Afhankelijkheid uitkering ouders en kinderen onderzocht

/ Auteur: Marika de Bruijne
© Hollandse Hoogte / Sabine Joosten
Midden jaren negentig werd de arbeidsongeschiktheidsvoorziening in Nederland aanzienlijk versoberd. Anne Gielen, universitair hoofddocent aan de Erasmus Universiteit Rotterdam: ‘We hebben bestudeerd of er een direct verband bestaat tussen uitkeringsafhankelijkheid bij ouders en de kans op economisch succes van hun kinderen op latere leeftijd. Voor ons onderzoek hebben we gebruik gemaakt van de microdata van het CBS.’

Remote access

Gielen keek bij haar onderzoek ‘Intergenerational Spillovers in Disability Insurance’ naar personen die midden jaren negentig een arbeidsongeschiktheidsuitkering ontvingen, in de periode dat de versobering van de regeling plaatsvond. ‘We maakten voor het onderzoek gebruik van data die het CBS beschikbaar stelt via een zogenaamde remote access voorziening: economische data, zoals gegevens over werk, loon of ontvangst van uitkering, maar ook informatie over onderwijsniveau, medicijngebruik en criminele activiteiten.’

Invloed situatie ouders

Door koppeling van de gegevens van ouders met die van hun kinderen kon worden gekeken hoe de situatie van een ouder de toekomstige situatie van een kind beïnvloedt. ‘Die koppeling en het feit dat kan worden gekeken naar effecten op de lange termijn, maakt het werken met de CBS-data uniek’, aldus Gielen. ‘De resultaten laten zien dat een lagere arbeidsongeschiktheidsuitkering of zelfs helemaal geen uitkering op de langere termijn positieve gevolgen heeft op kinderen. Wanneer de kinderen zelf volwassen zijn, blijken zij minder afhankelijk van een uitkering, verdienen ze meer en zijn ze hoger opgeleid. Ook vertonen ze minder vaak crimineel gedrag en hebben ze minder vaak medicatie voor psychische problemen.’

Verklaringen

Gielen geeft drie verklaringen voor het bovenstaande. ‘Ouders zijn weer gaan werken, waardoor de kinderen meer leren over de arbeidsmarkt. De thuissituatie is verbeterd doordat de ouders weer aan de slag zijn gegaan of de kinderen verwachten minder van overheidssteun en anticiperen hierop door meer te investeren in hun onderwijs en latere kansen op de arbeidsmarkt.’

Datakoppeling

De universitair hoofddocent is erg te spreken over hoe de datakoppeling tijdens haar onderzoek is verlopen. ‘Dat ging doorgaans heel goed, mede dankzij de goede documentatie en ondersteuning van het CBS. Het bewerken van de hele grote datasets in de beperkte computercapaciteit was wel een uitdaging.’ Heeft Gielen nog een advies voor onderzoekers die overwegen om de CBS microdata te gebruiken? ‘Het CBS heeft een schat aan informatie voor onderzoekers. Kijk voordat je zelf data gaat verzamelen altijd naar wat er al bij het CBS aanwezig is.’

Zelf onderzoek doen met microdata
Geautoriseerde instellingen zoals Nederlandse universiteiten, wetenschappelijke organisaties, planbureaus en andere onderzoeksinstellingen kunnen een machtiging aanvragen om - onder strikte voorwaarden en in een streng beveiligde omgeving - met de microdatabestanden van het CBS te werken. Meer weten? Bekijk onze website met informatie over remote access of neem contact op met: microdata@cbs.nl

Dit artikel is een bewerkte versie uit E-Data & Research