Vijftig jaar minimumloon

22-2-2019 00:00

Op 23 februari 2019 is het vijftig jaar geleden dat het wettelijk minimumloon van kracht werd. Het percentage werknemers dat het minimumloon verdient, is in de eerste decennia na invoering voortdurend gedaald. In de jaren negentig steeg het enkele jaren, waarna het weer daalde. Vanaf de millenniumwisseling ligt het vrijwel stabiel. Iets meer dan 6 procent van de werknemersbanen werd in 2017 betaald volgens het minimumloon. Dit meldt het CBS.

[video: https://www.cbs.nlnl-nl/video/ad680007c87548558ddc8cac6591a51f]

Werknemersbanen met minimumloon¹⁾
	Reeks één (% werknemersbanen)	Reeks twee (% werknemersbanen)	Reeks drie (% werknemersbanen)	Reeks vier (% werknemersbanen)	Reeks vijf (% werknemersbanen)	Reeks zes (% werknemersbanen)	Reeks zeven (% werknemersbanen)	Reeks acht (% werknemersbanen)
1969
1970
1971
1972
1973
1974	9,9
1975
1976	10,5
1977
1978
1979	8,9
1980
1981
1982
1983	6,5	5,8
1984
1985		5,0
1986		4,5
1987		4,3
1988		4,2
1989		3,8
1990		3,3
1991		2,9	3,0
1992			2,7
1993			2,3	3,2
1994				3,7
1995				4,2	4,7
1996					5,3
1997					5,1
1998					4,8
1999					4,5	4,4
2000						4,1	4,3
2001							4,0
2002							4,2
2003							4,1
2004							4,4
2005							4,1
2006								6,0
2007								6,3
2008								5,9
2009								6,1
2010								6,5
2011								6,4
2012								6,2
2013								6,0
2014								6,4
2015								6,3
2016								6,6
2017								6,3
¹⁾ De informatie voor deze grafiek is gehaald uit verschillende reeksen met loonstatistieken. Cijfers uit verschillende reeksen zijn niet vergelijkbaar, die binnen reeksen wel. Hieruit kan men dus de ontwikkeling in de verschillende episodes aflezen. De meest recente, nog lopende reeks wordt als de meest betrouwbare gezien voor de hoogte. Dit omdat deze gebaseerd is op de integrale waarneming van de loongegevens zoals gemeld bij de Belastingdienst.

Werknemersbanen met minimumloon¹⁾
	Reeks één (% werknemersbanen)	Reeks twee (% werknemersbanen)	Reeks drie (% werknemersbanen)	Reeks vier (% werknemersbanen)	Reeks vijf (% werknemersbanen)	Reeks zes (% werknemersbanen)	Reeks zeven (% werknemersbanen)	Reeks acht (% werknemersbanen)
1969
1970
1971
1972
1973
1974	9,9
1975
1976	10,5
1977
1978
1979	8,9
1980
1981
1982
1983	6,5	5,8
1984
1985		5,0
1986		4,5
1987		4,3
1988		4,2
1989		3,8
1990		3,3
1991		2,9	3,0
1992			2,7
1993			2,3	3,2
1994				3,7
1995				4,2	4,7
1996					5,3
1997					5,1
1998					4,8
1999					4,5	4,4
2000						4,1	4,3
2001							4,0
2002							4,2
2003							4,1
2004							4,4
2005							4,1
2006								6,0
2007								6,3
2008								5,9
2009								6,1
2010								6,5
2011								6,4
2012								6,2
2013								6,0
2014								6,4
2015								6,3
2016								6,6
2017								6,3
¹⁾ De informatie voor deze grafiek is gehaald uit verschillende reeksen met loonstatistieken. Cijfers uit verschillende reeksen zijn niet vergelijkbaar, die binnen reeksen wel. Hieruit kan men dus de ontwikkeling in de verschillende episodes aflezen. De meest recente, nog lopende reeks wordt als de meest betrouwbare gezien voor de hoogte. Dit omdat deze gebaseerd is op de integrale waarneming van de loongegevens zoals gemeld bij de Belastingdienst.

De cijfers in de tijdreeks zijn afkomstig van verschillende reeksen statistieken.

