Auteur: Jasper Menger, Jeroen Nieuweboer Publicatiedatum: 22-3-2019 00:00

Inkomen van werkenden

Over deze publicatie

Het mediane persoonlijk inkomen van werkenden bleef in 2007−2017 redelijk stabiel, zowel tijdens de crisis als in de jaren daarna. In deze periode is het aantal zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) gestaag gegroeid, terwijl het aantal werknemers en zelfstandigen met personeel (zmp’ers) vrijwel gelijk bleef. In 2017 bedroeg het mediane inkomen van zmp’ers 49 duizend euro, voor werknemers was dat 35 duizend euro en voor zzp’ers 28 duizend euro. Veertigers en ouderen die de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt, maar blijven doorwerken, hebben van de werkenden het hoogste inkomen. Daarnaast is er een inkomenskloof tussen werkende mannen en vrouwen, wat vooral komt door het hogere aandeel deeltijdwerkers bij vrouwen. Het doorsnee-inkomen van werkenden is het hoogst in Rozendaal en Bloemendaal, en het laagst in de waddengemeenten Schiermonnikoog, Vlieland en Ameland.

1. Inleiding

Van de Nederlandse bevolking van 15 tot 75 jaar heeft 45 procent vooral inkomen uit werk.Dit zijn grotendeels werknemers. Een kleiner deel bestaat uit zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) en zelfstandigen met personeel (zmp’ers).

In dit artikel wordt het inkomen van werkenden in 2017 beschreven. Hoe hoog is het persoonlijk inkomen van de drie groepen werkenden – werknemers, zzp’ers en zmp’ers –en hoe heeft dat zich de laatste tien jaar ontwikkeld? In hoeverre is er sprake van verschillen tussen gemeenten, en hoe verschilt het inkomen naar persoonskenmerken? En is de koopkracht van werknemers en zelfstandigen de afgelopen jaren gestegen, of juist gedaald?

Allereerst wordt in paragraaf 2 ingegaan op de ontwikkeling van het aantal werknemers,zzp’ers en zmp’ers sinds 2007. In paragraaf 3 komt het persoonlijke inkomen en de koopkracht van de drie groepen werkenden aan de orde. Paragraaf 4 beschrijft het persoonlijk inkomen van werkenden naar kenmerken zoals geslacht, leeftijd, herkomst en woongemeente.

Alle gegevens gebruikt voor deze beschouwing zijn afkomstig uit het Integrale Inkomensen VermogensSysteem (IIVS) van het CBS. Zie voor meer informatie de Technische toelichting
achteraan dit artikel.

Werkenden

Onder werkenden worden in dit artikel werknemers, zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) en zelfstandigen met personeel (zmp’ers) van 15 tot 75 jaar verstaan. Of iemand tot een van deze drie categorieën behoort, wordt bepaald door te kijken naar de voornaamste inkomensbron gedurende het jaar. Dit betekent dat iemand die bijvoorbeeld vooral inkomsten uit loon heeft en dus als werknemer wordt beschouwd, daarnaast in een jaar ook ander inkomensbronnen kan hebben, zoals een arbeidsongeschiktheidsuitkering of winst als zelfstandig ondernemer. Alle gegevens gebruikt voor het onderscheiden van werkenden en het bepalen van hun inkomens zijn afkomstig uit het Integrale Inkomens- en VermogensSysteem (IIVS) .

Zelfstandigen

Een zelfstandige is een persoon die arbeid verricht voor eigen rekening of risico:
− In een eigen bedrijf of praktijk (zelfstandig ondernemer).
− Als directeur-grootaandeelhouder (dga). Voor dga’s geldt weliswaar dat zij net als werknemers loon ontvangen, maar wel van het eigen bedrijf. Daarmee zijn depositie en verantwoordelijkheden in het bedrijf vergelijkbaar met die van andere zelfstandigen.
− In het bedrijf of de praktijk van een gezinslid (meewerkend gezinslid).
− Als overige zelfstandige (personen met inkomen uit overige arbeid, freelancers en alfahulpen).

De zelfstandigen worden onderverdeeld in:
Zelfstandigen zonder personeel
Een zelfstandige zonder personeel is hetzij een zelfstandige ondernemer zonder personeel, hetzij een directeur-grootaandeelhouder zonder personeel, of een overige zelfstandige. De overige zelfstandigen hebben in principe geen bedrijf en hebben daarmee niemand in dienst.

Zelfstandigen met personeel
Een zelfstandige met personeel is een zelfstandig ondernemer met personeel of een dga met personeel.

Meewerkende gezinsleden

Meewerkende gezinsleden vormen een aparte categorie binnen de zelfstandigen.Het zijn personen die arbeid verrichten, niet op basis van een expliciete arbeidsovereenkomst, in het bedrijf of de praktijk van de partner of de ouders. Meewerkende gezinsleden worden in dit artikel niet meegenomen. Het gaat om een kleine groep van circa 22 duizend personen, voornamelijk vrouwelijke partners (CBSStatLine, 2019a).

figuur Werkenden in het IIVS

2. Werknemers en zelfstandigen

Meeste werkenden zijn werknemers

Werknemers zijn veruit de grootste groep werkenden. Van de 7,5 miljoen mensen met vooral inkomen uit arbeid was voor 84 procent in 2017 loon als werknemer de voornaamste inkomensbron. Zo’n 12 procent had vooral inkomsten als zelfstandige zonder personeel en 4 procent als zelfstandige met personeel.

2.1 Aandeel werknemers en zelfstandigen onder werkenden, 2017*
Categorie	Aandeel
Werknemers	84,15087122
Zzp'ers	11,92946164
Zmp'ers	3,919667135

2.1 Aandeel werknemers en zelfstandigen onder werkenden, 2017*
Categorie	Aandeel
Werknemers	84,15087122
Zzp'ers	11,92946164
Zmp'ers	3,919667135

Opmars van de zelfstandige zonder personeel

Bij werknemers en zelfstandigen met personeel was in de periode 2007 tot en met 2017 sprake van een soortgelijke ontwikkeling. Zowel het aantal werknemers als het aantal zmp’ers was in 2017, na een dip gedurende de economische recessie, weer terug op het peil van 2007. De groei van het aantal werkenden in deze periode komt dan ook geheel voor rekening van het aantal zelfstandigen zonder personeel. Dit aantal is tussen 2007 en 2017 vrijwel voortdurend gestegen. In 2017 waren er ruim 896 duizend zzp’ers, bijna een derde meer dan tien jaar eerder.

Opmars van de zelfstandige zonder personeel

De hier geschetste ontwikkelingen van het aantal werknemers en zelfstandigen zonder en met personeel zijn in lijn met de zelfrapportages vanuit de Enquête beroepsbevolking.

2.2 Ontwikkeling van het aantal werknemers en zelfstandigen¹⁾
Jaar	Werknemers (2007=100)	Zzp'ers (2007=100)	Zmp'ers (2007=100)
2007	100	100	100
2008	101,4152085	106,0911415	102,5598859
2009	100,6987581	110,0796908	101,0098972
2010	99,83755564	107,7980021	99,71818387

2011	99,36172331	113,5074533	101,1898156
2012	98,61239335	116,4979339	98,57208675
2013	97,07981405	119,5040318	96,23112958
2014	96,28697023	123,8685403	95,88575349
2015	96,94580651	128,1710099	96,0054749
2016	97,9578738	130,675781	99,67379278
2017*	99,63356673	132,4441076	99,64924317
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2011-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

2.2 Ontwikkeling van het aantal werknemers en zelfstandigen¹⁾
Jaar	Werknemers (2007=100)	Zzp'ers (2007=100)	Zmp'ers (2007=100)
2007	100	100	100
2008	101,4152085	106,0911415	102,5598859
2009	100,6987581	110,0796908	101,0098972
2010	99,83755564	107,7980021	99,71818387

2011	99,36172331	113,5074533	101,1898156
2012	98,61239335	116,4979339	98,57208675
2013	97,07981405	119,5040318	96,23112958
2014	96,28697023	123,8685403	95,88575349
2015	96,94580651	128,1710099	96,0054749
2016	97,9578738	130,675781	99,67379278
2017*	99,63356673	132,4441076	99,64924317
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2011-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

3. Inkomen en koopkracht

Zelfstandigen met personeel hebben hoogste inkomen

In 2017 bedroeg het mediane persoonlijk inkomen van werkenden 35,0 duizend euro.Zelfstandigen met personeel hebben met 48,6 duizend euro het hoogste doorsneeinkomen. Op de tweede plek staan de werknemers met 35,2 duizend euro. De zzp’erssluiten de ranglijst met een mediaan inkomen van 28,0 duizend euro.

Een werkende kan naast inkomsten uit werk ook andere inkomsten hebben, bijvoorbeeld uit een AOW- of arbeidsongeschiktheidsuitkering. Ook kunnen zelfstandigen tevens inkomen als werknemer hebben, of andersom. Deze inkomsten zijn hier bij het inkomen meegerekend.

Persoonlijk inkomen al tien jaar stabiel

Het doorsnee persoonlijke inkomen van werkenden is, na correctie voor de prijsontwikkeling (CBS StatLine, 2019b), opvallend stabiel gebleven gedurende 2007–2017,een periode die voor een groot deel werd bepaald door de economische crisis. Dit geldt zowel voor het inkomen van werknemers (van 34,1 duizend naar 35,2 duizend euro), als voor dat van zelfstandigen zonder (van 27,5 duizend naar 28,0 duizend euro) en met personeel (van 50,1 duizend naar 48,6 duizend euro). Wel is zichtbaar dat van de werkenden de zmp’ers de meeste inkomensmalheur van de crisis hebben ondervonden,met 2013 als dieptepunt. Dat neemt niet weg dat de doorsnee-zmp’er gedurende de afgelopen tien jaar een beduidend hoger persoonlijk inkomen had dan de doorsnee werknemer en zeker de doorsnee-zzp’er.

