Economisch beeld minder gunstig

14-11-2019 09:30

Over dit onderwerp zijn nieuwere cijfers beschikbaar. Bekijk de laatste cijfers.

Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok van het CBS is in november minder gunstig dan een maand eerder, meldt het CBS. In de Conjunctuurklok van half november presteren 9 van de 13 indicatoren beter dan hun langjarige trend.

De Conjunctuurklok is een hulpmiddel voor het bepalen van de stand en het verloop van de Nederlandse conjunctuur. In de Conjunctuurklok komt vrijwel alle belangrijke economische informatie samen die het CBS tijdens de afgelopen maand c.q. het afgelopen kwartaal heeft gepubliceerd. Het conjunctuurbeeld volgens de Conjunctuurklok betreft een macro-economisch beeld en het gaat niet in gelijke mate op voor alle huishoudens, bedrijven of regio’s.

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de indicatoren in de Conjunctuurklok)
jaar	maand	cyclus (afwijking van de langetermijntrend (=0))
2012	januari	-0,04
2012	februari	-0,09
2012	maart	-0,12
2012	april	-0,15
2012	mei	-0,23
2012	juni	-0,29
2012	juli	-0,35
2012	augustus	-0,46
2012	september	-0,54
2012	oktober	-0,62
2012	november	-0,74
2012	december	-0,85
2013	januari	-0,93
2013	februari	-1,06
2013	maart	-1,14
2013	april	-1,2
2013	mei	-1,27
2013	juni	-1,29
2013	juli	-1,29
2013	augustus	-1,29
2013	september	-1,23
2013	oktober	-1,15
2013	november	-1,07
2013	december	-0,99
2014	januari	-0,92
2014	februari	-0,87
2014	maart	-0,84
2014	april	-0,83
2014	mei	-0,82
2014	juni	-0,81
2014	juli	-0,8
2014	augustus	-0,79
2014	september	-0,78
2014	oktober	-0,77
2014	november	-0,74
2014	december	-0,7
2015	januari	-0,65
2015	februari	-0,6
2015	maart	-0,54
2015	april	-0,48
2015	mei	-0,42
2015	juni	-0,37
2015	juli	-0,33
2015	augustus	-0,29
2015	september	-0,26
2015	oktober	-0,26
2015	november	-0,24
2015	december	-0,22
2016	januari	-0,23
2016	februari	-0,21
2016	maart	-0,2
2016	april	-0,2
2016	mei	-0,16
2016	juni	-0,13
2016	juli	-0,11
2016	augustus	-0,05
2016	september	-0,01
2016	oktober	0,03
2016	november	0,09
2016	december	0,13
2017	januari	0,17
2017	februari	0,23
2017	maart	0,28
2017	april	0,31
2017	mei	0,37
2017	juni	0,4
2017	juli	0,43
2017	augustus	0,48
2017	september	0,52
2017	oktober	0,55
2017	november	0,61
2017	december	0,64
2018	januari	0,68
2018	februari	0,74
2018	maart	0,78
2018	april	0,8
2018	mei	0,82
2018	juni	0,83
2018	juli	0,82
2018	augustus	0,82
2018	september	0,81
2018	oktober	0,77
2018	november	0,76
2018	december	0,72
2019	januari	0,66
2019	februari	0,62
2019	maart	0,57
2019	april	0,54
2019	mei	0,51
2019	juni	0,49
2019	juli	0,46
2019	augustus	0,42
2019	september	0,38
2019	oktober	0,34
2019	november	0,3