Hoogte minimumloon houdt doorgaans gelijke tred met cao-lonen

Het eerste wettelijk minimumloon werd vastgesteld op 606,70 gulden per maand, oftewel 275,31 euro. Vanaf 1 januari 2019 geldt voor voltijders een minimum van 1 615,80 euro. Voor deeltijders geldt een minimumloon naar evenredigheid van hun arbeidsduur. In de meeste jaren geldt er een minimumloon voor de eerste en voor de tweede helft van het jaar. Doorgaans wordt het loon geïndexeerd op de ontwikkeling van de cao-lonen in het voorbije halfjaar. In de jaren tachtig werden de lonen lange tijd bevroren en werd ook ingegrepen in het minimumloon. In die periode werd ook de arbeidstijdverkorting doorgevoerd. Resultaat van dit alles was dat het bruto minimummaandloon geruime tijd vlak lag. De grondslag voor dit maandloon werd dus wel een kleiner aantal werkuren. Ook in de eerste helft van de jaren negentig werd het minimumloon enkele jaren op hetzelfde niveau gehouden.

Vanaf midden jaren negentig loopt het minimumloon in de pas met de cao-lonen. Omdat het minimumloon de grondslag vormt voor een aantal uitkeringen zoals de bijstand en de AOW spreekt men hierbij van de koppeling tussen lonen en uitkeringen. De ontwikkeling van het minimumloon (en de cao-lonen) ging iets sneller dan die van de prijzen. Vanaf de invoering tot 2018 is het minimumloon 5,7 keer zo hoog geworden. De consumentenprijzen werden in deze periode 4,8 keer zo hoog.

Ontwikkeling lonen en prijzen
		Minimumloon (1e halfjaar 1969=100)	Consumentenprijzen (1e halfjaar 1969=100)	Cao-lonen per maand, incl bijzondere beloningen (1e halfjaar 1969=100)
1969	1e halfjaar halfjaar	100	100	100
1969	2e halfjaar halfjaar	103	100	100
1970	1e halfjaar halfjaar	103	104	110
1970	2e halfjaar	112	104	110
1971	1e halfjaar halfjaar	118	112	122
1971	2e halfjaar	126	112	122
1972	1e halfjaar	133	121	137
1972	2e halfjaar	141	121	137
1973	1e halfjaar	154	131	153
1973	2e halfjaar	161	131	153
1974	1e halfjaar	171	143	176
1974	2e halfjaar	195	143	176
1975	1e halfjaar	205	158	197
1975	2e halfjaar	220	158	197
1976	1e halfjaar	235	172	215
1976	2e halfjaar	240	172	215
1977	1e halfjaar	251	183	232
1977	2e halfjaar	260	183	232
1978	1e halfjaar	274	191	245
1978	2e halfjaar	282	191	245
1979	1e halfjaar	286	199	258
1979	2e halfjaar	293	199	258
1980	1e halfjaar	299	212	267
1980	2e halfjaar	306	212	267
1981	1e halfjaar	308	226	274
1981	2e halfjaar	315	226	274
1982	1e halfjaar	324	240	292
1982	2e halfjaar	332	240	292
1983	1e halfjaar	335	246	295
1983	2e halfjaar	335	246	295
1984	1e halfjaar	325	254	294
1984	2e halfjaar	325	254	294
1985	1e halfjaar	325	260	296
1985	2e halfjaar	325	260	296
1986	1e halfjaar	325	261	299
1986	2e halfjaar	325	261	299
1987	1e halfjaar	325	259	301
1987	2e halfjaar	325	259	301
1988	1e halfjaar	325	261	303
1988	2e halfjaar	325	261	303
1989	1e halfjaar	325	264	308
1989	2e halfjaar	325	264	308
1990	1e halfjaar	328	271	318
1990	2e halfjaar	334	271	318
1991	1e halfjaar	338	281	329
1991	2e halfjaar	344	281	329
1992	1e halfjaar	349	291	342
1992	2e halfjaar	354	291	342
1993	1e halfjaar	354	297	353
1993	2e halfjaar	354	297	353
1994	1e halfjaar	354	306	358
1994	2e halfjaar	354	306	358
1995	1e halfjaar	354	311	362
1995	2e halfjaar	354	311	362
1996	1e halfjaar	357	318	368
1996	2e halfjaar	360	318	368
1997	1e halfjaar	363	324	375
1997	2e halfjaar	367	324	375
1998	1e halfjaar	372	331	386
1998	2e halfjaar	377	331	386
1999	1e halfjaar	383	338	397
1999	2e halfjaar	388	338	397
2000	1e halfjaar	393	346	410
2000	2e halfjaar	400	346	410
2001	1e halfjaar	416	362	428
2001	2e halfjaar	425	362	428
2002	1e halfjaar	435	374	444
2002	2e halfjaar	444	374	444
2003	1e halfjaar	450	382	456
2003	2e halfjaar	456	382	456
2004	1e halfjaar	456	387	461
2004	2e halfjaar	456	387	461
2005	1e halfjaar	456	393	465
2005	2e halfjaar	456	393	465
2006	1e halfjaar	458	398	475
2006	2e halfjaar	463	398	475
2007	1e halfjaar	469	404	484
2007	2e halfjaar	474	404	484
2008	1e halfjaar	481	414	501
2008	2e halfjaar	489	414	501
2009	1e halfjaar	498	419	515
2009	2e halfjaar	504	419	515
2010	1e halfjaar	507	425	520
2010	2e halfjaar	510	425	520
2011	1e halfjaar	513	435	526
2011	2e halfjaar	517	435	526
2012	1e halfjaar	521	445	534
2012	2e halfjaar	525	445	534
2013	1e halfjaar	529	457	540
2013	2e halfjaar	532	457	540
2014	1e halfjaar	535	461	545
2014	2e halfjaar	539	461	545
2015	1e halfjaar	541	464	553
2015	2e halfjaar	543	464	553
2016	1e halfjaar	549	465	563
2016	2e halfjaar	554	465	563
2017	1e halfjaar	559	472	571
2017	2e halfjaar	564	472	571
2018	1e halfjaar	568	480	582
2018	2e halfjaar	574	480	582
2019	1e halfjaar	582

