Zorgberoepen emotioneel meest veeleisend, docenten meest betrokken in 2018

Een onderwijzeres en een onderwijsassistent (L) helpen enkele leerlingen bij hun werk op school.
© Hollandse Hoogte / Michael Kooren
Werknemers in pedagogische beroepen gaven in 2018 het vaakst van alle beroepen aan emotioneel betrokken te raken bij hun werk. Dit geldt voor bijna drie op de tien. Ook ervaarden zij het werk bovengemiddeld vaak als veeleisend. Dat laatste geldt nog meer voor werknemers in zorg- en welzijnsberoepen. Dit meldt het CBS op basis van cijfers uit de Nationale Enquête arbeidsomstandigheden (NEA), uitgevoerd door het CBS en TNO.

De NEA is een internetenquête onder bijna 63 duizend werknemers (in 2018) van 15 tot 75 jaar die in Nederland werken. Zij krijgen vragen over arbeidsomstandigheden, -ongevallen, -verhoudingen, -voorwaarden, en werkinhoud. Ook wordt gevraagd in hoeverre ze emotioneel betrokken raken bij het werk, en hoe vaak ze het werk als emotioneel veeleisend ervaren.

Onder leerkrachten in het basisonderwijs is het aandeel dat zei vaak of altijd emotioneel betrokken te raken bij het werk met bijna 39 procent het hoogst van alle onderzochte beroepsgroepen (gemiddeld 15 procent). Zij staan de hele onderzochte periode (2014-2018) al aan de top als het gaat om emotionele betrokkenheid. Leerkrachten tot 35 jaar raken vaker betrokken (42 procent) dan leraren van 35 tot 75 jaar (37 procent). Ook docenten algemene vakken in het voortgezet onderwijs (vo) en het middelbaar beroepsonderwijs (mbo) raken bovengemiddeld vaak betrokken, vrouwen vaker (36 procent) dan mannen (29 procent).

Daarnaast is de betrokkenheid bij het werk ook hoog onder psychologen en sociologen (33 procent), docenten beroepsgerichte vakken in het vo en het mbo (29 procent), en onder docenten in het hoger onderwijs (ho) en hoogleraren (27 procent).

Emotioneel betrokken bij werk, 2018
BeroepVaak of altijd emotioneel betrokken (% werknemers van 15 tot 75 jaar)
Top 10 beroepsgroepen
Leerkrachten basisonderwijs38,6
Docenten algemene vakken
vo en mbo
33,1
Psychologen en sociologen32,5
Docenten beroepsgerichte
vakken vo en mbo
28,6
Docenten ho en hoogleraren26,6
Maatschappelijk werkers24,3
Sociaal werkers, groeps-
en woonbegeleiders
23,3
Algemeen directeuren23
Artsen23
Leidsters kinderopvang
en onderwijsassistenten
22,9
Bron: CBS, TNO

Helft psychologen en maatschappelijk werkers vindt werk emotioneel veeleisend

Werknemers in zorg- en welzijnsberoepen, zoals psychogen, maatschappelijk werkers en verpleegkundigen, en medewerkers van politie en brandweer, vonden in 2018 hun werk het vaakst emotioneel veeleisend. Van de psychologen en sociologen vond 56 procent dat het werk vaak of altijd emotioneel veel van ze vergt (in 2014 nog 49 procent), voor maatschappelijk werkers is dit 50 procent. Van de gespecialiseerde verpleegkundigen rapporteerde ruim 43 procent dat ze hun werk vaak emotioneel veeleisend vinden, van politie- en brandweer medewerkers 37 procent.

Emotioneel veeleisend werk speelt een rol in het optreden van gezondheidsklachten en verzuim. Uit eerder onderzoek bleek al dat de gezondheids- en welzijnszorg het hoogste ziekteverzuim heeft van alle bedrijfstakken.

Emotioneel veeleisend werk, 2018
BeroepVaak of altijd emotioneel veeleisend werk (% werknemers van 15 tot 75 jaar)
Top 10 beroepsgroepen
Psychologen en sociologen56,2
Maatschappelijk werkers50,3
Gespecialiseerd
verpleegkundigen
43,4
Artsen38,6
Politie en brandweer37,2
Verpleegkundigen (mbo)36,5
Sociaal werkers, groeps-
en woonbegeleiders
33,9
Docenten algemene vakken
vo en mbo
33,4
Leerkrachten basisonderwijs31,6
Verzorgenden27,6
Bron: CBS, TNO

De tien beroepsgroepen waarin werknemers hun werk het vaakst als emotioneel veeleisend ervaren, komen voor op de lijst van cruciale beroepsgroepen, die sinds het uitbreken van COVID-19 door de overheid is opgesteld. Het betreft beroepen in de zorg, politie en brandweer, en het onderwijs. De beroepsgroepen in de door het CBS gehanteerde beroepenclassificatie sluiten niet naadloos aan bij de beroepsgroepen op de lijst die de Rijksoverheid recent heeft opgesteld.