Conjunctuurklokindicator (ongewogen gemiddelde van de indicatoren in de Conjunctuurklok)
jaar	maand	cyclus (afwijking van de langetermijntrend (=0))
2012	januari	-0,04
2012	februari	-0,09
2012	maart	-0,12
2012	april	-0,15
2012	mei	-0,23
2012	juni	-0,29
2012	juli	-0,35
2012	augustus	-0,46
2012	september	-0,54
2012	oktober	-0,62
2012	november	-0,74
2012	december	-0,85
2013	januari	-0,93
2013	februari	-1,06
2013	maart	-1,14
2013	april	-1,2
2013	mei	-1,27
2013	juni	-1,29
2013	juli	-1,29
2013	augustus	-1,29
2013	september	-1,23
2013	oktober	-1,15
2013	november	-1,07
2013	december	-0,99
2014	januari	-0,92
2014	februari	-0,87
2014	maart	-0,84
2014	april	-0,83
2014	mei	-0,82
2014	juni	-0,81
2014	juli	-0,8
2014	augustus	-0,79
2014	september	-0,78
2014	oktober	-0,77
2014	november	-0,74
2014	december	-0,7
2015	januari	-0,65
2015	februari	-0,6
2015	maart	-0,54
2015	april	-0,48
2015	mei	-0,42
2015	juni	-0,37
2015	juli	-0,33
2015	augustus	-0,29
2015	september	-0,26
2015	oktober	-0,26
2015	november	-0,24
2015	december	-0,22
2016	januari	-0,23
2016	februari	-0,21
2016	maart	-0,2
2016	april	-0,2
2016	mei	-0,16
2016	juni	-0,13
2016	juli	-0,11
2016	augustus	-0,05
2016	september	-0,01
2016	oktober	0,03
2016	november	0,09
2016	december	0,13
2017	januari	0,17
2017	februari	0,23
2017	maart	0,28
2017	april	0,31
2017	mei	0,37
2017	juni	0,4
2017	juli	0,43
2017	augustus	0,48
2017	september	0,52
2017	oktober	0,55
2017	november	0,61
2017	december	0,64
2018	januari	0,68
2018	februari	0,74
2018	maart	0,78
2018	april	0,8
2018	mei	0,82
2018	juni	0,83
2018	juli	0,82
2018	augustus	0,82
2018	september	0,81
2018	oktober	0,77
2018	november	0,76
2018	december	0,72
2019	januari	0,66
2019	februari	0,62
2019	maart	0,57
2019	april	0,54
2019	mei	0,51
2019	juni	0,49
2019	juli	0,46
2019	augustus	0,42
2019	september	0,38
2019	oktober	0,34
2019	november	0,3

Consumenten- en producentenvertrouwen nauwelijks veranderd

Zowel het consumenten- als het producentenvertrouwen zijn nauwelijks veranderd in oktober. Het vertrouwen van producenten en consumenten ligt boven het langjarige gemiddelde.

Consumenten- en producentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd)
jaar	maand	Consumentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)	Producentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)
2014	januari	-6	0,7
2014	februari	-2	-0,1
2014	maart	1	1,1
2014	april	4	0,3
2014	mei	6	0,7
2014	juni	6	0,7
2014	juli	6	1,2
2014	augustus	2	0
2014	september	-2	-0,2
2014	oktober	1	2
2014	november	-2	2,4
2014	december	-4	3,4
2015	januari	-2	2,8
2015	februari	-1	2
2015	maart	7	1,4
2015	april	10	3,3
2015	mei	11	4,1
2015	juni	14	4,6
2015	juli	13	3,7
2015	augustus	13	3,5
2015	september	11	3,8
2015	oktober	12	2,4
2015	november	14	4
2015	december	13	3
2016	januari	11	3,2
2016	februari	7	3,1
2016	maart	2	3,9
2016	april	6	4,7
2016	mei	7	4,4
2016	juni	11	5,4
2016	juli	9	5,1
2016	augustus	9	1,2
2016	september	12	3,4
2016	oktober	17	4,3
2016	november	21	3,4
2016	december	21	4,7
2017	januari	21	6
2017	februari	22	7
2017	maart	24	7,8
2017	april	26	8,3
2017	mei	23	6,1
2017	juni	23	7,2
2017	juli	25	6,6
2017	augustus	26	5,4
2017	september	23	8,5
2017	oktober	23	8,2
2017	november	22	9,1
2017	december	25	8,9
2018	januari	24	10,3
2018	februari	23	10,9
2018	maart	24	9,5
2018	april	25	8,2
2018	mei	23	9,8
2018	juni	23	7,7
2018	juli	23	6,3
2018	augustus	21	5,9
2018	september	19	5,7
2018	oktober	15	5,9
2018	november	13	7,2
2018	december	9	7,5
2019	januari	1	5,8
2019	februari	-2	6,3
2019	maart	-4	6,1
2019	april	-3	6,7
2019	mei	-3	4,7
2019	juni	0	3,3
2019	juli	2	3,9
2019	augustus	0	3,9
2019	september	-2	3,3
2019	oktober	-1	3,6

