. Woningeigenaren hebben doorgaans niet alleen een hoger inkomen dan huurders, ze zijn ook een kleiner deel van dit inkomen kwijt aan woonlasten. Bij 10 procent van de huurtoeslagontvangers was sprake van betalingsachterstanden. Dat speelde voornamelijk bij het betalen van de maandelijkse huur.

Financiële problemen huishouden1), 2021
 Totaal (% huishoudens)Eigen woning (% huishoudens)Huurwoning met huurtoeslag (% huishoudens)Huurwoning zonder huurtoeslag (% huishoudens)
(Zeer) moeilijk rondkomen72238
Woonkosten zware last72188
Betalings-
achterstanden
31104
1)Woonsituatie huishoudens volgens indeling 2020.