3.1 Mediaan persoonlijk inkomen van werkenden van 15 tot 75 jaar
Jaar	Werknemers (1 000 euro (prijspeil 2017))	Zzp'ers (1 000 euro (prijspeil 2017))	Zmp'ers (1 000 euro (prijspeil 2017))
2007	34,1	27,5	50,1
2008	34,7	27,4	50,4
2009	35,7	25	47,6
2010	35,6	27,1	46,2
2011	35,4	27,8	45,8
2012	34,9	26,2	44,3
2013	34,7	25,1	43,4
2014	34,7	25,6	45
2015	34,9	26,2	46,5
2016	35,2	27,6	48,9
2017*	35,2	28	48,5

3.1 Mediaan persoonlijk inkomen van werkenden van 15 tot 75 jaar
Jaar	Werknemers (1 000 euro (prijspeil 2017))	Zzp'ers (1 000 euro (prijspeil 2017))	Zmp'ers (1 000 euro (prijspeil 2017))
2007	34,1	27,5	50,1
2008	34,7	27,4	50,4
2009	35,7	25	47,6
2010	35,6	27,1	46,2
2011	35,4	27,8	45,8
2012	34,9	26,2	44,3
2013	34,7	25,1	43,4
2014	34,7	25,6	45
2015	34,9	26,2	46,5
2016	35,2	27,6	48,9
2017*	35,2	28	48,5

Inkomen zelfstandigen schever verdeeld dan bij werknemers

De verdeling van het persoonlijk inkomen van beide groepen zelfstandigen is duidelijk schever dan die van het inkomen van werknemers. Vrijwel geen werknemer had in 2017 een negatief inkomen, terwijl 3 procent een inkomen boven de ton had. Daarentegen hadden 32 duizend zelfstandigen een negatief inkomen. Dit zijn zelfstandigen die verlies hadden geleden. Het waren voornamelijk zzp’ers. Van alle zzp’ers had 6 procent een inkomen hoger dan 100 duizend euro, terwijl dit aandeel bij zmp’ers 13 procent was.

De piek van de verdeling van het doorsnee-inkomen van werknemers ligt bij een inkomen van 24 tot 26 duizend euro. Bij zzp’ers is dat tussen de nul en 2 duizend euro. Een verklaring hiervoor is het grote aandeel, voornamelijk vrouwelijke, partners van de hoofdkostwinner in deze categorie. Bij twee op de drie personen vormt dit geringe zzp-inkomen weliswaar het hoofdinkomen, voor het huishouden waar men deel van uitmaakt, is dit een bijverdienste. De piek rond 44 duizend euro bij zmp’ers weerspiegelt het grote aandeel directeur-grootaandeelhouders in deze groep die het wettelijk verplichte gebruikelijke loon aan zichzelf uitbetalen. Deze piek is eveneens te zien bij de zzp’ers.

3.2 Werknemers naar hoogte van het persoonlijk inkomen¹⁾, 2017*
Klassen	Werknemers (Personen (x 1 000))
-20	0
-18	0,021
-16	0,019
-14	0,023
-12	0,026
-10	0,041
-8	0,05
-6	0,08
-4	0,145
-2	0,441
0	47,507
2	44,554
4	51,748
6	64,667
8	77,003
10	95,242
12	136,841
14	179,532
16	205,205
18	227,763
20	254,277
22	269,758
24	272,788
26	268,164
28	265,37
30	272,141
32	271,457
34	268,061
36	260,122
38	246,077
40	232,687
42	211,227
44	192,532
46	175,473
48	156,153
50	144,199
52	128,699
54	116,44
56	105,948
58	97,641
60	87,118
62	77,715
64	72,923
66	64,247
68	57,837
70	50,502
72	48,053
74	43,109
76	37,804
78	33,53
80	31,133
82	27,882
84	24,447
86	22,261
88	20,427
90	18,329
92	16,743
94	15,18
96	14,094
98	12,634
100	11,657
102	10,862
104	9,802
106	9,497
108	8,642
110	7,942
112	7,346
114	6,737
116	6,09
118	5,938
120	5,391
122	5,123
124	4,69
126	4,482
128	4,058
130	3,935
132	3,725
134	3,531
136	3,331
138	3,026
140	2,999
142	2,884
144	2,66
146	2,606
148	2,507
150	2,261
152	2,189
154	2,084
156	1,96
158	1,989
160	1,912
162	1,805
164	1,649
166	1,645
168	1,53
170	1,601
172	1,493
174	1,438
176	1,373
178	1,277
180	1,167
182	1,189
184	1,118
186	1,119
188	1,033
190	0,98
192	1,005
194	0,91
196	0,902
198	0,909
200	31,838
1) Aantal personen per inkomensklasse met een breedte van 2 duizend euro.

3.2 Werknemers naar hoogte van het persoonlijk inkomen¹⁾, 2017*
Klassen	Werknemers (Personen (x 1 000))
-20	0
-18	0,021
-16	0,019
-14	0,023
-12	0,026
-10	0,041
-8	0,05
-6	0,08
-4	0,145
-2	0,441
0	47,507
2	44,554
4	51,748
6	64,667
8	77,003
10	95,242
12	136,841
14	179,532
16	205,205
18	227,763
20	254,277
22	269,758
24	272,788
26	268,164
28	265,37
30	272,141
32	271,457
34	268,061
36	260,122
38	246,077
40	232,687
42	211,227
44	192,532
46	175,473
48	156,153
50	144,199
52	128,699
54	116,44
56	105,948
58	97,641
60	87,118
62	77,715
64	72,923
66	64,247
68	57,837
70	50,502
72	48,053
74	43,109
76	37,804
78	33,53
80	31,133
82	27,882
84	24,447
86	22,261
88	20,427
90	18,329
92	16,743
94	15,18
96	14,094
98	12,634
100	11,657
102	10,862
104	9,802
106	9,497
108	8,642
110	7,942
112	7,346
114	6,737
116	6,09
118	5,938
120	5,391
122	5,123
124	4,69
126	4,482
128	4,058
130	3,935
132	3,725
134	3,531
136	3,331
138	3,026
140	2,999
142	2,884
144	2,66
146	2,606
148	2,507
150	2,261
152	2,189
154	2,084
156	1,96
158	1,989
160	1,912
162	1,805
164	1,649
166	1,645
168	1,53
170	1,601
172	1,493
174	1,438
176	1,373
178	1,277
180	1,167
182	1,189
184	1,118
186	1,119
188	1,033
190	0,98
192	1,005
194	0,91
196	0,902
198	0,909
200	31,838
1) Aantal personen per inkomensklasse met een breedte van 2 duizend euro.

3.3 Zelfstandigen naar hoogte van het persoonlijk inkomen¹⁾, 2017*
Klassen	Zzp'ers (Personen (x 1 000))	Zzp'ers (Personen (x 1 000))_2
-20	0	0
-18	0,356	0,139
-16	0,453	0,164
-14	0,617	0,238
-12	0,801	0,252
-10	1,222	0,307
-8	1,802	0,36
-6	2,819	0,428
-4	4,999	0,562
-2	12,029	0,786
0	40,134	1,732
2	30,783	2,867
4	34,2	2,686
6	34,42	3,928
8	35,332	3,77
10	35,917	3,964
12	33,551	4,82
14	34,05	5,123
16	31,177	5,488
18	30,633	5,881
20	27,98	6,088
22	27,004	6,363
24	25,594	6,54
26	24,294	6,95
28	24,302	7,023
30	22,77	7,107
32	21,856	7,39
34	21,142	7,479
36	19,984	7,256
38	19,605	7,282
40	18,674	7,428
42	17,926	7,705
44	19,608	9,232
46	16,517	7,586
48	15	7,063
50	13,612	6,863
52	12,673	6,488
54	11,884	6,268
56	11,137	6,024
58	11,154	6,107
60	9,507	5,502
62	9,026	5,255
64	8,931	5,27
66	8,248	4,737
68	7,831	4,694
70	7,23	4,531
72	6,589	4,117
74	6,492	4,015
76	6,182	3,718
78	5,681	3,501
80	5,339	3,333
82	5,012	3,202
84	4,662	3,078
86	4,411	2,868
88	4,253	2,55
90	3,815	2,442
92	3,484	2,309
94	3,509	2,257
96	3,26	2,026
98	3,268	1,859
100	2,854	1,801
102	2,717	1,626
104	2,532	1,625
106	2,548	1,597
108	2,329	1,439
110	2,281	1,372
112	2,218	1,317
114	1,931	1,263
116	1,929	1,286
118	1,921	1,148
120	1,606	1,042
122	1,46	0,965
124	1,553	0,989
126	1,441	0,871
128	1,353	0,839
130	1,199	0,781
132	1,151	0,757
134	1,137	0,74
136	1,099	0,651
138	0,954	0,684
140	0,882	0,634
142	0,923	0,621
144	0,816	0,571
146	0,767	0,55
148	0,81	0,483
150	0,739	0,51
152	0,652	0,474
154	0,657	0,419
156	0,62	0,465
158	0,592	0,439
160	0,536	0,4
162	0,512	0,364
164	0,525	0,351
166	0,408	0,362
168	0,421	0,36
170	0,437	0,287
172	0,344	0,272
174	0,336	0,281
176	0,404	0,278
178	0,363	0,274
180	0,323	0,253
182	0,323	0,258
184	0,268	0,247
186	0,299	0,239
188	0,291	0,242
190	0,27	0,236
192	0,257	0,212
194	0,237	0,225
196	0,251	0,196
198	0,237	0,19
200	6,636	6,36
1) Aantal personen per inkomensklasse met een breedte van 2 duizend euro.

3.3 Zelfstandigen naar hoogte van het persoonlijk inkomen¹⁾, 2017*
Klassen	Zzp'ers (Personen (x 1 000))	Zzp'ers (Personen (x 1 000))_2
-20	0	0
-18	0,356	0,139
-16	0,453	0,164
-14	0,617	0,238
-12	0,801	0,252
-10	1,222	0,307
-8	1,802	0,36
-6	2,819	0,428
-4	4,999	0,562
-2	12,029	0,786
0	40,134	1,732
2	30,783	2,867
4	34,2	2,686
6	34,42	3,928
8	35,332	3,77
10	35,917	3,964
12	33,551	4,82
14	34,05	5,123
16	31,177	5,488
18	30,633	5,881
20	27,98	6,088
22	27,004	6,363
24	25,594	6,54
26	24,294	6,95
28	24,302	7,023
30	22,77	7,107
32	21,856	7,39
34	21,142	7,479
36	19,984	7,256
38	19,605	7,282
40	18,674	7,428
42	17,926	7,705
44	19,608	9,232
46	16,517	7,586
48	15	7,063
50	13,612	6,863
52	12,673	6,488
54	11,884	6,268
56	11,137	6,024
58	11,154	6,107
60	9,507	5,502
62	9,026	5,255
64	8,931	5,27
66	8,248	4,737
68	7,831	4,694
70	7,23	4,531
72	6,589	4,117
74	6,492	4,015
76	6,182	3,718
78	5,681	3,501
80	5,339	3,333
82	5,012	3,202
84	4,662	3,078
86	4,411	2,868
88	4,253	2,55
90	3,815	2,442
92	3,484	2,309
94	3,509	2,257
96	3,26	2,026
98	3,268	1,859
100	2,854	1,801
102	2,717	1,626
104	2,532	1,625
106	2,548	1,597
108	2,329	1,439
110	2,281	1,372
112	2,218	1,317
114	1,931	1,263
116	1,929	1,286
118	1,921	1,148
120	1,606	1,042
122	1,46	0,965
124	1,553	0,989
126	1,441	0,871
128	1,353	0,839
130	1,199	0,781
132	1,151	0,757
134	1,137	0,74
136	1,099	0,651
138	0,954	0,684
140	0,882	0,634
142	0,923	0,621
144	0,816	0,571
146	0,767	0,55
148	0,81	0,483
150	0,739	0,51
152	0,652	0,474
154	0,657	0,419
156	0,62	0,465
158	0,592	0,439
160	0,536	0,4
162	0,512	0,364
164	0,525	0,351
166	0,408	0,362
168	0,421	0,36
170	0,437	0,287
172	0,344	0,272
174	0,336	0,281
176	0,404	0,278
178	0,363	0,274
180	0,323	0,253
182	0,323	0,258
184	0,268	0,247
186	0,299	0,239
188	0,291	0,242
190	0,27	0,236
192	0,257	0,212
194	0,237	0,225
196	0,251	0,196
198	0,237	0,19
200	6,636	6,36
1) Aantal personen per inkomensklasse met een breedte van 2 duizend euro.

