Gezondheidsverschillen per gemeente deels verklaarbaar

© Hollandse Hoogte / Rob Voss
Bijna een kwart van de Nederlanders van 19 jaar of ouder beoordeelde zijn of haar gezondheid in 2016 als zeer slecht, slecht of ‘gaat wel’. Per gemeente loopt dit aandeel uiteen van 15 tot ruim 35 procent. Deze verschillen in ervaren gezondheid zijn deels te verklaren door verschillen in de bevolkingssamenstelling. Dat blijkt uit een analyse op basis van de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen 2016, een onderzoek van de GGD-en, het RIVM en het CBS.

Zowel in het uiterste noordoosten, zuidoosten als het zuidwesten van het land bevinden zich gemeenten waar relatief veel mensen hun gezondheid als minder dan goed beoordelen. Maar ook verspreid door het land liggen enkele van dit soort gemeenten.

Ervaren gezondheid minder dan goed1, 2016
COROPPercentage dat eigen gezondheid als minder goed ervaart (%)
Appingedam31,73
Bedum20,81
Bellingwedde26,7
Ten Boer18,66
Delfzijl30,45
Groningen21,18
Grootegast21,06
Haren19,58
Hoogezand-Sappemeer27,02
Leek20,01
Loppersum23,35
Marum19,99
Almere26,7
Stadskanaal28,29
Slochteren25,51
Veendam25,3
Vlagtwedde25,61
Zeewolde21,42
Winsum21,21
Zuidhorn19,86
Dongeradeel19,9
Achtkarspelen19,05
Ameland20,91
het Bildt23,84
Franekeradeel21,72
Harlingen24,26
Heerenveen20,29
Kollumerland en Nieuwkruisland25,43
Leeuwarden23,75
Leeuwarderadeel16,09
Ooststellingwerf21,56
Opsterland18,55
Schiermonnikoog
Smallingerland19,88
Terschelling15,24
Vlieland
Weststellingwerf24,85
Assen25,7
Coevorden25,62
Emmen26,66
Hoogeveen22,27
Meppel22,88
Littenseradiel19,72
Almelo27,4
Borne20,2
Dalfsen17,45
Deventer22,55
Enschede27,33
Haaksbergen18,18
Hardenberg18,88
Hellendoorn20,63
Hengelo23,86
Kampen23,98
Losser20,57
Noordoostpolder24,73
Oldenzaal22,21
Ommen17,78
Raalte19,71
Staphorst16,35
Tubbergen18,38
Urk15,79
Wierden16,06
Zwolle23,49
Rijnwaarden27,41
Aalten23,49
Apeldoorn22,02
Arnhem23,19
Barneveld18,32
Beuningen23,2
Brummen20,08
Buren24,79
Culemborg23,68
Doesburg28,57
Doetinchem25,43
Druten23,48
Duiven21,63
Ede22,76
Elburg20,24
Epe24
Ermelo21,02
Geldermalsen17,42
Harderwijk23,92
Hattem21,94
Heerde20,86
Heumen20,43
Lochem21,3
Maasdriel22,44
Nijkerk19,82
Nijmegen22,63
Oldebroek20,12
Putten20,57
Renkum22,96
Rheden24,74
Rozendaal15,33
Scherpenzeel22,31
Tiel28,83
Voorst19,93
Wageningen20,78
Westervoort24,27
Winterswijk25,27
Wijchen23,7
Zaltbommel22,88
Zevenaar25,76
Zutphen24,14
Nunspeet21,15
Dronten18,96
Neerijnen20,85
Amersfoort22,85
Baarn22,76
De Bilt24,52
Bunnik18,63
Bunschoten21,61
Eemnes20,27
Houten19,57
Leusden21,73
Lopik22,32
Montfoort19,66
Renswoude16,18
Rhenen21,38
Soest23,56
Utrecht22,52
Veenendaal23,56
Woudenberg19,56
Wijk bij Duurstede18,74
IJsselstein23,24
Zeist21,87
Nieuwegein27,52
Aalsmeer19,6
Alkmaar27,09
Amstelveen21,08
Amsterdam24,95
Beemster17,18
Bergen (NH.)24,1
