Wat behelst het onderzoek

Doel

Het samenstellen van overzichten met informatie over verkeer en vervoer over zee in relatie met Nederlandse zeehavens, met gegevens over:

• het aantal in Nederland binnengekomen en vertrokken zeeschepen;
• de scheepskenmerken;
• het vervoer van passagiers en goederen.

De gegevens zijn onder andere uitgesplitst naar technische kenmerken van de schepen, verschijningsvorm van de goederen (inclusief containers), goederensoorten en land van lading/inscheping of lossing/ontscheping in het buitenland.

Doelpopulatie

Alle in Nederlandse zeehavens binnengekomen en vertrokken zeeschepen, waarvan bij de Nederlandse douane een in- of uitklaring wordt geregistreerd, met uitzondering van de visserijschepen. Het betreft zodoende vooral schepen in de internationale handelsvaart. Het nationale transport door zeeschepen beperkt zich tot het vervoer van en naar het Nederlandse continentale plat. Het vervoer tussen twee Nederlandse zeehavens wordt niet volledig waargenomen.

Statistische eenheid

In Nederlandse zeehavens binnengekomen en vertrokken zeeschepen die de officiële douaneprocedures volgen.

Aanvang onderzoek

De waarneming in zijn huidige onderzoeksopzet is gestart in 2011. Op basis van oudere waarnemingsmethoden zijn cijferreeksen beschikbaar vanaf 1996.

Frequentie

De aanlevering van het grondmateriaal geschiedt op maand- en kwartaalniveau. Kerncijfers worden op kwartaalbasis geactualiseerd, detailinformatie wordt slechts eenmaal per jaar op basis van complete jaarcijfers samengesteld.

Publicatiestrategie

De cijfers over de zeevaart zijn op kwartaal- en jaarbasis beschikbaar. Kernvariabelen worden per kwartaal gepubliceerd. Detailinformatie verschijnt jaarlijks in definitieve vorm.  De kwartaalcijfers van het lopende jaar hebben een voorlopig karakter. Voorlopige kwartaalcijfers zijn 5 maanden na afloop van de verslagperiode beschikbaar. Definitieve kwartaalcijfers komen in het 3e kwartaal na het verslagjaar beschikbaar gelijktijdig met de publicatie van de definitieve jaarcijfers.

Hoe wordt het uitgevoerd

Soort onderzoek

Het onderzoek is gebaseerd op integrale waarneming van alle geregistreerde binnenkomende en vertrekkende zeeschepen in Nederlandse zeehavens die de officiële douaneprocedures volgen.

Waarnemingsmethode

De statistiek van de zeevaart wordt grotendeels gebaseerd op secundaire gegevensverzameling. Daarvoor worden verschillende databronnen gebruikt. Het scheepsregister van Koninklijke Dirkzwager is de ruggengraat var de statistiek. Dit  bedrijf registreert (vrijwel) alle scheepsbewegingen in de Nederlandse zeehavens en levert informatie over het aantal bewegingen en kenmerken van de schepen die zich binnen de Nederlandse wateren bewegen. De technische informatie over de schepen (type, laadvermogen en vlag) wordt ontleend aan het scheepsregister van Dirkzwager.
De belangrijkste databronnen voor de overslag van goederen over zee zijn afkomstig van de Douane. De Douane registreert gegevens over inkomende goederen in het Import Control System (ICS) en gegevens over uitgaande goederen in het Export Control System (ECS). Het CBS ontvangt uit deze systemen bepaalde selecties op maandbasis (ICS) of kwartaalbasis (ECS). Bij  de verwerking  worden de gegevens van de Douane (ICS en ECS) aan de gegevens van Dirkzwager gekoppeld.
De douanegegevens bevatten informatie over de lading, zoals de haven van inlading/uitlading in het buitenland, het vervoerde gewicht en de verschijningsvorm van de goederen evenals het aantal passagiers dat in- of ontscheept.
De belangrijkste zeehavens van Nederland (Rotterdam, Amsterdam, Vlissingen/Terneuzen en Delfzijl/Eemshaven) leveren gegevens aan het CBS over inkomende en uitgaande schepen en hun lading. Vergeleken met de cijfers van de havenbedrijven levert de ECS een forse onderschatting van het uitgaande vervoer (ongeveer 30 procent in 2011 en in 2012). In de databronnen van de douane ontbreken ook gegevens over het vervoer van goederen (en passagiers) met ferryschepen. Deze informatie wordt rechtstreeks bij de veerdienstmaatschappijen achterhaald. De publicatiecijfers over de uitgaande kant zijn gebaseerd op Dirkzwager/ECS, de veerdiensten en een aanvulling uit de havenbestanden.

Berichtgevers

De Nederlandse Douane, Koninklijke Dirkzwager, veerdienstmaatschappijen en havenbedrijven.

Steekproefomvang

Het betreft een integrale waarneming van alle schepen die bij aankomst en vertrek in een Nederlandse zeehavens worden geregistreerd. 

Controle- en correctiemethoden

De gehanteerde controle- en correctiemethoden zijn vooral toegespitst op de plausibiliteit van het grondmateriaal. Er vindt een plausibiliteitcontrole plaats door de douane-informatie te vergelijken met gegevens van de havenautoriteiten en daarnaast de informatie van havenregio Rotterdam met gegevens van de Koninklijke Dirkzwager. Hierbij wordt vooral onderzocht in hoeverre de aantallen en de locaties van de binnengekomen en vertrokken zeeschepen correct zijn.

Weging

n.v.t.

Wat is de kwaliteit van de uitkomsten

Nauwkeurigheid

-

Volgtijdelijke vergelijkbaarheid

De verzameling en bewerking van zeevaartgegevens gebeurt in de huidige waarnemingsopzet vanaf  2011. Of en in welke mate deze gegevens inhoudelijk vergelijkbaar zijn met de gegevens van voor 2011 moet nog nader worden onderzocht.

Beschrijving kwaliteitsstrategie

De uitkomsten van het onderzoek worden pas gepubliceerd nadat deze zijn beoordeeld op plausibiliteit. Om de plausibiliteit van de uitkomsten vast te stellen worden onder andere de volgende controles uitgevoerd:

• Interne consistentie  (verhouding tussen variabelen en bronnen) 
  
• Confrontatie met uitkomsten uit andere bronnen
  
• Tijdreeksanalyse (consistentie in de tijd)