2. Methode

2.1 Populatie

De populatie van dit onderzoek bestaat uit alle werknemers met een baan in het vierde kwartaal van 2021, die tegelijkertijd geen onderwijs volgden. Dit resulteert in een populatie van 6,9 miljoen werknemers. 

2.2 Definities

Meer of minder werken

Of werknemers meer of minder zijn gaan werken, is bepaald aan de hand van een verschil van ten minste twee uur in de wekelijkse contractduur. Het gaat hierbij om de totale contractduur van alle banen van een werknemer. De wekelijkse contractduur is gemeten over het vierde kwartaal van 2021 en het vierde kwartaal van 2023. 

Werknemer

Een persoon die in een arbeidsovereenkomst afspraken met een economische eenheid maakt om arbeid te verrichten (voltijd of deeltijd) waartegenover een financiële beloning staat.

Hoofdbaan

De hoofdbaan is de baan waarin de werknemer volgens de loonaangifte het hoogste basisloon verdiend heeft in een bepaalde periode. Iedere werknemer heeft dus maximaal één hoofdbaan in deze periode.

Bedrijfstak/sector

Het categoriseren van werknemers in sectoren wordt gedaan op basis van de hoofdbaan van de werknemer in het vierde kwartaal van 2021.

Leeftijd 

Het aantal gehele jaren dat op de laatste vrijdag voor kerst in 2021 is verstreken sinds de geboortedatum van de persoon.

Soort contract

De classificatie van het soort contract is gebaseerd op informatie over de soort arbeidsovereenkomst en soort baan in de Polisadministratie. Onder een flexibel contract vallen bijvoorbeeld opdracht, uitzend- of tijdelijk contract. Een vast contract is een arbeidsovereenkomst voor onbepaalde tijd.

Contractduur

De wekelijkse werkuren (arbeidsduur) worden bepaald aan de hand van de basisuren (zonder overwerk) van alle banen die een werknemer heeft, onafhankelijk van de sector. Voor een werknemer die bijvoorbeeld zowel baantjes in de zorg als in de retail heeft, worden de uren per week voor elk van die baantjes opgeteld tot een totaal aantal uren werk per week.

Geslacht

Variabele waarmee onderscheid wordt gemaakt tussen mannen en vrouwen. De groep non-binair is buiten beschouwing gelaten omdat deze groep te klein was.

Onderwijs

Iedereen die formeel onderwijs volgt. Tot het formele onderwijs wordt al het onderwijs gerekend dat door de overheid wordt bekostigd, alsmede particulier onderwijs voor zover dit leidt tot een in Nederland erkend diploma.

2.3 Bronnen

De bronnen die in dit onderzoek zijn gebruikt, zijn afkomstig uit verschillende officiële register- en administraties. De voornaamste bron is de Polisadministratie. Dit is een register dat gegevens bevat over banen en pensioenen, gebaseerd op loonaangiften van de Belastingdienst, en geeft inzicht in arbeidscontracten en loon. Aan deze bron is verschillende informatie toegevoegd. Ten eerste vanuit de Basisregistratie Personen (BRP) waarin gegevens over ingezetenen en niet-ingezetenen zijn opgeslagen, zoals geboortedatum en woonplaats. Ook is informatie over de economische activiteit toegevoegd op basis van het Algemeen Bedrijven Register (ABR). 

2.4 Onderzoeksvragen

Dit onderzoek analyseert de veranderingen in werkuren van werknemers over alle sectoren tussen het laatste kwartaal van 2021 en dat van 2023. De onderzoeksvraag is: in hoeverre is de arbeidsduur van werknemers veranderd tussen het vierde kwartaal van 2021 en het vierde kwartaal van 2023?

De werknemers die meer of minder zijn gaan werken, zijn onderverdeeld op basis van leeftijd, soort contract (vast of flexibel), wekelijkse werkuren, en de sector waarin ze actief zijn. 
Dit leidt tot de volgende deelvragen:

1. Zijn er verschillen tussen werknemers met een vast of flexibel contract?
2. Komen veranderingen in arbeidsduur vaker voor in bepaalde leeftijdsgroepen? 
3. Zijn het mensen met grote of kleine banen die meer of minder gaan werken? 
4. Zijn er verschillen tussen mannen en vrouwen? 
5. Zijn er verschillen tussen bedrijfstakken?