Beverwijk26,38
Blaricum24,33
Bloemendaal16,02
Castricum20,3
Diemen22,18
Edam-Volendam20,42
Enkhuizen20,84
Haarlem21,8
Haarlemmerliede en Spaarnwoude16,59
Haarlemmermeer21,07
Heemskerk23,5
Heemstede19,42
Heerhugowaard25,37
Heiloo21,53
Den Helder29,26
Hilversum23,75
Hoorn24,3
Huizen20,64
Landsmeer21,68
Langedijk22,45
Laren19,67
Medemblik21,63
Oostzaan21,85
Opmeer22,7
Ouder-Amstel17,53
Purmerend26,97
Schagen20,33
Texel21,08
Uitgeest16,65
Uithoorn20,84
Velsen25,26
Weesp26,12
Zandvoort25,73
Zaanstad26,22
Alblasserdam24,74
Alphen aan den Rijn23,51
Barendrecht19,36
Drechterland21,67
Brielle25,02
Capelle aan den IJssel25,8
Delft21,47
Dordrecht26,42
Gorinchem26,08
Gouda24,27
's-Gravenhage31,57
Hardinxveld-Giessendam21,49
Hellevoetsluis26,18
Hendrik-Ido-Ambacht18,44
Stede Broec23,82
Hillegom22,82
Katwijk21,56
Krimpen aan den IJssel22,61
Leerdam25,77
Leiden22,89
Leiderdorp23,6
Lisse20,06
Maassluis23,74
Nieuwkoop20,1
Noordwijk18,71
Noordwijkerhout20,93
Oegstgeest20,49
Oud-Beijerland18,78
Binnenmaas20,02
Korendijk21
Oudewater16,95
Papendrecht23,15
Ridderkerk24,61
Rotterdam31,77
Rijswijk24,82
Schiedam31,99
Sliedrecht21,27
Cromstrijen18,45
Albrandswaard22,41
Westvoorne21,75
Strijen21,07
Vianen24,17
Vlaardingen29,64
Voorschoten20,82
Waddinxveen22,14
Wassenaar21,38
Woerden20,13
Zoetermeer26,63
Zoeterwoude17,9
Zwijndrecht28,48
Borsele23,2
Goes25,32
West Maas en Waal19,43
Hulst28,85
Kapelle21,73
Middelburg25,84
Giessenlanden21,55
Reimerswaal21,87
Zederik20,23
Terneuzen29,93
Tholen21,77
Veere21,76
Vlissingen32,02
Lingewaal24,59
De Ronde Venen23,92
Tytsjerksteradiel20,06
Aalburg21,25
Asten24,28
Baarle-Nassau28,91
Bergen op Zoom28,46
Best26,62
Boekel20,39
Boxmeer24,01
Boxtel21,54
Breda26,01
Deurne22,89
Pekela30,08
Dongen22,44
Eersel20,29
Eindhoven27,82
Etten-Leur24,01
Geertruidenberg25,85
Gilze en Rijen25,17
Goirle24,11
Grave28,39
Haaren21,03
Helmond29,58
's-Hertogenbosch23,6
Heusden25,85
Hilvarenbeek21,54
Loon op Zand24,58
Mill en Sint Hubert27,8
Nuenen, Gerwen en Nederwetten19,86
Oirschot22,47
Oisterwijk24,84
Oosterhout25,02
Oss27,58
Rucphen33,22
Schijndel27,42
Sint-Michielsgestel20,01
Sint-Oedenrode18,01
Someren23,92
Son en Breugel22,17
Steenbergen26,47
Waterland20,3
Tilburg26,7
Uden23,03
Valkenswaard28,19
Veghel23,37
Veldhoven25,25
Vught22,93
Waalre23,21
Waalwijk25,12
Werkendam19,44
Woensdrecht26,42
Woudrichem24,43
Zundert28,48
Wormerland20,77
Onderbanken36,34
Landgraaf30,62
Beek28,65
Beesel29,27
Bergen (L.)27,55
Brunssum34,86
Gennep23,67
Heerlen35,9
Kerkrade37,49
Maastricht28,34
Meerssen27,07
Mook en Middelaar21,78
Nederweert24,22
Nuth24,97
Roermond27,71
Schinnen23,38
Simpelveld28,9
Stein29,93
Vaals33,43
Venlo27,44
Venray25,27
Voerendaal28,42
Weert24,29
Valkenburg aan de Geul29,24
Lelystad30,93
Horst aan de Maas21,28
Oude IJsselstreek23,23
Teylingen16,81
Utrechtse Heuvelrug21,67
Oost Gelre19,64