Koopkracht werkenden gestegen sinds 2013

Sinds 2013 is de koopkracht van de werkenden na een eerdere daling weer toegenomen.Vanaf 2014 zijn er onder zowel werknemers als zzp’ers en zmp’ers meer personen met een koopkrachtstijging dan -daling. In 2017 steeg de koopkracht voor 57 procent van de werknemers en voor 51 procent van de zelfstandigen. De ontwikkeling van de koopkracht van zelfstandigen zonder personeel bleef in 2007–2017 structureel achter bij die van werknemers. Steeg de koopkracht bij werknemers, dan nam die bij de zzp’ers minder toe.Was er sprake van een daling, dan was deze bij de zzp’ers groter dan bij de werknemers.Verder valt op dat het aandeel koopkrachtstijgers onder zzp’ers en zmp’ers gedurende deze tien jaar steeds vrijwel even hoog was.

3.4 Mediane koopkrachtontwikkeling werknemers en zelfstandigen¹⁾
Jaar	Werknemers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)	Zzp'ers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)	Zmp'ers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)
2008	1,6	0,5	-0,8
2009	2,8	-2,1	-2,3
2010	-0,2	-1,6	-1,5
2011
2012	-0,8	-2,7	-2,8
2013	0,3	-2,9	-4,0
2014	2,9	2,6	3,9
2015	2,5	1,3	1,3
2016	4,8	4,1	5,0
2017*	1,2	0,3	0,3
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2012-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

3.4 Mediane koopkrachtontwikkeling werknemers en zelfstandigen¹⁾
Jaar	Werknemers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)	Zzp'ers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)	Zmp'ers (%-mutatie t.o.v. jaar eerder)
2008	1,6	0,5	-0,8
2009	2,8	-2,1	-2,3
2010	-0,2	-1,6	-1,5
2011
2012	-0,8	-2,7	-2,8
2013	0,3	-2,9	-4,0
2014	2,9	2,6	3,9
2015	2,5	1,3	1,3
2016	4,8	4,1	5,0
2017*	1,2	0,3	0,3
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2012-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

3.5 Werknemers en zelfstandigen met koopkrachtstijging¹⁾
	Werknemers (%)	Zzp'ers (%)	Zmp'ers (%)
2008	57,6	51,3	48,2
2009	61,9	45,5	45,6
2010	48,6	46,4	46,5
2011
2012	45,7	43,2	43,1
2013	51,9	43,1	41
2014	65	56,2	58,6
2015	63,8	53,3	53,2
2016	71,9	59,7	61,9
2017*	56,8	50,8	50,9
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2012-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

3.5 Werknemers en zelfstandigen met koopkrachtstijging¹⁾
	Werknemers (%)	Zzp'ers (%)	Zmp'ers (%)
2008	57,6	51,3	48,2
2009	61,9	45,5	45,6
2010	48,6	46,4	46,5
2011
2012	45,7	43,2	43,1
2013	51,9	43,1	41
2014	65	56,2	58,6
2015	63,8	53,3	53,2
2016	71,9	59,7	61,9
2017*	56,8	50,8	50,9
1) Door de revisie van inkomensbegrippen die vanaf 2011 werd ingevoerd, zijn de reeksen 2007-2010 en 2012-2017 niet helemaal vergelijkbaar.

Persoonlijk en gestandaardiseerd inkomen

De welvaartspositie van een huishouden en daarmee ook van de personen in dat huishouden wordt bepaald door het saldo van alle betaalde en ontvangen inkomensoverdrachten van alle huishoudensleden samen. Om vergelijkbaarheid van dit (netto) besteedbaar inkomen tussen de verschillende typen huishoudens te bewerkstelligen, wordt er gecorrigeerd (gestandaardiseerd) voor huishoudensgrootte en -samenstelling. Toekenning van dit gestandaardiseerd besteedbaar inkomen aan de desbetreffende huishoudensleden geeft dan uitdrukking aan de koopkracht van deze personen in het huishouden.

Opmerkelijk is dat de grote verschillen in mediaan persoonlijk inkomen tussen werknemers, zzp’ers en zmp’ers niet worden teruggezien als gekeken wordt naar het gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van de huishoudens van deze groepen werkenden. Zo komt het doorsnee gestandaardiseerd besteedbaar inkomen van huishoudens van zowel zelfstandigen zonder personeel als werknemers uit op 31,6 duizend euro in 2017. Wel ligt het doorsnee gestandaardiseerd inkomen van een zelfstandige met personeel op een aanzienlijk hoger niveau (39,2 duizend euro in 2017).

Dat er nauwelijks verschil is tussen het mediane persoonlijke en gestandaardiseerde inkomen van werknemers en zzp’ers komt voor een belangrijk deel doordat zelfstandigen zonder personeel vaak een werknemer als partner hebben.Zelfstandigen met personeel vormen relatief vaak een paar met elkaar. Daarnaast blijft in het persoonlijk inkomen (een bruto-inkomen) de betaalde inkomstenbelasting geheel buiten beschouwing, terwijl die wel in het (gestandaardiseerd) besteedbaar inkomen (een netto inkomen) is verdisconteerd. Zelfstandigen hebben in het algemeen meer aftrekposten inkomstenbelasting dan werknemers. De naar verhouding lagere afdrachten inkomstenbelasting dragen er mede toe bij dat het (gestandaardiseerd) besteedbaar inkomen van huishoudens van zzp’ers en werknemers dichter bij elkaar komt te liggen.

4. Inkomen van werkenden naar kenmerken

Inkomen piekt bij doorwerkende AOW-gerechtigden en veertigers

Het doorsnee persoonlijk inkomen van werkenden kent naar leeftijd een specifiek verloop.De piek ligt bij diegenen die net de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt. Zij ontvangen naast inkomen uit werk ook AOW en pensioen. Het gaat echter om een kleine groep; het aantal werkenden neemt af richting de AOW-gerechtigde leeftijd, vooral bij werknemers.Van de zelfstandigen werkt een relatief groot aandeel door.

Als we de pensioenpiek buiten beschouwing laten, dan geldt dat werknemers rond hun 40^ste levensjaar veelal hun maximale inkomen hebben bereikt. Tot aan de AOW-gerechtigde leeftijd blijft dit inkomen nagenoeg gelijk. Bij zelfstandigen is dat anders. Ook bij hen loopt het doorsnee-inkomen op tot rond de 40 jaar, daarna blijft het enkele jaren op hetzelfde niveau om vervolgens weer te dalen. Bij zzp’ers is deze daling aanzienlijk sterker dan bij zmp’ers.

4.1 Persoonlijk inkomen werknemers en zelfstandigen naar leeftijd, 2017*
Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

4.1 Persoonlijk inkomen werknemers en zelfstandigen naar leeftijd, 2017*
Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

Inkomenskloof werkende mannen en vrouwen

Werkende mannen van 15 tot 75 jaar hebben een hoger doorsnee-inkomen dan dito vrouwen: 42,3 duizend tegen 27,1 duizend euro. Tot 25 jaar is er weinig verschil in het persoonlijk inkomen tussen mannen en vrouwen, daarna neemt het inkomensverschil totaan het 46^ste levensjaar alsmaar toe. Wanneer we de inkomenspiek rond de pensionering wederom buiten beschouwing laten, dan hebben mannen rond hun 46^ste levensjaar het hoogste inkomen. Vanaf deze leeftijd is het verschil tussen mannen en vrouwen maximaal.Pas na het 68^ste jaar wordt inkomensverschil tussen mannen en vrouwen weer kleiner.Vrouwen bereiken rond hun 30^ste hun inkomenspiek. Het verschil in inkomen tussen manen vrouw is een gevolg van het hoge aandeel vrouwen dat in deeltijd werkt. Zo heeft in de leeftijd van 15 tot 65 jaar 71 procent van de niet-onderwijs volgende vrouwen een deeltijdbaan, tegen 17 procent van de mannen (Van Thor, Portegijs en Hermans, 2018).

4.2 Mediaan persoonlijk inkomen werknemers en zelfstandigen naar leeftijd en geslacht, 2017*
	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

4.2 Mediaan persoonlijk inkomen werknemers en zelfstandigen naar leeftijd en geslacht, 2017*
	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

Bij werknemers, zzp’ers en zmp’ers ontwikkelt de inkomenskloof tussen mannen en vrouwen zich volgens een bijna vergelijkbaar patroon. Wel is bij de werknemers het verschil bij de jongere leeftijden nog gering, terwijl dit bij beide groepen zelfstandigen wel al duidelijk aanwezig is. Verder valt op dat het inkomen van mannelijke zmp’ers vanaf 45 jaar redelijk stabiel blijft, terwijl dit bij vrouwelijke zmp’ers daalt, waardoor het inkomensverschil op hogere leeftijden nog groeit.

Inkomen sterk gerelateerd aan opleiding

Hoger opgeleide werkenden hebben een hoger doorsnee-inkomen dan lager opgeleiden.In 2017 bedroeg het mediane persoonlijke inkomen van hoogopgeleide werkenden 45,1 duizend euro. Het inkomen van de middelbaar opgeleiden was met 28,8 duizend flink lager; de laagopgeleide werkenden zaten daar nog eens bijna 6 duizend euro onder.

