250 duizend banen erbij in 2,5 jaar

In het derde kwartaal van 2016 waren er gemiddeld 10,0 miljoen banen. Dat zijn er 66 duizend meer dan voor het begin van de economische crisis in 2008. Er is nu tien kwartalen achtereen sprake van banengroei. Vanaf het eerste kwartaal van 2014 zijn er in totaal 250 duizend banen bijgekomen: 233 duizend werknemersbanen en 17 duizend banen voor zelfstandigen. Het gaat om alle voltijd- én deeltijdbanen.

Minder banen van zelfstandigen

Het afgelopen kwartaal steeg het aantal banen van werknemers met 34 duizend, terwijl het aantal zelfstandigenbanen met 8 duizend afnam. Er zijn nu ruim 2 miljoen banen van zelfstandigen, oftewel één op de vijf banen is een zelfstandigenbaan.
Het aantal zelfstandigen nam jarenlang toe. Dit kwam vooral door de groei van het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers). Het laatste jaar is het aantal banen van zelfstandigen echter met 35 duizend afgenomen (-1,7 procent). De helft van deze afname was in de zorg.

Vooral meer uitzendwerk

Het groeiend aantal banen komt nog steeds vooral voor rekening van uitzendkrachten. Bij uitzendbureaus nam het aantal banen het afgelopen kwartaal toe met 16 duizend. In een jaar tijd steeg het aantal banen in de uitzendbranche met 9 procent. Ook in de handel en horeca trekt de werkgelegenheid aan. Na jaren van krimp, neemt nu ook het aantal banen in de bouwnijverheid licht toe. Met 3 duizend banen is de toename in deze bedrijfstak het grootst sinds 2008. Wel daalde het aantal banen in de zorg het afgelopen kwartaal met 4 duizend. De laatste vier jaar is het aantal banen in de zorg in totaal met 88 duizend afgenomen (-5 procent).

Meer vaste werknemers

Het aantal werkenden (niet gecorrigeerd voor seizoensinvloeden) is het afgelopen jaar verder toegenomen, met 129 duizend. Niet alleen nam het aantal werknemers in flexibele dienst ten opzichte van het derde kwartaal van 2015 toe (met 69 duizend), maar ook het aantal werknemers met een vast dienstverband is hoger dan een jaar geleden (+48 duizend). Dat was in het tweede kwartaal ook al zo. De recente toename van het aantal vaste werknemers volgt op een jarenlange daling.

Het aantal werknemers met een flexibel dienstverband is sterker gestegen dan het aantal werknemers met een vast dienstverband. Daardoor nam het percentage werknemers met een vast dienstverband nog wel steeds licht af ten opzichte van een jaar geleden. In het derde kwartaal van 2015 had van alle werknemers 73,8 procent een vast contract. In het derde kwartaal van 2016 was dit 73,2 procent.

Meer gewerkte uren

Werknemers en zelfstandigen werkten in het derde kwartaal in totaal 3,2 miljard uur. Dat is gecorrigeerd voor seizoensinvloeden 0,2 procent meer dan een kwartaal eerder. Per baan wordt gemiddeld 24,5 uur per week gewerkt, al heeft een substantiële groep mensen meer dan één baan. Gemiddeld zijn werkenden daarom, na aftrek van vakantie en ziekte, 27,5 uur per week aan het werk.

Aantal vacatures stijgt opnieuw

Eind september waren er in Nederland 162 duizend openstaande vacatures. Dat is een stijging van 7 duizend ten opzichte van het voorgaande kwartaal. Het aantal vacatures stijgt nu al dertien kwartalen op rij. In totaal kwamen er in deze periode 71 duizend vacatures bij, gemiddeld 5 duizend per kwartaal. Het aantal openstaande vacatures is sinds de periode 2006-2008 niet zo hoog geweest. Toch is het aantal vacatures nog altijd 85 duizend lager dan de recordstand uit 2008.