Ontwikkeling lonen en prijzen
		Minimumloon (1e halfjaar 1969=100)	Consumentenprijzen (1e halfjaar 1969=100)	Cao-lonen per maand, incl bijzondere beloningen (1e halfjaar 1969=100)
1969	1e halfjaar halfjaar	100	100	100
1969	2e halfjaar halfjaar	103	100	100
1970	1e halfjaar halfjaar	103	104	110
1970	2e halfjaar	112	104	110
1971	1e halfjaar halfjaar	118	112	122
1971	2e halfjaar	126	112	122
1972	1e halfjaar	133	121	137
1972	2e halfjaar	141	121	137
1973	1e halfjaar	154	131	153
1973	2e halfjaar	161	131	153
1974	1e halfjaar	171	143	176
1974	2e halfjaar	195	143	176
1975	1e halfjaar	205	158	197
1975	2e halfjaar	220	158	197
1976	1e halfjaar	235	172	215
1976	2e halfjaar	240	172	215
1977	1e halfjaar	251	183	232
1977	2e halfjaar	260	183	232
1978	1e halfjaar	274	191	245
1978	2e halfjaar	282	191	245
1979	1e halfjaar	286	199	258
1979	2e halfjaar	293	199	258
1980	1e halfjaar	299	212	267
1980	2e halfjaar	306	212	267
1981	1e halfjaar	308	226	274
1981	2e halfjaar	315	226	274
1982	1e halfjaar	324	240	292
1982	2e halfjaar	332	240	292
1983	1e halfjaar	335	246	295
1983	2e halfjaar	335	246	295
1984	1e halfjaar	325	254	294
1984	2e halfjaar	325	254	294
1985	1e halfjaar	325	260	296
1985	2e halfjaar	325	260	296
1986	1e halfjaar	325	261	299
1986	2e halfjaar	325	261	299
1987	1e halfjaar	325	259	301
1987	2e halfjaar	325	259	301
1988	1e halfjaar	325	261	303
1988	2e halfjaar	325	261	303
1989	1e halfjaar	325	264	308
1989	2e halfjaar	325	264	308
1990	1e halfjaar	328	271	318
1990	2e halfjaar	334	271	318
1991	1e halfjaar	338	281	329
1991	2e halfjaar	344	281	329
1992	1e halfjaar	349	291	342
1992	2e halfjaar	354	291	342
1993	1e halfjaar	354	297	353
1993	2e halfjaar	354	297	353
1994	1e halfjaar	354	306	358
1994	2e halfjaar	354	306	358
1995	1e halfjaar	354	311	362
1995	2e halfjaar	354	311	362
1996	1e halfjaar	357	318	368
1996	2e halfjaar	360	318	368
1997	1e halfjaar	363	324	375
1997	2e halfjaar	367	324	375
1998	1e halfjaar	372	331	386
1998	2e halfjaar	377	331	386
1999	1e halfjaar	383	338	397
1999	2e halfjaar	388	338	397
2000	1e halfjaar	393	346	410
2000	2e halfjaar	400	346	410
2001	1e halfjaar	416	362	428
2001	2e halfjaar	425	362	428
2002	1e halfjaar	435	374	444
2002	2e halfjaar	444	374	444
2003	1e halfjaar	450	382	456
2003	2e halfjaar	456	382	456
2004	1e halfjaar	456	387	461
2004	2e halfjaar	456	387	461
2005	1e halfjaar	456	393	465
2005	2e halfjaar	456	393	465
2006	1e halfjaar	458	398	475
2006	2e halfjaar	463	398	475
2007	1e halfjaar	469	404	484
2007	2e halfjaar	474	404	484
2008	1e halfjaar	481	414	501
2008	2e halfjaar	489	414	501
2009	1e halfjaar	498	419	515
2009	2e halfjaar	504	419	515
2010	1e halfjaar	507	425	520
2010	2e halfjaar	510	425	520
2011	1e halfjaar	513	435	526
2011	2e halfjaar	517	435	526
2012	1e halfjaar	521	445	534
2012	2e halfjaar	525	445	534
2013	1e halfjaar	529	457	540
2013	2e halfjaar	532	457	540
2014	1e halfjaar	535	461	545
2014	2e halfjaar	539	461	545
2015	1e halfjaar	541	464	553
2015	2e halfjaar	543	464	553
2016	1e halfjaar	549	465	563
2016	2e halfjaar	554	465	563
2017	1e halfjaar	559	472	571
2017	2e halfjaar	564	472	571
2018	1e halfjaar	568	480	582
2018	2e halfjaar	574	480	582
2019	1e halfjaar	582