Ook herkomst maakt uit bij het doorsnee-inkomen van werkenden. In 2017 bedroeg het mediane persoonlijk inkomen van werkenden met een Nederlandse achtergrond 36,1 duizend euro. Dat is ruim 3 duizend euro meer dan bij werkenden met een westerse migratieachtergrond en ruim 7 duizend euro meer dan werkenden met een niet-westerse migratieachtergrond. Werkenden met een niet-westerse achtergrond zijn doorgaans jongeren gemiddeld minder hoog opgeleid waardoor hun inkomen ook lager ligt.

Werkenden die (gehuwd) samenwonen met een partner hebben een hoger doorsnee inkomen dan werkenden zonder partner. Leeftijd speelt hierbij een grote rol: jongeren
wonen nog vaker op zichzelf en hebben doorgaans een lager inkomen.

4.3 Mediaan persoonlijk inkomen werkenden naar persoonskenmerken, 2017*
	Totaal werkenden	Werknemers	Zzp'ers	Zmp'ers
	x 1 000 euro	x 1 000 euro	x 1 000 euro	x 1 000 euro
Totaal	35	35,2	28	48,6
Man	42,3	42,4	36,8	54,1
Vrouw	27,1	27,7	16,1	37,5
Tot 25 jaar	23,3	23,5	17,8	28,4
25 tot 45 jaar	35,5	35,7	29,6	48
45 tot 65 jaar	35,7	36	27,8	49,6
65 jaar en ouder	28	28,1	23,9	44
Positie huishouden: Zonder partner	34,8	35,2	26,6	47,8
Positie huishouden: Met partner	37,3	37,5	29,5	49,6
Onderwijsniveau: Lager	23,2	23,3	18,6	31,1
Onderwijsniveau: Middelbaar	28,8	29	22,4	41,4
Onderwijsniveau: Hoog	45,1	45,4	35,8	63,7
Herkomst: Nederlandse achtergrond	36,1	36,1	30	51,2
Herkomst: Westerse migratieachtergrond	32,7	33,5	22,7	48
Herkomst: Niet-westerse migratieachtergrond	28,9	29,5	20,5	32,1

Een hoogopgeleide zmp’er verdient veruit het meest met in doorsnee 63,7 duizend euro tegen 35,0 duizend euro voor alle werkenden.

Inkomen werkenden het hoogst in Rozendaal

Het doorsnee persoonlijke inkomen van werkenden was in 2017 met 50,1 duizend euro het hoogst in Rozendaal, gevolgd door Bloemendaal (48,4 duizend euro). Het laagst was het inkomen in de waddengemeenten Schiermonnikoog, Vlieland en Ameland, circa 28 duizend euro.

Met een satellietblik bekeken zijn de hoogste inkomens van werkenden vooral geconcentreerd in de gemeenten in het midden en westen van het land in de provincies Utrecht en Noord- en Zuid-Holland. Daarnaast zijn er concentraties hogere inkomens te zien rond de steden Eindhoven, Groningen en Maastricht.

Het noorden en de grensregio’s zijn evenwel bezig de achterstand in te halen; van 2007 toten met 2017 zijn hier de mediane jaarinkomens van werkenden het hardst gegroeid. De gemeenten met de grootste toename zijn: Haren (+8 procent), Tynaarlo (+7 procent), en Utrecht (+7 procent). In Zeewolde (–6 procent), Vlieland (–6 procent), en Scherpenzeel(–4 procent) ging het doorsnee-inkomen van werkenden het meest achteruit.

4.4 Mediaan persoonlijk inkomen werkenden per gemeente, 2017*
Gemeente	Mediaan persoonlijk inkomen 2017 (x1000 euro) (duizend euro)
Appingedam	32,2
Bedum	33,5
Ten Boer	34,5
Delfzijl	33,1
Groningen	34
Grootegast	31,6
Haren	42,2
Leek	32,9
Loppersum	32,9
Marum	32,4
Almere	35,4
Stadskanaal	30,5
Veendam	32,3
Zeewolde	33,8
Winsum	34,1
Zuidhorn	35,1
Dongeradeel	30,7
Achtkarspelen	30,6
Ameland	28
Harlingen	31,3
Heerenveen	32,8
Kollumerland en Nieuwkruisland	30,9
Leeuwarden	33
Ooststellingwerf	31,5
Opsterland	32,6
Schiermonnikoog	27,9
Smallingerland	32
Terschelling	30,2
Vlieland	27,9
Weststellingwerf	31,5
Assen	33,4
Coevorden	32,8
Emmen	31,7
Hoogeveen	31,1
Meppel	34
Almelo	31,5
Borne	35,6
Dalfsen	33,4
Deventer	33,8
Enschede	31,9
Haaksbergen	33,8
Hardenberg	31,9
Hellendoorn	33,3
Hengelo	33,4
Kampen	32,2
Losser	32,4
Noordoostpolder	32,2
Oldenzaal	33,7
Ommen	32,5
Raalte	33,5
Staphorst	32,5
Tubbergen	33,1
Urk	30,3
Wierden	34,3
Zwolle	35,1
Aalten	31,5
Apeldoorn	34,4
Arnhem	34,1
Barneveld	33,8
Beuningen	35,3
Brummen	34,3
Buren	35,3
Culemborg	36,1
Doesburg	32,4
Doetinchem	33,3
Druten	34,5
Duiven	35,1
Ede	34,3
Elburg	32,4
Epe	32,3
Ermelo	33,9
Geldermalsen	36,9
Harderwijk	33,8
Hattem	34,6
Heerde	33,6
Heumen	38,1
Lochem	35,2
Maasdriel	34,1
Nijkerk	34
Nijmegen	35,4
Oldebroek	32
Putten	32,9
Renkum	38,4
Rheden	34,6
Rozendaal	50,1
Scherpenzeel	33,7
Tiel	33,3
Voorst	34,6
Wageningen	36
Westervoort	33,1
Winterswijk	31,5
Wijchen	35,3
Zaltbommel	34,8
Zevenaar	33,2
Zutphen	33,4
Nunspeet	33
Dronten	34,1
Neerijnen	35,4
Amersfoort	37,9
Baarn	37,1
De Bilt	40,4
Bunnik	41,4
Bunschoten	33,4
Eemnes	36,9
Houten	40,3
Leusden	38,3
Lopik	34,9
Montfoort	37,1
Renswoude	35,5
Rhenen	34,6
Soest	37
Utrecht	39,3
Veenendaal	34
Woudenberg	35,3
Wijk bij Duurstede	36,3
IJsselstein	37,7
Zeist	38,7
Nieuwegein	35,4
Aalsmeer	36,9
Alkmaar	34,8
Amstelveen	41,9
Amsterdam	36,8
Beemster	37,8
Bergen (NH.)	36,6
Beverwijk	34,3
Blaricum	42,4
Bloemendaal	48,4
Castricum	38,1
Diemen	36,9
Edam-Volendam	36,3
Enkhuizen	32,9
Haarlem	37,5
Haarlemmerliede en Spaarnwoude	38
Haarlemmermeer	37,9
Heemskerk	35,6
Heemstede	46,5
Heerhugowaard	34,8
Heiloo	39,3
Den Helder	33,7
Hilversum	37,1
Hoorn	34,2
Huizen	36
Landsmeer	39,5
Langedijk	34,7
Laren	43,7
Medemblik	33,3
Oostzaan	37,5
Opmeer	34,2
Ouder-Amstel	43,3
Purmerend	34,6
Schagen	34,5
Texel	29,4
Uitgeest	37,9
Uithoorn	36,1
Velsen	35,3
Weesp	37,8
Zandvoort	34,6
Zaanstad	34,6
Alblasserdam	35,3
Alphen aan den Rijn	35,8
Barendrecht	41
Drechterland	34,4
Brielle	40,6
Capelle aan den IJssel	36,5
Delft	36,1
Dordrecht	35,2
Gorinchem	35,3
Gouda	35,7
's-Gravenhage	34,9
Hardinxveld-Giessendam	34,8
Hellevoetsluis	38,5
Hendrik-Ido-Ambacht	38,7
Stede Broec	33,1
Hillegom	35,1
Katwijk	33,8
Krimpen aan den IJssel	36,4
Leerdam	34,3
Leiden	37,3
Leiderdorp	38,9
Lisse	35,2
Maassluis	35,1
Nieuwkoop	35,8
Noordwijk	35,7
Noordwijkerhout	34,3
Oegstgeest	45,3
Oud-Beijerland	37,4
Binnenmaas	38,2
Korendijk	36,4
Oudewater	35,9
Papendrecht	37,1
Ridderkerk	35,3
Rotterdam	34,7
Rijswijk	37,7
Schiedam	33,7
Sliedrecht	34,2
Cromstrijen	38,5
Albrandswaard	42,4
Westvoorne	41,6
Strijen	36
Vianen	35,4
Vlaardingen	34
Voorschoten	41,2
Waddinxveen	35
Wassenaar	43,8
Woerden	37,7
Zoetermeer	37,1
Zoeterwoude	36,2
Zwijndrecht	35,4
Borsele	35,2
Goes	33,9
West Maas en Waal	34,7
Hulst	34,9
Kapelle	35,5
Middelburg	34,3
Giessenlanden	36,4
Reimerswaal	33,1
Zederik	35,7
Terneuzen	34,4
Tholen	33,3
Veere	34,3
Vlissingen	32,3
Lingewaal	35,1
De Ronde Venen	37,7
Tytsjerksteradiel	32,9
Aalburg	34,1
Asten	32,8
Baarle-Nassau	34,3
Bergen op Zoom	34,5
Best	36,5
Boekel	32,9
Boxmeer	34,4
Boxtel	33,8
Breda	36,6
Deurne	33,5
Pekela	30,1
Dongen	34,7
Eersel	35,5
Eindhoven	35,5
Etten-Leur	35
Geertruidenberg	34,9
Gilze en Rijen	34,8
Goirle	36,3
Grave	34,5
Haaren	35,9
Helmond	32,9
's-Hertogenbosch	36,5
Heusden	34,4
Hilvarenbeek	35,9
Loon op Zand	33,8
Mill en Sint Hubert	33,5
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	38,9
Oirschot	34,5
Oisterwijk	35,9
Oosterhout	35,3
Oss	33,7
Rucphen	32,3
Sint-Michielsgestel	36,1
Someren	33,5
Son en Breugel	38,2
Steenbergen	34,8
Waterland	38,3
Tilburg	33,4
Uden	33,9
Valkenswaard	34,2
Veldhoven	36,1
Vught	38,5
Waalre	39,8
Waalwijk	33,2
Werkendam	35,7
Woensdrecht	35,3
Woudrichem	35,3
Zundert	33,2
Wormerland	35,9
Onderbanken	33,3
Landgraaf	33,3
Beek	35,3
Beesel	32,8
Bergen (L.)	32
Brunssum	31,9
Gennep	33,2
Heerlen	31,3
Kerkrade	30,8
Maastricht	33
Meerssen	36,2
Mook en Middelaar	37,9
Nederweert	33,6
Nuth	34,8
Roermond	32,9
Schinnen	35,9
Simpelveld	33,4
Stein	34,5
Vaals	31,1
Venlo	31,3
Venray	32,9
Voerendaal	36
Weert	33,8
Valkenburg aan de Geul	33,9
Lelystad	33,8
Horst aan de Maas	32,9
Oude IJsselstreek	32,2
Teylingen	37,6
Utrechtse Heuvelrug	39
Oost Gelre	33,4
Koggenland	34,3
Lansingerland	41,5
Leudal	34,2
Maasgouw	35
Eemsmond	30,8
Gemert-Bakel	32,9
Halderberge	34,8
Heeze-Leende	36,9
Laarbeek	34,1
De Marne	31,2
Reusel-De Mierden	33,4
Roerdalen	33,6
Roosendaal	33,8
Schouwen-Duiveland	33,4
Aa en Hunze	34,5
Borger-Odoorn	32,8
Cuijk	34
Landerd	34
De Wolden	33,7
Noord-Beveland	32,9
Wijdemeren	38,1
Noordenveld	34,7
Twenterand	31,5
Westerveld	33,4
Sint Anthonis	34,7
Lingewaard	35,3
Cranendonck	34,4
Steenwijkerland	32
Moerdijk	35,5
Echt-Susteren	34,5
Sluis	32,6
Drimmelen	35,8
Bernheze	34,3
Ferwerderadiel	31,6
Alphen-Chaam	35,3
Bergeijk	34,5
Bladel	33,6
Gulpen-Wittem	34,2
Tynaarlo	37,7
Midden-Drenthe	33,4
Overbetuwe	36,1
Hof van Twente	33,8
Neder-Betuwe	32,8
Rijssen-Holten	32,8
Geldrop-Mierlo	34,6
Olst-Wijhe	34
Dinkelland	33,4
Westland	34,8
Midden-Delfland	39,6
Berkelland	32,7
Bronckhorst	33,5
Sittard-Geleen	34
Kaag en Braassem	35,8
Dantumadiel	30,8
Zuidplas	37,6
Peel en Maas	32,8
Oldambt	31,4
Zwartewaterland	33
Súdwest-Fryslân	32,3
Bodegraven-Reeuwijk	36,8
Eijsden-Margraten	36,2
Stichtse Vecht	37,4
Hollands Kroon	33,6
Leidschendam-Voorburg	40,7
Goeree-Overflakkee	36,6
Pijnacker-Nootdorp	40,8
Molenwaard	35,3
Nissewaard	36,7
Krimpenerwaard	35,9
De Fryske Marren	32,8
Gooise Meren	41,9
Berg en Dal	33,6
Meierijstad	33,7
Waadhoeke	32,1
Westerwolde	31,1
Midden-Groningen	32,6
Montferland	32,2