Koggenland18,09
Lansingerland18,26
Leudal22,91
Maasgouw25,42
Eemsmond25,68
Gemert-Bakel25,32
Halderberge26,98
Heeze-Leende23,16
Laarbeek23,75
De Marne24,5
Reusel-De Mierden23,98
Roerdalen29,3
Roosendaal28,66
Schouwen-Duiveland27,3
Aa en Hunze20,42
Borger-Odoorn22,31
Cuijk29
Landerd26,45
De Wolden15,86
Noord-Beveland26,51
Wijdemeren22,03
Noordenveld17,53
Twenterand21,63
Westerveld24,06
Sint Anthonis23,69
Lingewaard20,41
Cranendonck26,89
Steenwijkerland23,59
Moerdijk27,59
Echt-Susteren31,56
Sluis31,37
Drimmelen26,97
Bernheze28,11
Ferwerderadiel25,24
Alphen-Chaam20,34
Bergeijk21,23
Bladel23,33
Gulpen-Wittem24,73
Tynaarlo19,61
Midden-Drenthe20,57
Overbetuwe18,51
Hof van Twente20,61
Neder-Betuwe19,12
Rijssen-Holten17,43
Geldrop-Mierlo26,46
Olst-Wijhe23,74
Dinkelland14,92
Westland21,02
Midden-Delfland16,92
Berkelland21,17
Bronckhorst21,88
Sittard-Geleen31,42
Kaag en Braassem19,05
Dantumadiel22,49
Zuidplas18,99
Peel en Maas24,04
Oldambt28,98
Zwartewaterland17,05
S�dwest-Frysl�n21,7
Bodegraven-Reeuwijk18,78
Eijsden-Margraten25,26
Stichtse Vecht21,83
Menameradiel21,44
Hollands Kroon22,04
Leidschendam-Voorburg24,68
Goeree-Overflakkee23,3
Pijnacker-Nootdorp22,34
Molenwaard17,81
Nissewaard28,02
Krimpenerwaard22,58
De Fryske Marren16,3
Gooise Meren22,46
Berg en Dal24,03
Montferland25,53
Menterwolde27,2
1 bevolking 19 jaar of ouder


Bevolkingssamenstelling verklaart gezondheidsverschillen deels

De ervaren gezondheid hangt samen met leeftijd, migratieachtergrond, inkomen en opleidingsniveau. De bevolkingsopbouw van een gemeente is daarom van invloed op het gemiddelde van de ervaren gezondheid. Dat gemiddelde is lager in gemeenten met veel oudere inwoners, veel inwoners met een migratieachtergrond, veel inwoners met een lager inkomens- of opleidingsniveau, en in gemeenten waar relatief veel mensen wonen met een aandoening of beperking.

Als rekening gehouden wordt met de verschillen in bevolkingssamenstelling en de verschillen in aandoeningen en beperkingen, zijn de gemeentelijke verschillen in ervaren gezondheid minder groot. Maar het is niet zo dat alle verschillen verdwijnen. Er blijven verschillen in ervaren gezondheid bestaan.

Ervaren gezondheid minder dan goed, na correctie1, 2016
COROPPercentage dat eigen gezondheid als minder goed ervaart (na correctie) (%)
Appingedam24,32
Bedum21
Bellingwedde23,88
Ten Boer20,08
Delfzijl25,73
Groningen23,95
Grootegast24,56
Haren22,14
Hoogezand-Sappemeer22,34
Leek18,15
Loppersum22,22
Marum20,24
Almere26,05
Stadskanaal21,57
Slochteren23,61
Veendam22,86
Vlagtwedde22,78
Zeewolde24,58
Winsum21,21
Zuidhorn22,92
Dongeradeel19,52
Achtkarspelen18,67
Ameland23,93
het Bildt25,19
Franekeradeel20,93
Harlingen25,18
Heerenveen22,31
Kollumerland en Nieuwkruisland22,86
Leeuwarden23,64
Leeuwarderadeel19,3
Ooststellingwerf20,49
Opsterland22,04
Schiermonnikoog
