1. Inleiding
De arbeidsmarkt is voortdurend in beweging. Schoolverlaters treden toe tot de arbeidsmarkt, werknemers wisselen van baan of worden zelfstandige, maar kunnen ook hun baan verliezen of met pensioen gaan. Dat voortdurende komen en gaan op de arbeidsmarkt is onderhevig aan conjuncturele en structurele ontwikkelingen. In minder gunstige economische perioden vinden schoolverlaters doorgaans minder snel werk, wisselen minder mensen van baan en komen meer mensen zonder werk te zitten dan in economisch gunstige perioden (CBS, 2020). Structurele ontwikkelingen als automatisering en globalisering leiden ertoe dat de werkgelegenheid in bepaalde bedrijfstakken vermindert, met als gevolg dat mensen die werkzaam zijn in deze bedrijfstakken te maken krijgen met baanverlies of al daarvoor op zoek gaan naar een andere baan. Terwijl de conjunctuur soms vrij abrupt kan omslaan, voltrekken structurele ontwikkelingen zich meer geleidelijk in de tijd. Die worden pas zichtbaar bij het bekijken van een langere periode.
In dit artikel wordt de arbeidsdynamiek van werknemers in Nederland naar bedrijfstak bekeken in de periode 2010-2019. Het doel is om een zo goed mogelijk beeld te krijgen van ontwikkelingen in de arbeidsmarktdynamiek in de diverse bedrijfstakken.
Paragraaf 2 gaat in op de ontwikkeling van het aantal werknemers naar bedrijfstak voor de periode 2010-2019. Welke bedrijfstakken zijn gegroeid en welke zijn gekrompen? Ook wordt gekeken naar de gemiddelde leeftijd van werknemers in de diverse bedrijfstakken.
Paragraaf 3 geeft een overzicht van de in- en uitstroom van werknemers door de jaren heen. Waar komen de instromende werknemers vandaan: zijn deze nieuw op de arbeidsmarkt of zijn ze gewisseld van bedrijfstak? En hoe zit dit met de uitstroom van werknemers?
In paragraaf 4 wordt de in- en uitstroom van werknemers per bedrijfstak in 2019 bekeken, het laatste jaar dat voor deze analyse is onderzocht1) . Per bedrijfstak wordt onderzocht waar werknemers die in 2019 zijn ingestroomd vandaan komen en waar werknemers die in 2019 zijn uitgestroomd heen zijn gegaan.
In paragraaf 5 wordt extra aandacht besteed aan drie bedrijfstakken: een voorbeeld van een bedrijfstak die groeit (informatie en communicatie), een bedrijfstak waarvan de groei achterblijft (de industrie) en een grote bedrijfstak (de gezondheids- en welzijnszorg). Voor deze drie bedrijfstakken wordt geanalyseerd vanuit welke bedrijfstakken werknemers instromen en naar welke bedrijfstakken ze uitstromen. Daarbij wordt voor deze drie bedrijfstakken nagegaan welk beroep werknemers hebben die instromen en welk beroep werknemers hebben die uitstromen.
In paragraaf 6 volgen de samenvatting en conclusie.
Gegevens
De gegevens in deze bijdrage zijn grotendeels gebaseerd op de Polisadministratie van het CBS. Deze bevat informatie over alle banen van werknemers in Nederland. De informatie uit deze bron is gebaseerd op alle loonaangiften bij de Belastingdienst. Voor informatie over beroepen wordt aanvullend gebruikgemaakt van de Enquête beroepsbevolking (EBB).