4.4 Mediaan persoonlijk inkomen werkenden per gemeente, 2017*
Gemeente	Mediaan persoonlijk inkomen 2017 (x1000 euro) (duizend euro)
Appingedam	32,2
Bedum	33,5
Ten Boer	34,5
Delfzijl	33,1
Groningen	34
Grootegast	31,6
Haren	42,2
Leek	32,9
Loppersum	32,9
Marum	32,4
Almere	35,4
Stadskanaal	30,5
Veendam	32,3
Zeewolde	33,8
Winsum	34,1
Zuidhorn	35,1
Dongeradeel	30,7
Achtkarspelen	30,6
Ameland	28
Harlingen	31,3
Heerenveen	32,8
Kollumerland en Nieuwkruisland	30,9
Leeuwarden	33
Ooststellingwerf	31,5
Opsterland	32,6
Schiermonnikoog	27,9
Smallingerland	32
Terschelling	30,2
Vlieland	27,9
Weststellingwerf	31,5
Assen	33,4
Coevorden	32,8
Emmen	31,7
Hoogeveen	31,1
Meppel	34
Almelo	31,5
Borne	35,6
Dalfsen	33,4
Deventer	33,8
Enschede	31,9
Haaksbergen	33,8
Hardenberg	31,9
Hellendoorn	33,3
Hengelo	33,4
Kampen	32,2
Losser	32,4
Noordoostpolder	32,2
Oldenzaal	33,7
Ommen	32,5
Raalte	33,5
Staphorst	32,5
Tubbergen	33,1
Urk	30,3
Wierden	34,3
Zwolle	35,1
Aalten	31,5
Apeldoorn	34,4
Arnhem	34,1
Barneveld	33,8
Beuningen	35,3
Brummen	34,3
Buren	35,3
Culemborg	36,1
Doesburg	32,4
Doetinchem	33,3
Druten	34,5
Duiven	35,1
Ede	34,3
Elburg	32,4
Epe	32,3
Ermelo	33,9
Geldermalsen	36,9
Harderwijk	33,8
Hattem	34,6
Heerde	33,6
Heumen	38,1
Lochem	35,2
Maasdriel	34,1
Nijkerk	34
Nijmegen	35,4
Oldebroek	32
Putten	32,9
Renkum	38,4
Rheden	34,6
Rozendaal	50,1
Scherpenzeel	33,7
Tiel	33,3
Voorst	34,6
Wageningen	36
Westervoort	33,1
Winterswijk	31,5
Wijchen	35,3
Zaltbommel	34,8
Zevenaar	33,2
Zutphen	33,4
Nunspeet	33
Dronten	34,1
Neerijnen	35,4
Amersfoort	37,9
Baarn	37,1
De Bilt	40,4
Bunnik	41,4
Bunschoten	33,4
Eemnes	36,9
Houten	40,3
Leusden	38,3
Lopik	34,9
Montfoort	37,1
Renswoude	35,5
Rhenen	34,6
Soest	37
Utrecht	39,3
Veenendaal	34
Woudenberg	35,3
Wijk bij Duurstede	36,3
IJsselstein	37,7
Zeist	38,7
Nieuwegein	35,4
Aalsmeer	36,9
Alkmaar	34,8
Amstelveen	41,9
Amsterdam	36,8
Beemster	37,8
Bergen (NH.)	36,6
Beverwijk	34,3
Blaricum	42,4
Bloemendaal	48,4
Castricum	38,1
Diemen	36,9
Edam-Volendam	36,3
Enkhuizen	32,9
Haarlem	37,5
Haarlemmerliede en Spaarnwoude	38
Haarlemmermeer	37,9
Heemskerk	35,6
Heemstede	46,5
Heerhugowaard	34,8
Heiloo	39,3
Den Helder	33,7
Hilversum	37,1
Hoorn	34,2
Huizen	36
Landsmeer	39,5
Langedijk	34,7
Laren	43,7
Medemblik	33,3
Oostzaan	37,5
Opmeer	34,2
Ouder-Amstel	43,3
Purmerend	34,6
Schagen	34,5
Texel	29,4
Uitgeest	37,9
Uithoorn	36,1
Velsen	35,3
Weesp	37,8
Zandvoort	34,6
Zaanstad	34,6
Alblasserdam	35,3
Alphen aan den Rijn	35,8
Barendrecht	41
Drechterland	34,4
Brielle	40,6
Capelle aan den IJssel	36,5
Delft	36,1
Dordrecht	35,2
Gorinchem	35,3
Gouda	35,7
's-Gravenhage	34,9
Hardinxveld-Giessendam	34,8
Hellevoetsluis	38,5
Hendrik-Ido-Ambacht	38,7
Stede Broec	33,1
Hillegom	35,1
Katwijk	33,8
Krimpen aan den IJssel	36,4
Leerdam	34,3
Leiden	37,3
Leiderdorp	38,9
Lisse	35,2
Maassluis	35,1
Nieuwkoop	35,8
Noordwijk	35,7
Noordwijkerhout	34,3
Oegstgeest	45,3
Oud-Beijerland	37,4
Binnenmaas	38,2
Korendijk	36,4
Oudewater	35,9
Papendrecht	37,1
Ridderkerk	35,3
Rotterdam	34,7
Rijswijk	37,7
Schiedam	33,7
Sliedrecht	34,2
Cromstrijen	38,5
Albrandswaard	42,4
Westvoorne	41,6
Strijen	36
Vianen	35,4
Vlaardingen	34
Voorschoten	41,2
Waddinxveen	35
Wassenaar	43,8
Woerden	37,7
Zoetermeer	37,1
Zoeterwoude	36,2
Zwijndrecht	35,4
Borsele	35,2
Goes	33,9
West Maas en Waal	34,7
Hulst	34,9
Kapelle	35,5
Middelburg	34,3
Giessenlanden	36,4
Reimerswaal	33,1
Zederik	35,7
Terneuzen	34,4
Tholen	33,3
Veere	34,3
Vlissingen	32,3
Lingewaal	35,1
De Ronde Venen	37,7
Tytsjerksteradiel	32,9
Aalburg	34,1
Asten	32,8
Baarle-Nassau	34,3
Bergen op Zoom	34,5
Best	36,5
Boekel	32,9
Boxmeer	34,4
Boxtel	33,8
Breda	36,6
Deurne	33,5
Pekela	30,1
Dongen	34,7
Eersel	35,5
Eindhoven	35,5
Etten-Leur	35
Geertruidenberg	34,9
Gilze en Rijen	34,8
Goirle	36,3
Grave	34,5
Haaren	35,9
Helmond	32,9
's-Hertogenbosch	36,5
Heusden	34,4
Hilvarenbeek	35,9
Loon op Zand	33,8
Mill en Sint Hubert	33,5
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	38,9
Oirschot	34,5
Oisterwijk	35,9
Oosterhout	35,3
Oss	33,7
Rucphen	32,3
Sint-Michielsgestel	36,1
Someren	33,5
Son en Breugel	38,2
Steenbergen	34,8
Waterland	38,3
Tilburg	33,4
Uden	33,9
Valkenswaard	34,2
Veldhoven	36,1
Vught	38,5
Waalre	39,8
Waalwijk	33,2
Werkendam	35,7
Woensdrecht	35,3
Woudrichem	35,3
Zundert	33,2
Wormerland	35,9
Onderbanken	33,3
Landgraaf	33,3
Beek	35,3
Beesel	32,8
Bergen (L.)	32
Brunssum	31,9
Gennep	33,2
Heerlen	31,3
Kerkrade	30,8
Maastricht	33
Meerssen	36,2
Mook en Middelaar	37,9
Nederweert	33,6
Nuth	34,8
Roermond	32,9
Schinnen	35,9
Simpelveld	33,4
Stein	34,5
Vaals	31,1
Venlo	31,3
Venray	32,9
Voerendaal	36
Weert	33,8
Valkenburg aan de Geul	33,9
Lelystad	33,8
Horst aan de Maas	32,9
Oude IJsselstreek	32,2
Teylingen	37,6
Utrechtse Heuvelrug	39
Oost Gelre	33,4
Koggenland	34,3
Lansingerland	41,5
Leudal	34,2
Maasgouw	35
Eemsmond	30,8
Gemert-Bakel	32,9
Halderberge	34,8
Heeze-Leende	36,9
Laarbeek	34,1
De Marne	31,2
Reusel-De Mierden	33,4
Roerdalen	33,6
Roosendaal	33,8
Schouwen-Duiveland	33,4
Aa en Hunze	34,5
Borger-Odoorn	32,8
Cuijk	34
Landerd	34
De Wolden	33,7
Noord-Beveland	32,9
Wijdemeren	38,1
Noordenveld	34,7
Twenterand	31,5
Westerveld	33,4
Sint Anthonis	34,7
Lingewaard	35,3
Cranendonck	34,4
Steenwijkerland	32
Moerdijk	35,5
Echt-Susteren	34,5
Sluis	32,6
Drimmelen	35,8
Bernheze	34,3
Ferwerderadiel	31,6
Alphen-Chaam	35,3
Bergeijk	34,5
Bladel	33,6
Gulpen-Wittem	34,2
Tynaarlo	37,7
Midden-Drenthe	33,4
Overbetuwe	36,1
Hof van Twente	33,8
Neder-Betuwe	32,8
Rijssen-Holten	32,8
Geldrop-Mierlo	34,6
Olst-Wijhe	34
Dinkelland	33,4
Westland	34,8
Midden-Delfland	39,6
Berkelland	32,7
Bronckhorst	33,5
Sittard-Geleen	34
Kaag en Braassem	35,8
Dantumadiel	30,8
Zuidplas	37,6
Peel en Maas	32,8
Oldambt	31,4
Zwartewaterland	33
Súdwest-Fryslân	32,3
Bodegraven-Reeuwijk	36,8
Eijsden-Margraten	36,2
Stichtse Vecht	37,4
Hollands Kroon	33,6
Leidschendam-Voorburg	40,7
Goeree-Overflakkee	36,6
Pijnacker-Nootdorp	40,8
Molenwaard	35,3
Nissewaard	36,7
Krimpenerwaard	35,9
De Fryske Marren	32,8
Gooise Meren	41,9
Berg en Dal	33,6
Meierijstad	33,7
Waadhoeke	32,1
Westerwolde	31,1
Midden-Groningen	32,6
Montferland	32,2

