4. Lopende loonkostensubsidie op grond van de Participatiewet, cohorten 2022 en 2023

4.1 Inleiding 

In dit hoofdstuk worden overeenkomsten en verschillen tussen cohort 2022 en cohort 2023 wat betreft de lopende LKSP beschreven. Er wordt gekeken of de trend tussen de jaren vergelijkbaar is, waarbij cohort 2022 een jaar langer gevolgd kan worden dan cohort 2023. 

Cohort 2022 bestaat uit totaal 21 200 personen met een lopende voorziening van 1 januari 2022 tot en met 31 december 2022. Voor deze personen ligt peilmoment 0 op 30 september 2022. In het cohort 2023 zijn er 24 330 personen die een lopende LKSP hebben van 1 januari 2023 tot en met 31 december 2023 en ligt peilmoment 0 op 30 september 2023. Personen kunnen in beide cohorten voorkomen als zij een loonkostensubsidie hebben die zowel in 2022 als in 2023 loopt. Dit geldt voor 17 750 personen, ongeveer de 80 procent van het totaal aantal personen met een lopende LKSP in cohort 2022 en 70 procent van het totaal aantal personen in 2023. 

4.2 Werk- en uitkeringssituatie

Figuur 4.2.1 toont de werk- en uitkeringssituatie voor personen met lopende LKSP in 2022. Het grootste gedeelte van de personen met een lopende LKSP behoort tot de groep werkend zonder bijstand; namelijk 92 procent op peilmoment 0 (lichtblauwe kleur). Deze groep blijft over tijd vrij stabiel in dezelfde categorie. De op een na grootste groep is werkend met bijstand (donkerblauwe kleur), waartoe 7 procent van de personen behoort aan het begin van de verslagperiode. Deze patronen zijn voor cohort 2023 vergelijkbaar. 

4.2.1 Sequentieplot van werk- en uitkeringssituatie bij lopende LKSP, cohort 2022

Voor cohort 2022 geldt dat 89 procent van de personen op peilmoment 12 werkt zonder bijstand, en 6 procent werkt met bijstand. Voor cohort 2023 zijn deze percentages nagenoeg gelijk, namelijk 88 en 6 procent respectievelijk. Een jaar later, op peilmoment 24, is 85 procent van cohort 2022 nog werkend zonder bijstand en 5 procent werkt met bijstand. Dit laat een vrij stabiel beeld van de uitkeringssituatie over de tijd heen zien voor werkende personen met een lopende LKSP. 

Om een beter beeld te krijgen van de personen van wie de werk- en uitkeringssituatie verandert, zijn de personen die de gehele periode werkend zonder bijstand blijven, uit de hiernavolgende analyses gefilterd. Er blijft dan een groep van 4 820 personen over in cohort 2022 en 3 820 personen in cohort 2023. In de sequentieplots 4.2.2 en 4.2.3 is te zien dat in deze subpopulaties een klein deel van de groep werkend met bijstand (donkerblauwe kleur) overgaat naar werkend zonder bijstand (lichtblauwe kleur). Verder is te zien dat een groot deel van de personen van de groep werkend zonder bijstand overgaan naar niet werkend zonder bijstand (lichtgroene kleur). Deze wisselingen vinden plaats in beide cohorten. Bij de interpretatie van de figuren is het belangrijk om te beseffen dat de horizontale as van de figuren verschilt per cohort. Cohort 2022 loopt tot en met peilmoment 24, en wordt dus een jaar langer gevolgd dan cohort 2023, dat loopt tot en met peilmoment 12. 

Voor de subpopulaties uit figuren 4.2.2 en 4.2.3 zijn ook verschillen te zien tussen de twee cohorten. Zo is 66 procent van de subpopulatie van personen in cohort 2022 werkend zonder bijstand op peilmoment 0 en 30 procent werkend met bijstand. In het 2023 cohort zijn relatief minder personen werkend zonder bijstand, namelijk 48 procent, en is een relatief grotere groep werkend met bijstand, 45 procent. Twaalf maanden later, zijn deze verschillen tussen de subpopulaties van cohort 2022 en 2023 nog steeds aanwezig. De groep werkend zonder bijstand is dan 50 procent voor cohort 2022 ten opzichte van 23 procent voor cohort 2023. Het percentage werkend met bijstand is in cohort 2022 na twaalf maanden 25 procent, en in cohort 2023 is dit 35 procent. 

