Veelgestelde vragen

De taak van het CBS is om officiële statistieken te maken die het maatschappelijk debat feitelijk kunnen ondersteunen en de uitkomsten daarvan openbaar te maken. De betrouwbaarheid van statistiek hangt samen met de kwaliteit en hoeveelheid gegevens. Het CBS publiceert op verschillende manieren over deze uitkomsten. Op de website van het CBS is een publicatieagenda te vinden met daarin de meest actuele rapporten. Een transparant publicatiebeleid van het CBS draagt bij aan het vertrouwen in de statistiek.

Om statistieken te maken, maakt het CBS gebruik van vele bronnen. De bekendste manier van informatie verwerven is misschien wel de enquêteur die aan de deur of telefonisch vragen stelt aan personen en bedrijven. Maar die manier is kostbaar en tijdrovend. Omwille van kostenbesparing en efficiëntie is het CBS steeds meer overgestapt naar het verzamelen van data uit administratieve bronnen van andere overheidsinstellingen. Denk hierbij aan de Belastingdienst, gemeenten, RDW en Rijkswaterstaat. Naast registraties van de overheid is het CBS de laatste jaren ook registraties gaan gebruiken van bedrijven, bijvoorbeeld kassascangegevens van supermarkten voor het berekenen van prijsontwikkelingen.

Dat doen we met de meest geavanceerde technieken. Het CBS voldoet aan de hoogste beveiligingsstandaarden en laat regelmatig de beveiliging checken.

Het CBS levert nooit herkenbare gegevens aan derden, ook niet aan andere overheidsinstellingen. (wetenschappelijke) instellingen kunnen onder strenge voorwaarden toegang krijgen tot gepseudonimiseerde gegevens op persoons- of bedrijfsniveau. Dit noemen we microdata.

Als u een enquête invult of gegevens aanlevert, dan stuurt u deze informatie gecodeerd naar het CBS. Bij het CBS komen de gegevens terecht in een beveiligde omgeving. Alleen geautoriseerde medewerkers, die dit voor hun werkzaamheden nodig hebben, hebben toegang tot deze gegevens. Medewerkers van het CBS moeten zich houden aan een geheimhoudingsplicht. Alle medewerkers hebben een geheimhoudingsverklaring ondertekend.

Die vormen we om tot bruikbare puzzelstukjes zonder direct identificerende persoonskenmerken (anonimiseren of pseudonimiseren).

De ontwikkeling van consumententechnologie ontwikkelt zich in sneltreinvaart. De mogelijkheden van de smartphone en tablet bieden een schat aan data. Denk aan het gebruik van apps als Tikkie, mobiel bankieren, UBER, AirBNB, webshops, Twitter en vele andere online diensten. We noemen dit nieuwe databronnen.

Als persoon bent u niet verplicht om mee te werken. Natuurlijk hopen we dat u wel mee wilt werken. Als u bent uitgenodigd, maakt u namelijk deel uit van een steekproef. In de steekproef vertegenwoordigt u als het ware heel veel andere inwoners van Nederland. Om een goed beeld te kunnen schetsen van ontwikkelingen in de samenleving, is het belangrijk dat iedereen die in de steekproef zit ook meedoet aan het onderzoek. Bedrijven zijn wel vrijwel altijd verplicht om mee te werken. Dit staat in de CBS-wet.

Uw naam en adres zijn geheel willekeurig gekozen uit een groot adressenbestand van alle huishoudens in Nederland: Basisregistratie Personen. Dit register wordt door gemeentes bijgehouden en bevat informatie over inwoners, zoals geboortedatums, adresgegevens en burgerlijke staat. Voor sommige onderzoeken maken we niet alleen gebruik van de Basisregistratie, maar ook van een voorselectie uit de Polisadministratie of andere registers. Het is puur toeval dat u bent uitgekozen om mee te doen aan een onderzoek.

Zo vroeg mogelijk in het proces van data naar statistiek ontdoen we bestanden van direct identificerende persoonsgegevens. Dit betekent dat onderzoeksbestanden geen gegevens zoals namen, adressen of Burgerservicenummers bevatten. Het CBS gebruikt de gegevens alléén voor statistisch en wetenschappelijk doel. Gebruik voor fiscale, administratieve, controle en gerechtelijke doeleinden van individuele eenheden is wettelijk uitgesloten. Ook gebruiken we de gegevens niet voor marketing.

Voor vertrouwen in de statistische informatievoorziening is professionele onafhankelijkheid van het CBS een vereiste. De stelregel is dat het CBS zelf bepaalt welke cijfers het wanneer en hoe publiceert. Voor het goed functioneren van een democratische samenleving is de beschikbaarheidvan objectieve statistische informatie van hoge kwaliteit, die bovendien gebruikersvriendelijk toegankelijk is, een essentiële voorwaarde. De officiële statistiek kan haar rol alleen goed vervullen indien zij het vertrouwen geniet van burgers en bedrijven. De statistieken moeten een gezaghebbende en onbetwiste reputatie hebben.

Het CBS houdt zich aan de Algemene verordening gegevensbescherming (AVG). Deze wet helpt de privacy van burgers te beschermen. Daarnaast houdt het CBS zich aan de privacybepalingen in de CBS-wet, de Praktijkcode voor Europese statistieken, de Statistical Law en de CBS gedragscode.

Het CBS heeft een eigen Functionaris voor de Gegevensbescherming (FG). Deze functionaris houdt binnen het CBS toezicht op de toepassing en naleving van de AVG. Hij houdt een register met alle verwerkingen van persoonsgegevens. De Autoriteit Persoonsgegevens houdt toezicht op de naleving van de wettelijke regels voor bescherming van persoonsgegevens. Voor de Autoriteit Persoonsgegevens is de FG een belangrijk aanspreekpunt.

Het CBS voldoet aan de hoogste eisen met betrekking tot gegevensbescherming. Dit wordt jaarlijks getoetst door een externe organisatie en resulteert in een privacy-proof verklaring. Daarmee voldoet het CBS aantoonbaar aan de verplichtingen van de AVG (de verantwoordingsplicht).

Het CBS voldoet aan de hoogste eisen m.b.t. gegevensbescherming. Dit wordt jaarlijks getoetst door een externe organisatie en resulteert in een privacy-proof verklaring. Daarmee voldoet het CBS aantoonbaar aan de verplichtingen van de AVG (de verantwoordingsplicht).

Externe registerhouders zijn zelf verwerkingsverantwoordelijke en veelal wettelijk verplicht bestanden te leveren aan CBS. De AVG- verantwoordelijkheid van de gegevensleveranciers houdt op zodra de bestanden door het CBS zijn ontvangen. Het CBS heeft overigens een bijzondere positie in de (uitvoeringswet) AVG.

Het statistisch proces staat in stappen uitgelegd op CBS.nl. https://www.cbs.nl/nl-nl/over-ons/organisatie/statistisch-proces

Het CBS verzamelt data van natuurlijke personen, bedrijven en instellingen. Direct identificerende persoonskenmerken worden zo snel als mogelijk na ontvangst vervangen door een unieke code. Met deze zogeheten gepseudonimiseerde gegevens doet het CBS vervolgens statistisch onderzoek. Het CBS publiceert alleen statistische informatie als natuurlijke personen niet herkenbaar of herleidbaar zijn. Ook hebben zijn er maatregelen genomen tegen diefstal, verlies of misbruik van persoonsgegevens.

Op de website van het CBS staat beschreven hoe het CBS werkt: https://www.cbs.nl/nl-nl/over-ons/organisatie.