Veel minimumloonbanen in verhuur en zakelijke diensten

In de verhuur en overige zakelijke diensten zitten met 14 procent relatief de meeste banen op het minimumloon. Binnen deze groep bevinden zich de uitzendkrachten. Ook in de horeca zitten met ruim 10 procent relatief veel banen op het minimumloon. Bedrijfstakken met relatief zeer weinig minimumloonbanen zijn de delfstoffenwinning en de energievoorziening. Ook in bedrijfstakken als de industrie, de bouw en het onderwijs werken minder mensen tegen het minimumloon dan gemiddeld.

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar bedrijfstak, 2017
	Banen op het minimumloon (% werknemersbanen in bedrijfstak)
Verhuur en overige zakelijke diensten	14
Horeca	10,5
Cultuur, sport en recreatie	9
Landbouw, bosbouw en visserij	8,2
Overige dienstverlening	7,6
Handel	6,7
Totaal alle bedrijfstakken	6,3
Vervoer en opslag	5,6
Openbaar bestuur en overheidsdiensten	4,8
Specialistische zakelijke diensten	4,8
Gezondheids- en welzijnszorg	4,5
Verhuur en handel van onroerend goed	4,4
Industrie	3,8
Informatie en communicatie	3,6
Financiële dienstverlening	2,9
Onderwijs	2,3
Bouwnijverheid	2,3
Waterbedrijven en afvalbeheer	1,8
Energievoorziening	1,5
Delfstoffenwinning	1,2