4.2.2 Sequentieplot van werk- en uitkeringssituatie bij lopende LKSP, cohort 2022¹⁾

¹⁾ Zonder personen die op elk peilmoment 'Werkend zonder bijstand' waren

4.2.3 Sequentieplot van werk- en uitkeringssituatie bij lopende LKSP, cohort 2023¹⁾

¹⁾ Zonder personen die op elk peilmoment 'Werkend zonder bijstand' waren

4.3 Soort contract

Figuren 4.3.1 en 4.3.2 tonen de ontwikkeling van contracttype voor personen met lopende LKSP voor respectievelijk cohort 2022 en cohort 2023. Op peilmoment 0 heeft 61 procent van de personen in cohort 2022 en 65 procent van de personen in cohort 2023 een contract voor onbepaalde tijd (lichtblauwe kleur). Op peilmoment 12 is dit respectievelijk 72 en 73 procent. Voor cohort 2022 stijgt dit aandeel met 3 procentpunten verder naar 75 procent op peilmoment 24. De grootste stijging naar een contract voor onbepaalde tijd lijkt in de eerste twaalf maanden na peilmoment 0 te gebeuren. Daarna neemt de stijging voor beide cohorten af. De sequentieplots in figuren 4.3.1 en 4.3.2 laten ook zien dat personen die (tijdelijk) geen contract hebben (groene kleur), vanuit beide groepen lijken te komen; de groepen met een contract voor bepaalde en onbepaalde tijd. Van cohort 2022 heeft aan het einde van de verslagperiode (op peilmoment 24) 10 procent geen contract. Van cohort 2023 is dit aan het einde van de verslagperiode (op peilmoment 12) 7 procent.

4.3.1 Sequentieplot van contractsoort bij lopende LKSP, cohort 2022

4.3.2 Sequentieplot van contractsoort bij lopende LKSP, cohort 2023

Figuur 4.3.3 toont de ontwikkeling van de het soort contract over de tijd voor cohort 2022, uitgesplitst naar hoogst behaalde opleidingsniveau. Personen zonder contract zijn buiten beschouwing gelaten voor deze figuur. Wat opvalt is dat op relatief peilmoment 0 personen met hbo- of wo masterdiploma (roze lijn) minder vaak een contact voor onbepaalde tijd hebben dan personen met een ander opleidingsniveau. Zo heeft 55 procent van de personen met een hbo- of wo masterdiploma een contract voor onbepaalde tijd, tegenover 63 procent van de personen die alleen het basisonderwijs hebben afgerond. Over de tijd neemt het aandeel personen met een contract voor onbepaalde tijd het sterkste toe in deze groep, tot dat op peilmoment 24 het aandeel vergelijkbaar is met personen met een ander opleidingsniveau; namelijk rond de 75 procent. 

4.4 Loonwaarde

figuren 4.4.1 en 4.4.2 tonen de ontwikkeling van loonwaarde voor personen met lopende LKSP in respectievelijk cohort 2022 en cohort 2023. Het verloop van de loonwaarde van personen in cohort 2022 is vergelijkbaar met die van personen in cohort 2023. Zo is voor beide cohorten de loonwaarde over de tijd heen vrij stabiel. Op peilmoment 0 heeft 36 procent van de personen met lopende LKSP in cohort 2022 een loonwaarde van 26 t/m 48 procent en 40 procent heeft een loonwaarde van 52 t/m 75 procent. Dit zijn tevens ook de twee grootste categorieën. Verder zijn voor beide cohorten de verhoudingen tussen de verschillende categorieën van loonwaarde over de tijd heen tussen vergelijkbaar. 

Na verloop van tijd gaan personen wat schommelen tussen de loonwaardecategorieën. Vooral de groep met onbekende loonwaarde neemt over de tijd toe. Op peilmoment 12 hebben beide cohorten ongeveer hetzelfde aandeel personen met een niet-bekende loonwaarde (categorie leeg, 8 procent in cohort 2022 en 7 in het cohort van 2023). Een jaar later, op peilmoment 24, is dit percentage voor cohort 2022 gestegen naar 17 procent. Een onbekende loonwaarde betekent hoogstwaarschijnlijk dat deze personen geen LKSP meer hebben op dat moment.

4.4.1 Sequentieplot van loonwaarde bij lopende LKSP, cohort 2022

4.4.2 Sequentieplot van loonwaarde bij lopende LKSP, cohort 2023

Figuur 4.4.3 toont de loonwaarde op relatief peilmoment 0 voor personen met lopende LKSP in cohort 2022, uitgesplitst naar leeftijd. In het figuur is te zien dat jongeren onder de 27 jaar meestal een baan in loondienst hebben met een loonwaarde tussen de 26 en 48 procent (41 procent). Personen tussen de 27 en 35 jaar hebben vaker banen met hogere loonwaardes dan andere leeftijdsgroepen: Zo heeft 44 procent een baan met een loonwaarde van 52 tot 75 procent en 14 procent een baan met een loonwaarde van 76 tot en met 100 procent tegenover respectievelijk 42 en 11 procent voor personen van 35 tot 55 jaar. 