4.5 Ontwikkeling mediaan persoonlijk inkomen per gemeente, 2007-2017*
Gemeente	Mutatie persoonlijk inkomen 2007 - 2017 (%) (% toename)
Appingedam	4,3
Bedum	4,9
Ten Boer	5,4
Delfzijl	3,6
Groningen	3,6
Grootegast	3,4
Haren	8,3
Leek	4,4
Loppersum	2,9
Marum	2,4
Almere	0,6
Stadskanaal	2,6
Veendam	3,7
Zeewolde	-6,3
Winsum	3,8
Zuidhorn	5,8
Dongeradeel	3,6
Achtkarspelen	2
Ameland	0,4
Harlingen	2,9
Heerenveen	3,7
Kollumerland en Nieuwkruisland	3,3
Leeuwarden	4,7
Ooststellingwerf	4,4
Opsterland	3,6
Schiermonnikoog	-1
Smallingerland	4,2
Terschelling	0,2
Vlieland	-6,1
Weststellingwerf	4,3
Assen	4
Coevorden	3,8
Emmen	3,5
Hoogeveen	1,6
Meppel	5,5
Almelo	3,4
Borne	5,3
Dalfsen	3
Deventer	3,1
Enschede	4,5
Haaksbergen	4,1
Hardenberg	2,5
Hellendoorn	4,2
Hengelo	3,6
Kampen	1,3
Losser	2,9
Noordoostpolder	-0,4
Oldenzaal	3,9
Ommen	2,5
Raalte	2,3
Staphorst	2,3
Tubbergen	3
Urk	-3,1
Wierden	3,7
Zwolle	3,8
Aalten	4,7
Apeldoorn	2,2
Arnhem	3,5
Barneveld	0,4
Beuningen	3,9
Brummen	2,7
Buren	-0,2
Culemborg	2,3
Doesburg	0,5
Doetinchem	3,1
Druten	4,4
Duiven	1,8
Ede	1,1
Elburg	-0,9
Epe	0,9
Ermelo	0,9
Geldermalsen	2,7
Harderwijk	1
Hattem	1,9
Heerde	2,2
Heumen	3,9
Lochem	3,4
Maasdriel	0,3
Nijkerk	-0,4
Nijmegen	5,5
Oldebroek	-0,8
Putten	-0,4
Renkum	2,9
Rheden	3,8
Rozendaal	3,9
Scherpenzeel	-4
Tiel	0
Voorst	6,2
Wageningen	3,4
Westervoort	3,4
Winterswijk	4,8
Wijchen	4
Zaltbommel	-0,5
Zevenaar	2,3
Zutphen	2,3
Nunspeet	0,8
Dronten	-0,2
Neerijnen	1,1
Amersfoort	4,5
Baarn	2,6
De Bilt	2,7
Bunnik	4,7
Bunschoten	-0,2
Eemnes	1,7
Houten	3,1
Leusden	3,3
Lopik	-0,2
Montfoort	2,3
Renswoude	4,8
Rhenen	0,7
Soest	1,7
Utrecht	6,6
Veenendaal	0,9
Woudenberg	-0,4
Wijk bij Duurstede	2,3
IJsselstein	2,3
Zeist	5,1
Nieuwegein	0,9
Aalsmeer	1,8
Alkmaar	2,3
Amstelveen	3
Amsterdam	4,4
Beemster	4,9
Bergen (NH.)	1,9
Beverwijk	-1,8
Blaricum	-0,5
Bloemendaal	1,7
Castricum	1,4
Diemen	-2,5
Edam-Volendam	-2,5
Enkhuizen	1
Haarlem	4,6
Haarlemmerliede en Spaarnwoude	-0,1
Haarlemmermeer	1,1
Heemskerk	1,5
Heemstede	5,8
Heerhugowaard	1,8
Heiloo	1,6
Den Helder	3,6
Hilversum	2,5
Hoorn	1,3
Huizen	-0,9
Landsmeer	-0,6
Langedijk	-1,2
Laren	-1,5
Medemblik	-0,7
Oostzaan	-0,7
Opmeer	2,4
Ouder-Amstel	4,8
Purmerend	0,2
Schagen	0,8
Texel	-0,9
Uitgeest	2,1
Uithoorn	-2,7
Velsen	-0,8
Weesp	5,1
Zandvoort	-2
Zaanstad	0,7
Alblasserdam	-0,7
Alphen aan den Rijn	1
Barendrecht	3,9
Drechterland	0,8
Brielle	3,9
Capelle aan den IJssel	0,7
Delft	2
Dordrecht	2,8
Gorinchem	3,2
Gouda	-0,1
's-Gravenhage	1,6
Hardinxveld-Giessendam	-2,4
Hellevoetsluis	2,7
Hendrik-Ido-Ambacht	3,7
Stede Broec	1,4
Hillegom	0,8
Katwijk	0,5
Krimpen aan den IJssel	-0,1
Leerdam	2,7
Leiden	3,4
Leiderdorp	3
Lisse	1,1
Maassluis	1,5
Nieuwkoop	0,2
Noordwijk	0,6
Noordwijkerhout	0,5
Oegstgeest	4,6
Oud-Beijerland	1,4
Binnenmaas	2,8
Korendijk	0,2
Oudewater	-1,5
Papendrecht	1,4
Ridderkerk	-0,3
Rotterdam	3,2
Rijswijk	1,6
Schiedam	-0,7
Sliedrecht	0,2
Cromstrijen	2,8
Albrandswaard	4,5
Westvoorne	2,3
Strijen	-0,4
Vianen	0,9
Vlaardingen	0
Voorschoten	4,5
Waddinxveen	-2,1
Wassenaar	3,6
Woerden	4,1
Zoetermeer	1
Zoeterwoude	1,4
Zwijndrecht	0,1
Borsele	3,5
Goes	2,8
West Maas en Waal	2
Hulst	3,4
Kapelle	1,7
Middelburg	3,2
Giessenlanden	1
Reimerswaal	-1,1
Zederik	1
Terneuzen	2,7
Tholen	-0,5
Veere	1,9
Vlissingen	2,1
Lingewaal	0,6
De Ronde Venen	-1,2
Tytsjerksteradiel	2,6
Aalburg	-0,3
Asten	0
Baarle-Nassau	4,6
Bergen op Zoom	2,8
Best	3,2
Boekel	1,8
Boxmeer	3,7
Boxtel	0,5
Breda	4,1
Deurne	2,7
Pekela	2,2
Dongen	1,9
Eersel	4,6
Eindhoven	4,9
Etten-Leur	1,7
Geertruidenberg	0,8
Gilze en Rijen	3,3
Goirle	5
Grave	3,7
Haaren	3,6
Helmond	0,5
's-Hertogenbosch	3,5
Heusden	0,3
Hilvarenbeek	3,6
Loon op Zand	0,5
Mill en Sint Hubert	1,9
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	4,1
Oirschot	3
Oisterwijk	1,8
Oosterhout	2
Oss	-0,8
Rucphen	-1,6
Sint-Michielsgestel	2,5
Someren	1,4
Son en Breugel	4,7
Steenbergen	-0,3
Waterland	0,6
Tilburg	1,1
Uden	1,6
Valkenswaard	3
Veldhoven	3,8
Vught	4
Waalre	4,6
Waalwijk	0,3
Werkendam	0,3
Woensdrecht	0,4
Woudrichem	0
Zundert	0,5
Wormerland	-0,6
Onderbanken	1,4
Landgraaf	3,8
Beek	3
Beesel	3,4
Bergen (L.)	3,6
Brunssum	4,7
Gennep	4,5
Heerlen	3
Kerkrade	2,8
Maastricht	1,9
Meerssen	4,7
Mook en Middelaar	3,1
Nederweert	2,3
Nuth	3,6
Roermond	2,8
Schinnen	1,9
Simpelveld	3,8
Stein	3,9
Vaals	-1
Venlo	1,3
Venray	1,9
Voerendaal	5
Weert	1,5
Valkenburg aan de Geul	1,7
Lelystad	0,5
Horst aan de Maas	2,4
Oude IJsselstreek	4,1
Teylingen	1,9
Utrechtse Heuvelrug	4,3
Oost Gelre	4,9
Koggenland	0
Lansingerland	5
Leudal	3,9
Maasgouw	3,5
Eemsmond	0,4
Gemert-Bakel	1,5
Halderberge	2,1
Heeze-Leende	4,2
Laarbeek	1
De Marne	0,2
Reusel-De Mierden	2,9
Roerdalen	1,8
Roosendaal	0,2
Schouwen-Duiveland	1,9
Aa en Hunze	2
Borger-Odoorn	3,9
Cuijk	4,5
Landerd	2,7
De Wolden	3,4
Noord-Beveland	-1
Wijdemeren	-0,8
Noordenveld	4,4
Twenterand	1,8
Westerveld	1,8
Sint Anthonis	4,5
Lingewaard	3,4
Cranendonck	1,1
Steenwijkerland	1
Moerdijk	1
Echt-Susteren	5,7
Sluis	1,6
Drimmelen	0,6
Bernheze	1,6
Ferwerderadiel	4,3
Alphen-Chaam	2,6
Bergeijk	2,5
Bladel	4,8
Gulpen-Wittem	3,5
Tynaarlo	7,2
Midden-Drenthe	4,2
Overbetuwe	4,5
Hof van Twente	3,8
Neder-Betuwe	-0,6
Rijssen-Holten	1,7
Geldrop-Mierlo	1,9
Olst-Wijhe	3,6
Dinkelland	4,2
Westland	-1,1
Midden-Delfland	3,2
Berkelland	3,9
Bronckhorst	3,5
Sittard-Geleen	3,8
Kaag en Braassem	1,6
Dantumadiel	2,5
Zuidplas	-0,5
Peel en Maas	2,4
Oldambt	3
Zwartewaterland	-1,4
Súdwest-Fryslân	4,2
Bodegraven-Reeuwijk	1,4
Eijsden-Margraten	4,4
Stichtse Vecht	1,4
Hollands Kroon	-0,1
Leidschendam-Voorburg	4,8
Goeree-Overflakkee	2,1
Pijnacker-Nootdorp	4,7
Molenwaard	-1,6
Nissewaard	3,5
Krimpenerwaard	-1,1
De Fryske Marren	3,4
Gooise Meren	3
Berg en Dal	2,1
Meierijstad	2,4
Waadhoeke	2,5
Westerwolde	4,6
Midden-Groningen	2,4
Montferland	1,4