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar bedrijfstak, 2017
	Banen op het minimumloon (% werknemersbanen in bedrijfstak)
Verhuur en overige zakelijke diensten	14
Horeca	10,5
Cultuur, sport en recreatie	9
Landbouw, bosbouw en visserij	8,2
Overige dienstverlening	7,6
Handel	6,7
Totaal alle bedrijfstakken	6,3
Vervoer en opslag	5,6
Openbaar bestuur en overheidsdiensten	4,8
Specialistische zakelijke diensten	4,8
Gezondheids- en welzijnszorg	4,5
Verhuur en handel van onroerend goed	4,4
Industrie	3,8
Informatie en communicatie	3,6
Financiële dienstverlening	2,9
Onderwijs	2,3
Bouwnijverheid	2,3
Waterbedrijven en afvalbeheer	1,8
Energievoorziening	1,5
Delfstoffenwinning	1,2

Minder minimumloners onder 30-plussers

Onder de jongeren van 20 tot 25 jaar krijgt iets minder dan 20 procent minimumloon, onder jongeren van 15 tot 20 jaar is dit 15 procent. Voor jongeren onder de 22 geldt overigens een lager minimumloon. (Tot 1 juli 2017 was dit het geval voor jongeren tot 23 jaar.)

Onder 25- tot 30-jarigen krijgt 8 procent minimumloon, in de leeftijdsgroepen hierboven ligt dit veel lager. Onder 30- tot 65-jarigen verdient maar minder dan 5 procent van de werknemers minimumloon. Onder 65-plussers ligt het percentage minimumloners wel weer wat hoger.

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar leeftijd, 2017
	Banen op minimumloon (% werknemersbanen in leeftijdsgroep)
Tot 15 jaar	15,8
15 tot 20 jaar	15,2
20 tot 25 jaar	19,3
25 tot 30 jaar	8,0
30 tot 35 jaar	4,2
35 tot 40 jaar	3,3
40 tot 45 jaar	3,0
45 tot 50 jaar	2,8
50 tot 55 jaar	2,7
55 tot 60 jaar	2,4
60 tot 65 jaar	2,4
65 tot 75 jaar	8,7
75 jaar of ouder	19,3

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar leeftijd, 2017
	Banen op minimumloon (% werknemersbanen in leeftijdsgroep)
Tot 15 jaar	15,8
15 tot 20 jaar	15,2
20 tot 25 jaar	19,3
25 tot 30 jaar	8,0
30 tot 35 jaar	4,2
35 tot 40 jaar	3,3
40 tot 45 jaar	3,0
45 tot 50 jaar	2,8
50 tot 55 jaar	2,7
55 tot 60 jaar	2,4
60 tot 65 jaar	2,4
65 tot 75 jaar	8,7
75 jaar of ouder	19,3

Meer minimumloners onder werknemers uit nieuwe lidstaten

Kijken we naar de nationaliteit van de werknemer, dan krijgen mensen met de Nederlandse nationaliteit het minst vaak minimumloon (5,7 procent). Bij niet-Nederlandse werknemers uit de voormalige EU-15 en bij werknemers van buiten de EU ligt dit echter niet veel hoger. Van de werknemers uit de nieuwere EU-lidstaten zoals Polen werkt daarentegen bijna een kwart voor het minimumloon.

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar nationaliteit, 2017
	Banen op minimumloon (% werknemersbanen)
Nederlandse	5,7
Uit de 'oude EU-15' (excl. Nederland)¹⁾	6,0
Uit de 'nieuwe EU-landen'²⁾	23,3
Van buiten de EU	8,8
1) landen die voor 1 januari 2004 lid waren van de EU 2) landen die op of na 1 januari 2004 lid werden van de EU

Werknemersbanen met minimumloon of lager naar nationaliteit, 2017
	Banen op minimumloon (% werknemersbanen)
Nederlandse	5,7
Uit de 'oude EU-15' (excl. Nederland)¹⁾	6,0
Uit de 'nieuwe EU-landen'²⁾	23,3
Van buiten de EU	8,8
1) landen die voor 1 januari 2004 lid waren van de EU 2) landen die op of na 1 januari 2004 lid werden van de EU

Bronnen

StatLine - Werkgelegenheid en minimumloon
StatLine - Werkgelegenheid en minimumloon; bedrijfstakken
PDF - Sociaal-economische maandstatistiek

Relevante links

Rijksoverheid - Bedragen minimumloon 2019