4.5 Uurloon

Figuur 4.5.1 toont de ontwikkeling van uurloon voor personen met lopende LKSP in cohort 2022. Omdat deze ontwikkeling voor cohort 2023 nagenoeg gelijk is, is er geen figuur voor cohort 2023 opgenomen in dit rapport. In figuur 4.5.1 is een behoorlijke wijziging van het uurloon zichtbaar: Er is een sprong te zien op relatief peilmoment 15, ofwel 1 januari 2024. Voor cohort 2023 vindt deze sprong ook plaats 1 januari 2024, wat overeenkomt met relatief peilmoment 3. 

Zo verdient 76 procent van de personen met lopende LKSP in cohort 2022 10 tot 15 euro per uur op relatief peilmoment 0 en 15 procent verdient 15 tot 20 euro per uur. Een jaar later, in september 2024, is dit verschoven naar respectievelijk 62 en 27 procent. In cohort 2023 verdient 67 procent van de personen op peilmoment 0 10 tot 15 euro per uur tegenover 25 procent die 15 tot 20 euro per uur verdient. Een jaar later is dit verschoven naar respectievelijk 5 en 80 procent. Een stijging in het uurloon kan verklaard worden door de periodieke loonverhogingen die normaal gesproken plaatsvinden naarmate iemand langer in dienst is. Daarnaast zijn in 2024 de lonen in Nederland gemiddeld met 6,6 procent  gestegen ten opzichte van 2023. Wat ook nog een rol kan spelen is de wijziging van de Wet minimumloon per 1 januari 2024. Vanaf 1 juli 2024 zijn de minimumuurlonen verder gestegen⁴⁾ en dit is wederom terug te zien in de figuren, namelijk op peilmoment 21. 

4.6 Contracturen

In beide cohorten hebben de meeste personen op relatief peilmoment 0 een contract voor 35 uur of meer: 37 procent in cohort 2022 en 36 procent in cohort 2023. Over de tijd heen neemt dit aandeel licht toe: namelijk 39 procent op peilmoment 24 in cohort 2022 en 37 procent op peilmoment 12 voor cohort 2023. Tegelijkertijd hebben steeds minder personen een contract voor 30 uur of lager. Zo neemt het aandeel personen in cohort 2022 met een contract voor 20 tot 25 uur af van 17 procent op peilmoment 0 naar 15 procent op peilmoment 24. In cohort 2023 neemt deze groep af van 17 procent op peilmoment 0 naar 16 procent op peilmoment 12. Het merendeel van de personen blijven de gehele periode contractueel evenveel uren werken. 

Mannen in loondienst hebben vaak meer contracturen dan vrouwen in loondienst, zie figuur 4.6.1. Bij de mannen heeft de grootste groep een contract voor 35 of meer uur terwijl bij de vrouwen de grootste groep een contract voor 20 tot 25 uur heeft. 46 procent van de mannen heeft een contract van 35 uur of meer tegenover 14 procent van de vrouwen; 28 procent van de vrouwen heeft een contract voor 20 tot 25 uur tegenover 12 procent van de mannen. 

4.7 Conclusie

In dit hoofdstuk zijn personen met een lopende LKSP van cohorten 2022 en 2023 nader onderzocht. Voor beide cohorten geldt dat de volgende patronen in de tijd zichtbaar zijn bij personen met een lopende LKSP:

• Het merendeel van de personen blijft over de tijd heen werkzaam in loondienst zonder bijstand. Wanneer deze groep buiten beschouwing gelaten wordt, blijkt dat in 2023 meer personen werkend zijn met bijstand dan in 2022. 
• Iets meer dan de helft van de personen heeft een contract voor onbepaalde tijd en dit aandeel groeit over de tijd, vooral voor personen met een hbo- of wo masterdiploma. 
• Het verloop van loonwaarde is vrij stabiel over tijd. Jongeren onder de 27 jaar hebben vaker banen met lagere loonwaardes, personen van 27 tot 35 jaar hebben vaak banen met hogere loonwaardes.  
• Er is een toename van het uurloon (dit hangt samen met inflatie en mogelijk met wijzigingen in het minimumuurloon per 1 januari 2024).
• Meer dan een derde van de personen heeft een loondienstcontract voor 35 of meer uur, maar dat zijn vooral mannen. Vrouwen hebben vaker een contract voor 20 tot 25 uur. Het aandeel personen met een loondienstcontract voor 35 of meer uur neemt toe over tijd.