Hogere sterfte tijdens recente hittegolf

© Hollandse Hoogte / Sabine Joosten
Tijdens de hittegolf in week 30 van 2019 overleden 2 964 personen. Dit zijn bijna 400 personen meer dan in een gemiddelde week in de zomerperiode. Tijdens de hittegolven in 2006 overleden per week bijna evenveel personen extra. Doordat er nu meer ouderen zijn, is de extra sterfte relatief gezien beperkt. Dat meldt het CBS naar aanleiding van vragen uit de media, op basis van de voorlopige sterftecijfers per week.

Dit jaar was er een landelijke hittegolf van 22 juli tot en met 27 juli. De hittegolf was kort, maar zeer hevig, met hogere temperaturen dan ooit gemeten in Nederland. In 2006 waren er twee hittegolven in juli. Met een lengte van 16 dagen was de tweede hittegolf van 2006 een van de langste en meest intense in zeker honderd jaar.

Overledenen per week
Weeknummer200620182019*
1274633433062
2283433593260
3277033643149
4274733223178
5283834033142
6281935133184
7284136603251
8285636913222
9288039373065
10292040923171
11276237333226
12292034303041
13286732253013
14264630402898
15274328602900
16268427603038
17257626632955
18255926452803
19259126412768
20245026062819
21234926742872
22240427762728
23251126792729
24268225572641
25252626012687
26239026192815
27272227262715
28250826712747
29282927042543
30304627672964
3123522760
3223322745
3323422605
3423962612
3523752527
3623792613
3726332539
3823822706
3922922696
4022782806
4123012760
4223942739
4324072671
4423702815
4525552798
4625592761
4725502859
4825922907
4925422968
5025643017
5127263041
5226832901
*voorlopige cijfers

Sterfte stijgt met temperatuur

Uit eerder onderzoek van het CBS en het NIDI blijkt dat hoge temperaturen samenhangen met een verhoogde sterfte. In juli 2006, de maand waarin de hittegolven voorkwamen, stierven naar schatting duizend mensen meer dan in een gemiddelde julimaand. Tegenwoordig lijkt de samenhang minder sterk. Er is meer besef van wat te doen bij een hittegolf. Zo hebben de hittegolven in juli en augustus van 2018 nauwelijks geleid tot extra sterfte.
Dit jaar is de sterfte tijdens de hittegolf dus wel weer hoger. Mogelijk speelt mee dat er in het voorjaar van 2018 een lange koude periode met griep was, waarin veel personen zijn overleden. In het voorjaar van 2019 was dit niet het geval. Ook was de temperatuur tijdens de recente hittegolf hoger.

Extra sterfte onder tachtigplussers

De extra sterfte deed zich voornamelijk voor bij personen van 80 jaar en ouder. In de week van de hittegolf in 2019 overleden 1 687 personen van 80 jaar en ouder, 300 personen meer dan in een gemiddelde zomerweek.
Relatief gezien lag de sterfte bij ouderen tijdens de hittegolf in 2019 lager dan tijdens de hittegolven in 2006, maar hoger dan in een normale zomerweek en ook hoger dan tijdens de hittegolven in 2018. In week 30 van 2019 overleden 211 personen per 100 duizend inwoners van 80 jaar en ouder. In 2006 lag dat aantal tijdens de weken van de hittegolven (week 27, 29 en 30) nog op 262.
In de leeftijdsgroepen 65 tot 80 jaar en 0 tot 65 jaar lag het relatieve aantal overledenen tijdens de hittegolf juist lager vergeleken met dezelfde periode in eerdere jaren en vergeleken met de hittegolf in 2006.

Overledenen per 100 duizend inwoners
 2006 (week 27, 29, 30)Gemiddelde 2015/2016/2017 (week 29, 30, 31)2018 (week 29, 30, 31)2019 (week 30)*
0 tot 65 jaar3,52,92,93,0
65 tot 80 jaar47,934,133,934,2
80 jaar en ouder261,6182,7193,9211,2
*voorlopige cijfers

Extra sterfte vooral in Oost-Nederland

De landelijke hittegolf in 2019 duurde 6 dagen. Regionaal waren er duidelijke verschillen in temperatuur. Met name in Oost-Nederland lag de temperatuur hoger en duurde de hittegolf langer dan in de rest van Nederland.
Ook in de sterftecijfers van week 30 zijn verschillen per regio te zien. In Oost-Nederland was meer extra sterfte dan in de andere landsdelen van Nederland. In Noord-Nederland was de sterfte lager dan tijdens de hittegolf in 2018. In Zuid-Nederland, waar de weeksterfte in de zomer relatief wat hoger ligt dan in de andere landsdelen, was de extra sterfte ook beperkt.

Overledenen 80 jaar en ouder per 100 duizend inwoners
 2006 (week 27, 29, 30)Gemiddelde 2015/2016/2017 (week 29, 30, 31)2018 (week 29, 30, 31)2019 (week 30)*
Noord248185203191
Oost289182198228
West255169178198
Zuid350214217233
*voorlopige cijfers