Ondernemers positiever, maar nog niet alle bedrijfstakken optimistisch

© CBS/Alrik Swagerman
Het ondernemersvertrouwen was aan het begin van het tweede kwartaal van 2021 voor het eerst sinds het begin van de coronacrisis voorzichtig positief, al zijn veel bedrijfstakken nog steeds somber gestemd. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland. Uit het onderzoek blijkt ook dat een kwart van de ondernemers die handelen met het Verenigd Koninkrijk administratieve lasten ervaart door de Brexit.

De gegevens voor dit onderzoek zijn begin april 2021 verzameld.

Aan het begin van het tweede kwartaal 2021 kwam de stemmingsindicator uit op 2,3; ruim 8 punten hoger dan een kwartaal eerder. Een jaar eerder zorgde de coronacrisis voor een ongekende daling in het ondernemersvertrouwen. Het sentiment herstelde zich grotendeels in de volgende kwartalen, maar was tot het begin van het tweede kwartaal overwegend negatief. De toename in het vertrouwen begin april komt met name door positievere verwachtingen voor de aankomende drie maanden. Het ondernemersvertrouwen is opgebouwd uit zowel oordelen over het recente verleden, als verwachtingen voor de nabije toekomst.

Ondernemersvertrouwen
JaarKwartaalOndernemersvertrouwen
20084e kwartaal-7
20091e kwartaal-24
20092e kwartaal-30
20093e kwartaal-24
20094e kwartaal-14
20101e kwartaal-7
20102e kwartaal1
20103e kwartaal3
20104e kwartaal6
20111e kwartaal7
20112e kwartaal10
20113e kwartaal3
20114e kwartaal-4
20121e kwartaal-6
20122e kwartaal-7
20123e kwartaal-9
20124e kwartaal-9
20131e kwartaal-11
20132e kwartaal-12
20133e kwartaal-9
20134e kwartaal-3
20141e kwartaal2
20142e kwartaal5
20143e kwartaal3
20144e kwartaal5
20151e kwartaal6
20152e kwartaal5
20153e kwartaal9
20154e kwartaal7
20161e kwartaal9
20162e kwartaal9
20163e kwartaal8
20164e kwartaal9
20171e kwartaal15
20172e kwartaal16
20173e kwartaal16
20174e kwartaal13
20181e kwartaal18
20182e kwartaal14
20183e kwartaal15
20184e kwartaal13
20191e kwartaal11
20192e kwartaal12
20193e kwartaal11
20194e kwartaal7
20201e kwartaal6
20202e kwartaal-37
20203e kwartaal-19
20204e kwartaal-4
20211e kwartaal-6
20212e kwartaal2
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Pessimisme binnen bedrijfstakken neemt af

In bijna alle bedrijfstakken nam het ondernemersvertrouwen toe, maar in veel bedrijfstakken was het sentiment nog niet positief. Ondernemers in de bouw zijn voor het derde kwartaal op rij het meest optimistisch. De groothandel volgt, hier nam het ondernemersvertrouwen zelfs toe met 12,3 punten. Ook binnen de autohandel nam het ondernemersvertrouwen fors toe, maar autohandelaren bleven somber gestemd. De horeca was net als begin 2021 het somberst gestemd, maar ook hier zijn ondernemers een stuk minder pessimistisch dan voorgaand kwartaal. Dit komt doordat de omzetverwachting van horecaondernemers per saldo verbeterde, evenals de omzetontwikkeling en de ontwikkeling van het economisch klimaat in het afgelopen kwartaal. Door de weging van de verschillende bedrijfstakken was het totale ondernemersvertrouwen begin april positief.

Ondernemersvertrouwen bedrijfstakken
Bedrijfstak2021, 2e kwartaal2021, 1e kwartaal
Niet-financieel bedrijfsleven2,3-6
Bouwnijverheid14,312,1
Groothandel en handelsbemiddeling12,30
Industrie6,50,6
Zakelijke dienstverlening6,5-3,3
Informatie en communicatie4,92,2
Verhuur en handel van onroerend goed-0,13,4
Detailhandel (niet in auto's)-1,6-10,4
Vervoer en opslag-3,92,9
Delfstoffenwinning-4,8-16,3
Autohandel en - reparatie-6,2-20,5
Horeca-32,6-57,1
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Brexit zorgt vooral voor problemen met administratieve lasten

In de Conjunctuurenquête is dit kwartaal een extra vraag gesteld over belemmeringen die bedrijven ervaren door de Brexit. Iets meer dan de helft van de ondervraagde ondernemers geeft aan handel te drijven met het Verenigd Koninkrijk. Hiervan ervaart 24 procent belemmeringen door administratieve lasten, zoals de benodigde certificaten. Daarnaast geeft ruim 15 procent van de exporteurs aan geconfronteerd te worden met extra kosten door bijvoorbeeld in- en uitvoerheffingen en een bijna even grote groep ervaart problemen vanwege grensformaliteiten. Zo hebben exporteurs sinds de Brexit te maken met de ‘rules of origin’, waarbij het land van oorsprong aan een product dient te worden toegekend om de ‘economische nationaliteit’ te bepalen. Weinig bedrijven ervaren problemen bij de aanschaf van grond- en hulpstoffen of handelsgoederen, of met gewijzigde product- en veiligheidseisen. Bijna 40 procent van de handelaren met het Verenigd Koninkrijk ervaart helemaal geen belemmeringen door de Brexit.

Belemmeringen door Brexit bij bedrijven die handelen met het Verenigd Koninkrijk
Brexit-belemmeringbedrijven (% bedrijven)
Geen belemmeringen37,7
Administratieve lasten24,1
Extra kosten door bijvoorbeeld in-/uitvoerheffingen of BTW15,3
Grensformaliteiten/ langere wachttijd bij grens14,5
Problemen bij aanschaffen van grond- en hulpstoffen en/of handelsgoederen5,5
Gewijzigde product- en veiligheidseisen2,9
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Dit is een gezamenlijke publicatie van:

logobalk