2. 1932 - Depressie, opleving en oorlog
Het sterke economische herstel na de Eerste Wereldoorlog werd abrupt onderbroken door de beurskrach op Wall Street in 1929. Deze leidde wereldwijd tot een zware economische depressie, met sterk afgenomen koopkracht en recordwerkloosheid. Dit is ook duidelijk te zien in de figuur: vanaf het begin jaren dertig daalde het volume van de handel en de totale economie sterk. De export kende de grootste volumedaling in 1932, namelijk 17 procent ten opzichte van een jaar eerder. Het importvolume lag 14 procent lager dan een jaar eerder. Protectionistische maatregelen die veel landen zoals de VS namen, versterkten de malaise.
| Jaar | Bbp (% volumeverandering) | Invoer (% volumeverandering) | Uitvoer (% volumeverandering) |
|---|---|---|---|
| 1929 | 1,8 | 4,9 | 0,4 |
| 1930 | -1,3 | -4,8 | -8,0 |
| 1931 | -3,6 | -4,9 | -7,8 |
| 1932 | -1,1 | -13,9 | -16,6 |
| 1933 | 0,4 | 5,5 | -3,6 |
| 1934 | -1,0 | -4,1 | 5,2 |
| 1935 | 2,7 | -3,3 | 4,6 |
| 1936 | 5,5 | 2,0 | 3,4 |
| 1937 | 5,7 | 8,2 | 19,1 |
| 1938 | -3,0 | -0,9 | -5,1 |
| 1939 | 8,3 | 4,9 | -3,3 |
Ondanks de sterke fluctuaties in de handel veranderde er in deze periode relatief weinig in de verhoudingen tussen de continenten. Ongeveer twee derde van de Nederlandse import kwam uit Europa, gevolgd door bijna 20 procent uit Amerika. Van de export ging ongeveer driekwart naar Europa. Duitsland was destijds al een belangrijke handelspartner, zelfs nog belangrijker dan nu.
| Jaar | Invoerwaarde (% van het bbp) | Uitvoerwaarde (% van het bbp) |
|---|---|---|
| 1929 | 43 | 31 |
| 1930 | 39 | 28 |
| 1931 | 33 | 23 |
| 1932 | 25 | 16 |
| 1933 | 25 | 15 |
| 1934 | 22 | 15 |
| 1935 | 20 | 15 |
| 1936 | 22 | 16 |
| 1937 | 30 | 22 |
| 1938 | 27 | 20 |
| 1939 | 26 | 17 |
Beperkte internationale handel in bezettingstijd
De Tweede Wereldoorlog trok een zware wissel op de Nederlandse economie en samenleving. Veel bedrijven in Nederland werden gedwongen om hun activiteiten te staken of werden overgenomen door Duitse bedrijven. Ook de internationale handelsactiviteiten werden ernstig belemmerd door de bezetting, waardoor deze drastisch afnam. De Nederlandse economie werd ernstig verstoord en de handel met de koloniën werd vrijwel volledig stopgezet.
De handelsstatistieken over de oorlogsjaren zijn verre van compleet. Voor de jaren 1940-1945 ontbreken bbp-gegevens, en voor 1944 en 1945 zijn er ook geen handelsdata. Naar schatting 70 tot 80 procent van het grensoverschrijdende goederenverkeer vond plaats met de bezetter, dus van vrije goederenhandel was geen sprake. Ook België – tevens bezet door Duitsland – was een belangrijke handelspartner voor Nederland. De Duitse oorlogsindustrie vergde veel grondstoffen, materialen en arbeidskrachten, en Duitsland haalde of confisqueerde deze rechtstreeks uit bezet gebied.
| Jaar | Voeding en dranken en tabak (%) | Grondstoffen, oliën en vetten (%) | Minerale brandstoffen (%) | Chemische producten (%) | Fabricaten (%) | Machines (%) | |
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Uitvoer | 1939 | 33,0 | 14,0 | 6,3 | 7,0 | 26,7 | 12,9 |
| Uitvoer | 1940 | 43,7 | 16,3 | 5,4 | 5,8 | 19,3 | 9,5 |
| Uitvoer | 1941 | 40,3 | 11,1 | 5,6 | 2,8 | 28,8 | 11,5 |
| Uitvoer | 1942 | 24,6 | 14,6 | 3,6 | 5,0 | 36,4 | 15,7 |
| Uitvoer | 1943 | 25,4 | 15,5 | 3,4 | 5,2 | 39,2 | 11,3 |
| Invoer | 1939 | 16,0 | 22,3 | 7,6 | 6,2 | 35,6 | 12,3 |
| Invoer | 1940 | 17,0 | 17,7 | 6,9 | 6,3 | 40,3 | 11,9 |
| Invoer | 1941 | 5,9 | 13,9 | 5,3 | 10,1 | 48,5 | 16,0 |
| Invoer | 1942 | 7,3 | 16,0 | 6,8 | 13,2 | 42,0 | 14,2 |
| Invoer | 1943 | 9,9 | 17,8 | 7,9 | 14,1 | 38,7 | 12,0 |