4.5 Ontwikkeling mediaan persoonlijk inkomen per gemeente, 2007-2017*
Gemeente	Mutatie persoonlijk inkomen 2007 - 2017 (%) (% toename)
Appingedam	4,3
Bedum	4,9
Ten Boer	5,4
Delfzijl	3,6
Groningen	3,6
Grootegast	3,4
Haren	8,3
Leek	4,4
Loppersum	2,9
Marum	2,4
Almere	0,6
Stadskanaal	2,6
Veendam	3,7
Zeewolde	-6,3
Winsum	3,8
Zuidhorn	5,8
Dongeradeel	3,6
Achtkarspelen	2
Ameland	0,4
Harlingen	2,9
Heerenveen	3,7
Kollumerland en Nieuwkruisland	3,3
Leeuwarden	4,7
Ooststellingwerf	4,4
Opsterland	3,6
Schiermonnikoog	-1
Smallingerland	4,2
Terschelling	0,2
Vlieland	-6,1
Weststellingwerf	4,3
Assen	4
Coevorden	3,8
Emmen	3,5
Hoogeveen	1,6
Meppel	5,5
Almelo	3,4
Borne	5,3
Dalfsen	3
Deventer	3,1
Enschede	4,5
Haaksbergen	4,1
Hardenberg	2,5
Hellendoorn	4,2
Hengelo	3,6
Kampen	1,3
Losser	2,9
Noordoostpolder	-0,4
Oldenzaal	3,9
Ommen	2,5
Raalte	2,3
Staphorst	2,3
Tubbergen	3
Urk	-3,1
Wierden	3,7
Zwolle	3,8
Aalten	4,7
Apeldoorn	2,2
Arnhem	3,5
Barneveld	0,4
Beuningen	3,9
Brummen	2,7
Buren	-0,2
Culemborg	2,3
Doesburg	0,5
Doetinchem	3,1
Druten	4,4
Duiven	1,8
Ede	1,1
Elburg	-0,9
Epe	0,9
Ermelo	0,9
Geldermalsen	2,7
Harderwijk	1
Hattem	1,9
Heerde	2,2
Heumen	3,9
Lochem	3,4
Maasdriel	0,3
Nijkerk	-0,4
Nijmegen	5,5
Oldebroek	-0,8
Putten	-0,4
Renkum	2,9
Rheden	3,8
Rozendaal	3,9
Scherpenzeel	-4
Tiel	0
Voorst	6,2
Wageningen	3,4
Westervoort	3,4
Winterswijk	4,8
Wijchen	4
Zaltbommel	-0,5
Zevenaar	2,3
Zutphen	2,3
Nunspeet	0,8
Dronten	-0,2
Neerijnen	1,1
Amersfoort	4,5
Baarn	2,6
De Bilt	2,7
Bunnik	4,7
Bunschoten	-0,2
Eemnes	1,7
Houten	3,1
Leusden	3,3
Lopik	-0,2
Montfoort	2,3
Renswoude	4,8
Rhenen	0,7
Soest	1,7
Utrecht	6,6
Veenendaal	0,9
Woudenberg	-0,4
Wijk bij Duurstede	2,3
IJsselstein	2,3
Zeist	5,1
Nieuwegein	0,9
Aalsmeer	1,8
Alkmaar	2,3
Amstelveen	3
Amsterdam	4,4
Beemster	4,9
Bergen (NH.)	1,9
Beverwijk	-1,8
Blaricum	-0,5
Bloemendaal	1,7
Castricum	1,4
Diemen	-2,5
Edam-Volendam	-2,5
Enkhuizen	1
Haarlem	4,6
Haarlemmerliede en Spaarnwoude	-0,1
Haarlemmermeer	1,1
Heemskerk	1,5
Heemstede	5,8
Heerhugowaard	1,8
Heiloo	1,6
Den Helder	3,6
Hilversum	2,5
Hoorn	1,3
Huizen	-0,9
Landsmeer	-0,6
Langedijk	-1,2
Laren	-1,5
Medemblik	-0,7
Oostzaan	-0,7
Opmeer	2,4
Ouder-Amstel	4,8
Purmerend	0,2
Schagen	0,8
Texel	-0,9
Uitgeest	2,1
Uithoorn	-2,7
Velsen	-0,8
Weesp	5,1
Zandvoort	-2
Zaanstad	0,7
Alblasserdam	-0,7
Alphen aan den Rijn	1
Barendrecht	3,9
Drechterland	0,8
Brielle	3,9
Capelle aan den IJssel	0,7
Delft	2
Dordrecht	2,8
Gorinchem	3,2
Gouda	-0,1
's-Gravenhage	1,6
Hardinxveld-Giessendam	-2,4
Hellevoetsluis	2,7
Hendrik-Ido-Ambacht	3,7
Stede Broec	1,4
Hillegom	0,8
Katwijk	0,5
Krimpen aan den IJssel	-0,1
Leerdam	2,7
Leiden	3,4
Leiderdorp	3
Lisse	1,1
Maassluis	1,5
Nieuwkoop	0,2
Noordwijk	0,6
Noordwijkerhout	0,5
Oegstgeest	4,6
Oud-Beijerland	1,4
Binnenmaas	2,8
Korendijk	0,2
Oudewater	-1,5
Papendrecht	1,4
Ridderkerk	-0,3
Rotterdam	3,2
Rijswijk	1,6
Schiedam	-0,7
Sliedrecht	0,2
Cromstrijen	2,8
Albrandswaard	4,5
Westvoorne	2,3
Strijen	-0,4
Vianen	0,9
Vlaardingen	0
Voorschoten	4,5
Waddinxveen	-2,1
Wassenaar	3,6
Woerden	4,1
Zoetermeer	1
Zoeterwoude	1,4
Zwijndrecht	0,1
Borsele	3,5
Goes	2,8
West Maas en Waal	2
Hulst	3,4
Kapelle	1,7
Middelburg	3,2
Giessenlanden	1
Reimerswaal	-1,1
Zederik	1
Terneuzen	2,7
Tholen	-0,5
Veere	1,9
Vlissingen	2,1
Lingewaal	0,6
De Ronde Venen	-1,2
Tytsjerksteradiel	2,6
Aalburg	-0,3
Asten	0
Baarle-Nassau	4,6
Bergen op Zoom	2,8
Best	3,2
Boekel	1,8
Boxmeer	3,7
Boxtel	0,5
Breda	4,1
Deurne	2,7
Pekela	2,2
Dongen	1,9
Eersel	4,6
Eindhoven	4,9
Etten-Leur	1,7
Geertruidenberg	0,8
Gilze en Rijen	3,3
Goirle	5
Grave	3,7
Haaren	3,6
Helmond	0,5
's-Hertogenbosch	3,5
Heusden	0,3
Hilvarenbeek	3,6
Loon op Zand	0,5
Mill en Sint Hubert	1,9
Nuenen, Gerwen en Nederwetten	4,1
Oirschot	3
Oisterwijk	1,8
Oosterhout	2
Oss	-0,8
Rucphen	-1,6
Sint-Michielsgestel	2,5
Someren	1,4
Son en Breugel	4,7
Steenbergen	-0,3
Waterland	0,6
Tilburg	1,1
Uden	1,6
Valkenswaard	3
Veldhoven	3,8
Vught	4
Waalre	4,6
Waalwijk	0,3
Werkendam	0,3
Woensdrecht	0,4
Woudrichem	0
Zundert	0,5
Wormerland	-0,6
Onderbanken	1,4
Landgraaf	3,8
Beek	3
Beesel	3,4
Bergen (L.)	3,6
Brunssum	4,7
Gennep	4,5
Heerlen	3
Kerkrade	2,8
Maastricht	1,9
Meerssen	4,7
Mook en Middelaar	3,1
Nederweert	2,3
Nuth	3,6
Roermond	2,8
Schinnen	1,9
Simpelveld	3,8
Stein	3,9
Vaals	-1
Venlo	1,3
Venray	1,9
Voerendaal	5
Weert	1,5
Valkenburg aan de Geul	1,7
Lelystad	0,5
Horst aan de Maas	2,4
Oude IJsselstreek	4,1
Teylingen	1,9
Utrechtse Heuvelrug	4,3
Oost Gelre	4,9
Koggenland	0
Lansingerland	5
Leudal	3,9
Maasgouw	3,5
Eemsmond	0,4
Gemert-Bakel	1,5
Halderberge	2,1
Heeze-Leende	4,2
Laarbeek	1
De Marne	0,2
Reusel-De Mierden	2,9
Roerdalen	1,8
Roosendaal	0,2
Schouwen-Duiveland	1,9
Aa en Hunze	2
Borger-Odoorn	3,9
Cuijk	4,5
Landerd	2,7
De Wolden	3,4
Noord-Beveland	-1
Wijdemeren	-0,8
Noordenveld	4,4
Twenterand	1,8
Westerveld	1,8
Sint Anthonis	4,5
Lingewaard	3,4
Cranendonck	1,1
Steenwijkerland	1
Moerdijk	1
Echt-Susteren	5,7
Sluis	1,6
Drimmelen	0,6
Bernheze	1,6
Ferwerderadiel	4,3
Alphen-Chaam	2,6
Bergeijk	2,5
Bladel	4,8
Gulpen-Wittem	3,5
Tynaarlo	7,2
Midden-Drenthe	4,2
Overbetuwe	4,5
Hof van Twente	3,8
Neder-Betuwe	-0,6
Rijssen-Holten	1,7
Geldrop-Mierlo	1,9
Olst-Wijhe	3,6
Dinkelland	4,2
Westland	-1,1
Midden-Delfland	3,2
Berkelland	3,9
Bronckhorst	3,5
Sittard-Geleen	3,8
Kaag en Braassem	1,6
Dantumadiel	2,5
Zuidplas	-0,5
Peel en Maas	2,4
Oldambt	3
Zwartewaterland	-1,4
Súdwest-Fryslân	4,2
Bodegraven-Reeuwijk	1,4
Eijsden-Margraten	4,4
Stichtse Vecht	1,4
Hollands Kroon	-0,1
Leidschendam-Voorburg	4,8
Goeree-Overflakkee	2,1
Pijnacker-Nootdorp	4,7
Molenwaard	-1,6
Nissewaard	3,5
Krimpenerwaard	-1,1
De Fryske Marren	3,4
Gooise Meren	3
Berg en Dal	2,1
Meierijstad	2,4
Waadhoeke	2,5
Westerwolde	4,6
Midden-Groningen	2,4
Montferland	1,4

