Meer verhuizingen naar regio’s buiten de Randstad

Algemeen wordt verondersteld dat coronamaatregelen, zoals meer thuis zijn, gevolgen kunnen hebben voor het verhuisgedrag van mensen. Mensen zouden meer behoefte hebben gekregen aan ruimte in en om de woning. De verwachting dat thuiswerken ook na de coronapandemie gebruikelijker zal zijn, zou daarnaast als gevolg kunnen hebben dat werkenden verder van hun werk gaan wonen.

Voor dit onderzoek zijn de cijfers over verhuizingen van april 2020 (na het ingaan van de lockdown) tot en met december 2020 vergeleken met die in dezelfde periode van 2015 tot en met 2019. Er worden drie macroregio’s onderscheiden, gebaseerd op het aantal banen dat binnen vijftig kilometer te bereiken is: Randstad, intermediaire zone en nationale periferie.

Van april tot en met december 2020 verhuisden 1,15 miljoen mensen, 6 procent meer dan in dezelfde periode van 2019. Bijna 6 op de 10 bleven in dezelfde gemeente wonen. 42 procent van de verhuisden vertrok naar een andere gemeente, in 2015 was het nog 40 procent. Bijna 140 duizend mensen, 12 procent van alle verhuisden, vertrokken naar een andere macroregio.

Verhuizingen steeds meer gericht op regio’s buiten de Randstad

Gedurende de onderzochte periode (2015-2020) zijn de verhuispatronen steeds meer op regio’s buiten de Randstad gericht. Ieder jaar verhuizen meer mensen vanuit de Randstad naar de intermediaire zone, terwijl het aantal dat in omgekeerde richting verhuist min of meer gelijk blijft. Het gevolg is dat het saldo ieder jaar oploopt in het voordeel van de intermediaire zone. In 2020 (april-december) verhuisden bijna 37 duizend mensen vanuit de Randstad naar de intermediaire zone, terwijl er ruim 27 duizend mensen in omgekeerde richting verhuisden.

Tussen de Randstad en de nationale periferie is een vergelijkbare ontwikkeling zichtbaar. In 2015 verhuisden nog bijna 4 duizend meer mensen vanuit de nationale periferie naar de Randstad dan andersom. In 2018 is dat saldo omgeslagen in het voordeel van de nationale periferie en sindsdien blijft dat oplopen. In 2020 is die toename ook wat sterker dan in de jaren ervoor. Toen verruilden ruim 19 duizend mensen de Randstad voor een woonplaats in de nationale periferie, bijna 16 duizend mensen verhuisden in omgekeerde richting.
Door verhuizingen kreeg de nationale periferie er per saldo ook inwoners bij vanuit de intermediaire zone (2,5 duizend). Tot en met 2019 was dat saldo nog negatief.

Vooral boven de dertig jaar vaker de Randstad uit

Jongeren die uit huis gaan en twintigers verhuizen het meest over langere afstand en vaker naar de Randstad toe dan omgekeerd. Als mensen de dertig gepasseerd zijn verhuizen zij minder vaak naar een andere regio, maar als zij dat doen is dat vaker vanuit de Randstad naar regio’s daarbuiten. Dertigplussers verhuisden in 2020 vaker dan in 2019 uit de Randstad. Deze toename is onderdeel van een langer lopende trend. De sterkste ontwikkeling is te zien bij vijftigers en zestigers. Van de in de Randstad wonende zestigers die in 2020 verhuisden, verliet 18 procent de Randstad voor een andere regio. In 2019 was dat nog 16 procent, in 2015 nog 12 procent.

Vooral stellen zonder kinderen

Vooral stellen zonder kinderen, maar ook gezinnen met kinderen, zijn in de afgelopen jaren vaker verhuisd uit de Randstad. Van de in de Randstad wonende stellen zonder kinderen die in 2020 verhuisden, vertrok ruim 13 procent naar een regio daarbuiten. In 2015 was dat nog minder dan 10 procent. Stellen zonder kinderen en gezinnen met kinderen die buiten de Randstad wonen en verhuizen, kozen de laatste jaren juist steeds minder voor een woonplaats in de Randstad.

Vooral regio’s in Gelderland, Drenthe en Limburg groeien

Tussen 1 april en het einde van 2020 kreeg het COROP-gebied de Veluwe er door binnenlandse verhuizingen de meeste inwoners bij, ruim 2 duizend. Dat zijn 3 mensen per duizend van de zittende bevolking. Ook in Oost-Groningen, grote delen van Drenthe, de Achterhoek, Midden-Limburg, Zuidwest-Gelderland en Zeeland (exclusief Zeeuws-Vlaanderen) groeide de bevolking met 3 of meer per duizend door binnenlandse verhuizingen. Binnen de Randstad groeiden alleen de minder verstedelijkte regio’s sterk, zoals de Gooi- en Vechtstreek en Oost-Zuid-Holland. De grootstedelijke regio’s binnen de Randstad (Groot-Amsterdam, Groot-Rijnmond, agglomeratie ’s-Gravenhage en Utrecht) verloren inwoners door verhuizingen. Grote steden raken al jaren per saldo ook inwoners kwijt door verhuizingen en groeien vooral door immigratie en in mindere mate door natuurlijke aanwas. Maar in 2020 verloren zij door verhuizingen meer inwoners dan in 2019.