Smallingerland20,57
Terschelling19,77
Vlieland
Weststellingwerf23,82
Assen25,89
Coevorden23,78
Emmen24,61
Hoogeveen20,78
Meppel23,81
Littenseradiel24,19
Almelo22,82
Borne22,9
Dalfsen19,9
Deventer20,24
Enschede24,5
Haaksbergen22,15
Hardenberg17,45
Hellendoorn21,65
Hengelo23,02
Kampen24,54
Losser21,57
Noordoostpolder26,19
Oldenzaal22,88
Ommen17,59
Raalte20,15
Staphorst19,68
Tubbergen21
Urk23,15
Wierden20,81
Zwolle23,72
Rijnwaarden23,41
Aalten23,52
Apeldoorn21,73
Arnhem21,29
Barneveld19,6
Beuningen24,46
Brummen19,52
Buren24,43
Culemborg24,38
Doesburg25,13
Doetinchem21,8
Druten24,02
Duiven19,59
Ede22,28
Elburg19,72
Epe21,78
Ermelo20,4
Geldermalsen19,28
Harderwijk22,06
Hattem22,6
Heerde21,63
Heumen22,81
Lochem21,48
Maasdriel23,82
Nijkerk22,01
Nijmegen23,04
Oldebroek20,88
Putten22,22
Renkum20,79
Rheden23,4
Rozendaal19,74
Scherpenzeel23,87
Tiel26,9
Voorst20,17
Wageningen20,81
Westervoort21,87
Winterswijk21,72
Wijchen23,06
Zaltbommel22,58
Zevenaar23,65
Zutphen23,13
Nunspeet21,67
Dronten22,37
Neerijnen22,52
Amersfoort25,36
Baarn24,46
De Bilt26,47
Bunnik23,75
Bunschoten25,02
Eemnes23,32
Houten24,96
Leusden25,55
Lopik25,21
Montfoort24,59
Renswoude22,33
Rhenen23,66
Soest24,13
Utrecht25,75
Veenendaal24,38
Woudenberg23,86
Wijk bij Duurstede23,07
IJsselstein24,17
Zeist22,86
Nieuwegein26,31
Aalsmeer22,26
Alkmaar26,33
Amstelveen23,98
Amsterdam24,55
Beemster20,56
Bergen (NH.)23,69
Beverwijk25,05
Blaricum26,92
Bloemendaal21,13
Castricum23,38
Diemen24,45
Edam-Volendam23,63
Enkhuizen22,68
Haarlem23,62
Haarlemmerliede en Spaarnwoude22,05
Haarlemmermeer24,59
Heemskerk22,87
Heemstede21,83
Heerhugowaard25,5
Heiloo24,56
Den Helder27,14
Hilversum26,22
Hoorn25,02
Huizen22,95
Landsmeer23,75
Langedijk25,18
Laren24,48
Medemblik24,87
Oostzaan24,16
Opmeer24,29
Ouder-Amstel20,43
Purmerend23,48
Schagen22,41
Texel19,23
Uitgeest23,71
Uithoorn22,75
Velsen26
Weesp27
Zandvoort23,31
Zaanstad23,85
Alblasserdam25,54
Alphen aan den Rijn22,41
Barendrecht23,84
Drechterland23,22
Brielle25,5
Capelle aan den IJssel23,82
Delft21,63
Dordrecht27,08
Gorinchem27,4
Gouda22,55
's-Gravenhage26,84
Hardinxveld-Giessendam23,86
Hellevoetsluis23,97
Hendrik-Ido-Ambacht23,44
Stede Broec23,44
Hillegom22,4
Katwijk22,48
Krimpen aan den IJssel23,12
Leerdam24,97
Leiden23,87
Leiderdorp23,54
Lisse20,25
Maassluis23,2
Nieuwkoop21,94
Noordwijk20,61
Noordwijkerhout19,91
Oegstgeest22,97
Oud-Beijerland23,95
Binnenmaas23,94
Korendijk22,62
Oudewater23,35
Papendrecht24,57
Ridderkerk23,48
Rotterdam26,79
Rijswijk24,58
Schiedam26,14
Sliedrecht23,81
Cromstrijen20,99
Albrandswaard24,68
Westvoorne23,82
Strijen24,74
Vianen24,58
Vlaardingen24,94
Voorschoten19,54
Waddinxveen20,23
Wassenaar22,32
Woerden24,31
Zoetermeer24,82
Zoeterwoude19,8
Zwijndrecht27,59
Borsele26,39
Goes25,74
West Maas en Waal20,28
Hulst28,17
Kapelle25,48
Middelburg24,49
Giessenlanden24,08