Consumenten- en producentenvertrouwen (seizoengecorrigeerd)
jaar	maand	Consumentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)	Producentenvertrouwen (gemiddelde van de deelvragen)
2014	januari	-6	0,7
2014	februari	-2	-0,1
2014	maart	1	1,1
2014	april	4	0,3
2014	mei	6	0,7
2014	juni	6	0,7
2014	juli	6	1,2
2014	augustus	2	0
2014	september	-2	-0,2
2014	oktober	1	2
2014	november	-2	2,4
2014	december	-4	3,4
2015	januari	-2	2,8
2015	februari	-1	2
2015	maart	7	1,4
2015	april	10	3,3
2015	mei	11	4,1
2015	juni	14	4,6
2015	juli	13	3,7
2015	augustus	13	3,5
2015	september	11	3,8
2015	oktober	12	2,4
2015	november	14	4
2015	december	13	3
2016	januari	11	3,2
2016	februari	7	3,1
2016	maart	2	3,9
2016	april	6	4,7
2016	mei	7	4,4
2016	juni	11	5,4
2016	juli	9	5,1
2016	augustus	9	1,2
2016	september	12	3,4
2016	oktober	17	4,3
2016	november	21	3,4
2016	december	21	4,7
2017	januari	21	6
2017	februari	22	7
2017	maart	24	7,8
2017	april	26	8,3
2017	mei	23	6,1
2017	juni	23	7,2
2017	juli	25	6,6
2017	augustus	26	5,4
2017	september	23	8,5
2017	oktober	23	8,2
2017	november	22	9,1
2017	december	25	8,9
2018	januari	24	10,3
2018	februari	23	10,9
2018	maart	24	9,5
2018	april	25	8,2
2018	mei	23	9,8
2018	juni	23	7,7
2018	juli	23	6,3
2018	augustus	21	5,9
2018	september	19	5,7
2018	oktober	15	5,9
2018	november	13	7,2
2018	december	9	7,5
2019	januari	1	5,8
2019	februari	-2	6,3
2019	maart	-4	6,1
2019	april	-3	6,7
2019	mei	-3	4,7
2019	juni	0	3,3
2019	juli	2	3,9
2019	augustus	0	3,9
2019	september	-2	3,3
2019	oktober	-1	3,6

Investeringen, export en consumptie huishoudens groeien

De investeringen in vaste activa lagen 7,4 procent hoger dan een jaar eerder. In het derde kwartaal van 2019 zijn vooral de investeringen in bedrijfsgebouwen, vervoermiddelen (vooral personenauto’s) en machines gegroeid.

De uitvoer van goederen en diensten groeide in het derde kwartaal van 2019 met 2,2 procent. De groei is lager dan in het tweede kwartaal. Nederlandse bedrijven hebben in het derde kwartaal vooral meer chemische producten, machines en apparaten uitgevoerd. De wederuitvoer (de uitvoer van eerder ingevoerde producten) groeide, terwijl de export van Nederlands product kromp.

Consumenten hebben in het derde kwartaal 1,6 procent meer besteed dan in het derde kwartaal van 2018. De groei is ongeveer hetzelfde als een kwartaal eerder, toen consumenten 1,8 procent meer besteedden. In het derde kwartaal gaven ze vooral meer uit aan diensten (zoals horeca, vervoer en communicatie), elektrische apparaten, woninginrichting, dranken en tabak. Aan auto’s hebben consumenten echter opnieuw minder besteed.

Productie industrie ruim 1 procent hoger in september

De gemiddelde dagproductie van de Nederlandse industrie was in september 1,2 procent hoger dan in september 2018. Voor het eerst na februari groeide de productie jaar op jaar.

Aantal faillissementen nagenoeg onveranderd

Het aantal failliet verklaarde bedrijven is nauwelijks veranderd. Er zijn in oktober 5 bedrijven minder failliet verklaard dan in september. De trend is de lopen jaren redelijk vlak.

Aantal banen blijft stijgen

Het totale aantal banen van werknemers en zelfstandigen nam in het derde kwartaal met 21 duizend toe tot 10 686 duizend. De groei van het aantal banen ten opzichte van het voorgaande kwartaal komt daarmee op 0,2 procent. In een jaar tijd kwamen er 128 duizend banen bij, een stijging van 1,2 procent.

