Droogte 2018 leidt tot nog betere prestaties rioolwaterzuivering

De 323 rioolwaterzuiveringsinstallaties in ons land zuiverden in 2018 bijna tweeduizend Olympische zwembaden per dag, oftewel 1,77 miljard kubieke meter rioolwater per jaar, bijna 8 procent minder dan in 2017. De daling hangt samen met de droogte. In 2018 viel er bijna 30 procent minder neerslag dan een jaar eerder.

Rioolwater is het mengsel van afvalwater van huishoudens en bedrijven en van hemelwater dat in het riool spoelt via straatkolken en dakgoten. Het aandeel hemelwater in de totale aanvoer op de rioolwaterzuiveringsinstallaties varieert tussen de 20 en 40 procent.

Toename zuivering fosfor- en stikstofverbindingen

Rioolwaterzuiveringsinstallaties proberen zoveel mogelijk fosfor en stikstof uit het afvalwater te verwijderen om zo vermesting van het oppervlaktewater te voorkomen. In 2018 werd 87,4 procent van de aangevoerde fosforverbindingen (13,3 miljoen kilogram) uit het afvalwater verwijderd, 0,4 procent meer dan een jaar eerder. Ook werd dat jaar 85,1 procent van de aangevoerde stikstofverbindingen (94,1 miljoen kilogram) verwijderd, 2,1 procent meer dan in 2017.

Zo hoog zijn deze zuiveringsrendementen nog nooit geweest. Dit hangt samen met de voortgaande verbeteringen in het zuiveringsproces maar ook met het lage volume afvalwater, waardoor de waterzuivering beter functioneerde.

Daling restlozing fosfor- en stikstofverbindingen

In de periode 2000–2018 daalde de restlozing van fosforverbindingen met 40 procent, bij een gelijk gebleven aanvoer. Bij stikstofverbindingen was de afname 52 procent. De aanvoer van stikstofverbindingen op de rioolwaterzuiveringsinstallaties steeg in deze periode met 11 procent. De restlozing van stikstofverbindingen vanuit de rioolwaterzuiveringsinstallaties droeg in 2018 voor 19 procent bij aan de totale vervuiling van het oppervlaktewater. Bij fosforverbindingen was dat 27 procent. 

Ongeveer 60 procent van de vervuiling van het oppervlaktewater met stikstof en fosfor wordt veroorzaakt door de landbouw en dan met name via de uit- en afspoeling van meststoffen. Bij stikstof is bovendien de directe atmosferische depositie op binnenwater belangrijk, met een aandeel van 16 procent.

Afname restlozing zink

In 2018 daalde de restlozing van zink ten opzichte van 2017 met 19 procent naar 66 duizend kilogram. Het zuiveringsrendement voor zink was 85 procent, de hoogste waarde ooit gemeten. Ten opzichte van 2000 daalde de restlozing met 35 procent, bij een ongeveer gelijk gebleven aanvoer (circa 440 duizend kilogram).

Aanvoer en restlozing koper afgenomen

Vergeleken met een jaar eerder daalde de restlozing van koper in 2018 met 9 procent naar 8,4 duizend kilogram. In de periode 2000–2018 daalde de aanvoer van koper met 12 procent tot 13,9 duizend kilogram, terwijl de restlozing ruim halveerde. Het zuiveringsrendement voor koper schommelt de laatste jaren rond 94 procent.

Zink en koper behoren tot de zware metalen. In oppervlaktewater kunnen deze stoffen schadelijk zijn voor het waterleven. Zinkverbindingen komen vooral in het afvalwater door bijvoorbeeld afspoeling vanuit zinken dakgoten en slijtage van verzinkt staal in de openbare ruimte, zoals straatmeubilair en vangrails. Koperverbindingen komen in het rioolwater terecht door onder andere slijtage van koperen waterleidingen in huishoudens en bedrijven.

De bijdrage van de restlozing van zink en koper uit rioolwaterzuiveringsinstallaties aan de totale vervuiling van deze stoffen in het oppervlaktewater bedraagt 12 procent en 7 procent.