Reimerswaal25,04
Zederik23,44
Terneuzen28,46
Tholen21,96
Veere24,44
Vlissingen27,99
Lingewaal25,8
De Ronde Venen25,63
Tytsjerksteradiel21,46
Aalburg24,69
Asten25,73
Baarle-Nassau29,12
Bergen op Zoom28,43
Best27,29
Boekel24,57
Boxmeer26,56
Boxtel23,47
Breda29,53
Deurne23,69
Pekela22,39
Dongen25,2
Eersel25,76
Eindhoven28,39
Etten-Leur25,05
Geertruidenberg28,38
Gilze en Rijen27,07
Goirle24,06
Grave27,2
Haaren25,25
Helmond27,52
's-Hertogenbosch26,69
Heusden28,03
Hilvarenbeek25,93
Loon op Zand24,67
Mill en Sint Hubert27,49
Nuenen, Gerwen en Nederwetten25,07
Oirschot26,42
Oisterwijk28
Oosterhout24,54
Oss26,21
Rucphen31,26
Schijndel27,24
Sint-Michielsgestel25,01
Sint-Oedenrode22,42
Someren24,55
Son en Breugel28,58
Steenbergen27,9
Waterland24,36
Tilburg27,31
Uden24,52
Valkenswaard27,8
Veghel25,33
Veldhoven29,44
Vught26,84
Waalre26,29
Waalwijk24,93
Werkendam22,61
Woensdrecht27,25
Woudrichem27,1
Zundert30,07
Wormerland22,79
Onderbanken32,29
Landgraaf26,29
Beek27,36
Beesel26,06
Bergen (L.)26,15
Brunssum28,2
Gennep24,34
Heerlen28,07
Kerkrade29,11
Maastricht26,83
Meerssen26,63
Mook en Middelaar24,18
Nederweert24,74
Nuth24,03
Roermond25,81
Schinnen23,56
Simpelveld27,48
Stein26,87
Vaals28,01
Venlo24,01
Venray25,08
Voerendaal26,12
Weert24,68
Valkenburg aan de Geul27,38
Lelystad24,13
Horst aan de Maas24,48
Oude IJsselstreek23,97
Teylingen21,32
Utrechtse Heuvelrug23,62
Oost Gelre21,75
Koggenland24
Lansingerland23,85
Leudal24,95
Maasgouw26,82
Eemsmond23,62
Gemert-Bakel24,62
Halderberge27,44
Heeze-Leende27,11
Laarbeek27,85
De Marne21,19
Reusel-De Mierden27,67
Roerdalen26,7
Roosendaal28,55
Schouwen-Duiveland27,75
Aa en Hunze22,02
Borger-Odoorn21,71
Cuijk25,15
Landerd28,02
De Wolden19,73
Noord-Beveland25,88
Wijdemeren26,07
Noordenveld20,48
Twenterand21,02
Westerveld24,77
Sint Anthonis24,95
Lingewaard20,59
Cranendonck28,35
Steenwijkerland21,54
Moerdijk27,96
Echt-Susteren29,56
Sluis28,99
Drimmelen28,3
Bernheze27,52
Ferwerderadiel25,59
Alphen-Chaam23,22
Bergeijk24,15
Bladel26,9
Gulpen-Wittem24,64
Tynaarlo21,62
Midden-Drenthe22,85
Overbetuwe19,75
Hof van Twente21,93
Neder-Betuwe20,55
Rijssen-Holten20,37
Geldrop-Mierlo26,19
Olst-Wijhe22,13
Dinkelland19,54
Westland23,09
Midden-Delfland23,59
Berkelland20,84
Bronckhorst22,01
Sittard-Geleen28,17
Kaag en Braassem19,46
Dantumadiel21,6
Zuidplas20,52
Peel en Maas24,16
Oldambt24,01
Zwartewaterland19,83
S�dwest-Frysl�n23,5
Bodegraven-Reeuwijk19,29
Eijsden-Margraten27,18
Stichtse Vecht23,94
Menameradiel24,76
Hollands Kroon23,36
Leidschendam-Voorburg23,95
Goeree-Overflakkee25,06
Pijnacker-Nootdorp25,39
Molenwaard23,11
Nissewaard26,75
Krimpenerwaard21,94
De Fryske Marren21,03
Gooise Meren25,86
Berg en Dal21,33
Montferland23,46
Menterwolde23,42
1 bevolking 19 jaar of ouder, na correctie voor leeftijd, herkomst, inkomen en opleidingsniveau, aandoening(en) en beperkingen