Per bedrijfstak veranderde het aantal vacatures niet veel in het derde kwartaal. De grootste stijging werd gemeten in de zorg (+3 duizend). Ook in de horeca nam het aantal vacatures het afgelopen kwartaal met bijna 2 duizend toe. De grootste afname vond plaats in de bedrijfstak informatie en communicatie (-1 duizend) en in de zakelijke dienstverlening (-1 duizend). De meeste vacatures, bijna een vijfde van het totaal, zijn er in de handel.

Ondanks dat het aantal vacatures in de bedrijfstak informatie en communicatie licht gedaald is in het afgelopen kwartaal, zijn hier de meeste vacatures te vinden ten opzichte van het aantal banen van werknemers. In deze bedrijfstak zijn er nu 47 openstaande vacatures per duizend banen van werknemers. In het onderwijs en in de landbouw zijn er de minste vacatures: 9 per duizend banen.

Het aantal vacatures dat in de loop van een kwartaal ontstaat of vervuld wordt, ligt veel hoger dan het gemiddeld aantal openstaande vacatures. Het afgelopen kwartaal ontstonden er 232 duizend vacatures en werden er 225 duizend vervuld. Ook dit zijn de hoogste aantallen in bijna acht jaar tijd. Dat het aantal openstaande vacatures sneller stijgt dan het aantal vervulde vacatures, duidt erop dat vacatures langer open staan voordat zij vervuld worden.

Werkloosheid verder gedaald

In het derde kwartaal van 2016 waren er 37 duizend werklozen minder dan in het tweede kwartaal. Het werkloosheidspercentage ging van 6,3 naar 5,9. De afname vond plaats onder werklozen van alle leeftijdsgroepen, maar was met een daling van 6,0 naar 5,3 procent het sterkst onder de 45- tot 75-jarigen.

Onder jongeren tot 25 jaar daalde de werkloosheid van 11,1 naar 10,6 procent en onder 25- tot 45-jarigen van 4,7 naar 4,6 procent. In deze laatste leeftijdsgroep daalt het aandeel werklozen in de beroepsbevolking al sinds 2014. Onder jongeren en 45-plussers is de daling dit jaar pas ingezet.
Zoals CBS gisteren al meldde, is ook de langdurige werkloosheid verder gedaald. In het derde kwartaal waren 205 duizend mensen een jaar of langer werkloos. Dat waren er 33 duizend minder dan vorig jaar.

Minder arbeidsaanbod onbenut

Het aantal werklozen (niet gecorrigeerd voor seizoensinvloeden) kwam in het derde kwartaal uit op 505 duizend personen. Zij hadden geen betaald werk, maar waren wel op zoek naar werk én konden direct starten. Daarnaast waren er nog 495 duizend mensen zonder baan die werk zochten, maar die niet direct konden starten óf wel direct konden starten maar niet naar werk zochten. Dit onbenut arbeidsaanbod is vergeleken met een jaar eerder met ruim 100 duizend gedaald tot 1 miljoen mensen.

Het aantal mensen dat wel kon starten maar niet op zoek was naar werk, omdat ze hier weinig resultaat van verwachtten (het aantal ‘ontmoedigden’), kwam uit op 100 duizend. Ten slotte zijn er ook personen die wel werken, maar dit graag meer uren zouden willen doen. Het aantal mensen dat dit zou willen en hiervoor ook beschikbaar is, was in het derde kwartaal 485 duizend. Ook deze beide vormen van onbenut arbeidsaanbod zijn kleiner dan een jaar eerder.

Ruime arbeidsmarkt

De arbeidsmarkt blijft ruim, al loopt de spanning iets op. Halverwege 2008 waren het aantal vacatures en het aantal werklozen bijna met elkaar in evenwicht. Er was toen sprake van een gespannen arbeidsmarkt. Toen de financiële crisis inzette daalde het aantal vacatures snel, terwijl het aantal werklozen opliep. Eind 2013 waren er uiteindelijk ruim zeven keer zoveel werklozen als vacatures. Sindsdien loopt de verhouding weer langzaam terug. Er zijn nu gemiddeld 3,2 werklozen per openstaande vacature.