Het aantal banen groeit al ruim vijf jaar achter elkaar. Vanaf het tweede kwartaal van 2014 zijn er 958 duizend banen bijgekomen. De groei piekte in het derde kwartaal van 2017 met ruim 74 duizend.

Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal van 2019 in totaal 3,4 miljard uur. Dat is, gecorrigeerd voor seizoeninvloeden, 0,4 procent minder dan een kwartaal eerder.

Eind september was het aantal openstaande vacatures opgelopen tot 288 duizend. Dat is een toename van 4 duizend vergeleken met een kwartaal eerder. Er zijn nu ruim driemaal zo veel vacatures als op het dieptepunt in 2013.

Het aantal werklozen (ILO-definitie) is in het derde kwartaal met 14 duizend toegenomen tot 319 duizend. Voor het eerst in 5,5 jaar nam het aantal werklozen kwartaal op kwartaal toe.

Door de toename van de werkloosheid is de spanning op de arbeidsmarkt iets afgenomen naar gemiddeld 90 vacatures per 100 werklozen. In het tweede kwartaal waren dat nog 93 vacatures per 100 werklozen.

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2010=100)
2012	1e kwartaal	100,8
2012	2e kwartaal	100,9
2012	3e kwartaal	100,5
2012	4e kwartaal	99,8
2013	1e kwartaal	100,1
2013	2e kwartaal	99,9
2013	3e kwartaal	100,5
2013	4e kwartaal	101,1
2014	1e kwartaal	101
2014	2e kwartaal	101,6
2014	3e kwartaal	101,9
2014	4e kwartaal	102,8
2015	1e kwartaal	103,4
2015	2e kwartaal	103,7
2015	3e kwartaal	104,1
2015	4e kwartaal	104,1
2016	1e kwartaal	105,1
2016	2e kwartaal	105,3
2016	3e kwartaal	106,5
2016	4e kwartaal	107,4
2017	1e kwartaal	107,9
2017	2e kwartaal	108,9
2017	3e kwartaal	109,7
2017	4e kwartaal	110,5
2018	1e kwartaal	111,2
2018	2e kwartaal	111,9
2018	3e kwartaal	112,2
2018	4e kwartaal	112,8
2019	1e kwartaal	113,3
2019	2e kwartaal	113,7
2019	3e kwartaal	114,2

Bruto binnenlandse product (volume), seizoengecorrigeerd
Jaar	Kwartaal	Index (2010=100)
2012	1e kwartaal	100,8
2012	2e kwartaal	100,9
2012	3e kwartaal	100,5
2012	4e kwartaal	99,8
2013	1e kwartaal	100,1
2013	2e kwartaal	99,9
2013	3e kwartaal	100,5
2013	4e kwartaal	101,1
2014	1e kwartaal	101
2014	2e kwartaal	101,6
2014	3e kwartaal	101,9
2014	4e kwartaal	102,8
2015	1e kwartaal	103,4
2015	2e kwartaal	103,7
2015	3e kwartaal	104,1
2015	4e kwartaal	104,1
2016	1e kwartaal	105,1
2016	2e kwartaal	105,3
2016	3e kwartaal	106,5
2016	4e kwartaal	107,4
2017	1e kwartaal	107,9
2017	2e kwartaal	108,9
2017	3e kwartaal	109,7
2017	4e kwartaal	110,5
2018	1e kwartaal	111,2
2018	2e kwartaal	111,9
2018	3e kwartaal	112,2
2018	4e kwartaal	112,8
2019	1e kwartaal	113,3
2019	2e kwartaal	113,7
2019	3e kwartaal	114,2

Bbp groeit met 0,4 procent in derde kwartaal 2019

Volgens de eerste berekening van het CBS is het bruto binnenlands product (bbp) in het derde kwartaal van 2019 met 0,4 procent gegroeid ten opzichte van een kwartaal eerder. De groei is vooral te danken aan de consumptie. Ten opzichte van het derde kwartaal 2018 was de omvang van het bbp 1,9 procent groter.

Dinsdag 24 december 2019 komt het CBS met de tweede berekening van het bbp en het aantal banen in het derde kwartaal van 2019.

Relevante links

Dossier - Conjunctuur