5. Conclusies

— Het aantal zzp’ers is gestaag gegroeid tijdens 2007−2017, terwijl het aantal werknemers en zmp’ers vrijwel constant bleef.
— Onder werkenden is het mediane persoonlijke inkomen het hoogst onder de zmp’ers met 48,6 duizend euro, daarna komen de werknemers (35,2 duizend euro) en de zzp’ers (28,0 duizend).
— Het inkomen van werkenden bleef redelijk stabiel in de periode 2007–2017, ondanks de economische crisis vanaf eind 2008 tot en met 2014.
— Het inkomen van de zmp’ers had van de werkenden het meest te lijden onder de crisis,met als dieptepunt 2013.
— Sinds 2014 gaat de koopkracht van een meerderheid van de werknemers, zzp’ers en zmp’ers er op vooruit.
— Onder werkenden hebben veertigers en (doorwerkende) ouderen die onlangs de AOW-gerechtigde leeftijd hebben bereikt het hoogste mediane persoonlijk inkomen. Het gaat bij die laatsten maar om een kleine groep.
— Het inkomen van mannen en vrouwen loopt uit elkaar vanaf de leeftijd van 25 jaar door het hogere aandeel deeltijdwerkers onder vrouwen.
— De hoogte van het inkomen hangt sterk samen met het opleidingsniveau.
— Werkenden hebben de hoogste inkomens in de provincies Noord- en Zuid-Holland en Utrecht, en rond Eindhoven, Groningen en Maastricht. Wel is sinds 2007 de inkomensachterstand in het noorden en de grensregio’s met de westelijke regio’s kleiner geworden.
— Van de gemeenten is het doorsnee-inkomen het hoogst in Rozendaal en Bloemendaal,en het laagst in Schiermonnikoog, Vlieland en Ameland.
— In dit artikel is vermogen buiten beschouwing gelaten. Een verhandeling over het vermogen van (werkende) huishoudens volgt wanneer actuele cijfers beschikbaar komen.

Technische toelichting

De in deze beschouwing gepresenteerde statistieken voor de periode 2007 t/m 2017
hebben hun oorsprong in het Integrale Inkomens- en VermogensSysteem (IIVS).

De integrale inkomensgegevens voor de jaren 2011 t/m 2017 vormen een consistente tijdreeks. De gegevens voor 2011 t/m 2016 zijn definitief, die van 2017 zijn voorlopig. Om een tijdsvenster van tenminste tien jaren te verkrijgen zijn hieraan nog de oudere jaargangen 2007 t/m 2010 toegevoegd. Enkele methodologische trendbreuken konden hierbij niet worden vermeden; de laatste revisie van inkomensbegrippen van 2017, destijds ingevoerd met terugwerkende kracht vanaf statistiekjaar 2011, bemoeilijkt de longitudinale analyse.

Bij alle reeksen zijn inkomens omgerekend naar het prijspeil van 2017, op basis van de consumentenprijsindex (CPI)(CBS StatLine, 2019b).

Zie voor meer informatie:
— Korte onderzoeksbeschrijving Integraal Inkomens- en vermogenssysteem.
— Toelichting revisie inkomenscijfers vanaf statistiekjaar 2011 (pdf).

Literatuur

Berg, H. van den, J. Erkens, L. Hoekema, L. Kösters, H. Muller, J. Nieuweboer, N. Pouwels-Urlings, M. Walthouwer en J. van der Zwan (2016). Werknemers en zelfstandigen:overeenkomsten en verschillen tussen CBS-cijfers. Sociaaleconomische trends, 2016/01.

Thor, J. van, W. Portegijs en B. Hermans (2018). Gaan vrouwen steeds meer werken? In:W. Portegijs, en M. van den Brakel (red.), Emancipatiemonitor 2018. CBS/SCP.

StatLine

CBS StatLine (2019a). Aantallen meewerkende gezinsleden
CBS StatLine (2019b). Consumentenprijsindex (CPI)

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

Leeftijd	Werknemers (1 000 euro)	Zzp'ers (1 000 euro)	Zmp'ers (1 000 euro)
15
16	14
17	13	17
18	14	14
19	15	15	24
20	17	16	25
21	20	16	25
22	22	17	27
23	24	18	31
24	26	19	34
25	28	20	34
26	30	21	37
27	31	23	39
28	32	23	40
29	33	25	42
30	34	26	44
31	35	26	44
32	35	27	45
33	36	28	46
34	36	29	45
35	37	30	46
36	37	30	49
37	38	30	48
38	38	31	49
39	38	31	50
40	39	31	50
41	39	32	50
42	39	31	51
43	39	32	52
44	39	32	51
45	39	32	51
46	39	32	52
47	39	31	51
48	39	31	52
49	40	31	51
50	39	31	50
51	39	30	51
52	40	30	51
53	40	29	50
54	40	28	50
55	40	28	49
56	40	27	49
57	40	26	50
58	40	25	49
59	40	25	49
60	40	24	49
61	40	23	48
62	41	23	47
63	41	22	47
64	40	22	46
65	43	34	53
66	51	38	55
67	47	39	55
68	45	36	49
69	43	34	47
70	40	33	44
71	40	31	43
72	39	28	40
73	39	30	40
74	39	29	38
75	36	28	34

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37

	Werknemers mannen (1 000 euro)	Werknemers vrouwen (1 000 euro)	Zzp'ers mannen (1 000 euro)	Zzp'ers vrouwen (1 000 euro)	Zmp'ers mannen (1 000 euro)	Zmp'ers vrouwen (1 000 euro)
15
16	14
17	14	5	17
18	14	10	15	9
19	16	14	16	9	24
20	18	16	19	11	26
21	21	18	20	12	26	22
22	23	20	21	13	28	23
23	25	22	23	13	33	27
24	28	24	24	14	36	29
25	30	26	26	15	37	28
26	32	27	26	15	39	33
27	33	28	28	15	42	32
28	35	29	29	15	44	32
29	36	29	32	16	46	31
30	38	29	33	16	47	35
31	39	29	34	17	47	35
32	40	29	35	16	48	36
33	41	29	36	16	50	36
34	42	29	36	16	50	36
35	43	30	38	16	51	37
36	44	30	39	17	53	40
37	45	30	39	17	53	39
38	46	30	40	18	53	41
39	46	30	41	17	55	39
40	47	29	41	17	54	41
41	47	29	42	17	55	41
42	48	29	42	18	56	40
43	48	29	43	18	57	41
44	49	29	42	18	57	41
45	49	29	42	18	57	39
46	49	29	42	18	58	41
47	49	29	42	18	57	40
48	49	29	42	17	57	41
49	50	29	41	17	57	40
50	49	29	40	17	57	40
51	49	29	40	17	57	39
52	49	29	39	17	57	38
53	50	29	39	16	57	37
54	49	29	38	16	57	37
55	50	29	37	16	56	36
56	50	29	36	15	55	38
57	50	29	36	14	57	36
58	49	28	35	14	57	35
59	49	28	34	14	55	35
60	49	28	33	13	55	35
61	49	28	32	12	54	34
62	48	28	32	11	54	32
63	48	27	31	11	52	32
64	48	28	30	11	53	29
65	49	32	40	23	60	34
66	57	40	45	25	63	37
67	52	37	48	26	64	36
68	49	38	45	23	59	33
69	46	36	41	24	57	32
70	43	35	40	23	51	26
71	44	35	37	23	53	25
72	40	35	34	22	49	26
73	41	34	34	25	47	30
74	42	34	33	22	43	25
75	42	28	37	16	54	37