2. Gepubliceerde cijfers

Nederland staat bekend als deeltijdland. In Nederland wordt het minste van de hele EU voltijds gewerkt. Als het Europees statistische bureau (Eurostat) daarover publiceert, betreft het cijfers over personen die hun werk in de grootste werknemersbaan, of werk als zelfstandige, zelf als voltijdswerk zien. Het percentage deeltijders en voltijders wordt dus in Europees verband gemeten en gepubliceerd aan de hand van de eigen inschatting van respondenten in een enquête. De hoeveelheid gewerkte uren worden ook verzameld in enquêtes dus een vergelijking op basis van de uren is ook mogelijk, zoals de OESO bijvoorbeeld doet met een grens van 30 uur per week. Voor Nederland worden de data verzameld met de EBB. In 2022 gaf daarin 53,5 procent van de werknemers van 15 tot 75 jaar in Nederland aan dat ze voltijds werken. Bij zelfstandigen was dat 69,4 procent (zie tabel). Op soortgelijke manier publiceert het CBS op basis van de Polisadministratie, een register met de loonaangiften van werknemers, ook over voltijd en deeltijd dienstverbanden van werknemers. Een voltijdbaan is daarbij een werknemersbaan waarbij het aantal overeengekomen uren per betaalperiode ten minste gelijk is aan het aantal dat behoort bij de gebruikelijke aanstelling van een volledige dag- en weektaak binnen het bedrijfstype of het bedrijf. Op basis hiervan is 44,8 procent van de werknemersbanen een voltijdbaan (zie tabel). 

Er wordt ook op StatLine gepubliceerd over de arbeidsduur in klassen van de werkzame beroepsbevolking van 15 tot 75 jaar. Het betreft dan de gebruikelijke uren per week van de twee grootste werkrelaties gezamenlijk op basis van de EBB. Dat kunnen dus zowel werknemersbanen als werkzaamheden als zelfstandige betreffen. Bij gebruikelijke uren gaat het om het aantal uren dat iemand gemiddeld of meestal werkt in een week. Daarbij wordt bij werk voor 35 uur of meer per week ook over voltijdswerkenden gesproken. Op basis van deze definitie werkte in 2022 bijna de helft van de 8,0 miljoen werknemers (49,7 procent) voltijds. Van de zelfstandigen werkten er 1,0 miljoen voltijds (65,5 procent) en een half miljoen in deeltijd (zie tabel). 

Naast de informatie over het aantal voltijds- en deeltijdwerkenden wordt er op StatLine ook gepubliceerd over de gemiddelde arbeidsduur. De gemiddelde arbeidsduur van werknemers op basis van de gebruikelijke uren uit de EBB is 31,0 uur per week en bij zelfstandigen 38,4 uur per week (zie tabel). 

Uit de Polisadministratie wordt de wekelijkse arbeidsduur berekend als het gemiddeld aantal verloonde uren per baan op jaarbasis gedeeld door 52. De verloonde uren zijn inclusief vakantie-uren en doorbetaald ziekte- en studieverlof, maar exclusief ADV. Er worden uren berekend zowel mét als zonder betaalde overwerkuren met een toeslag. Bij deze cijfers betreft de gemiddelde arbeidsduur van een werknemersbaan, inclusief overwerkuren, 29,5 uur per week in 2022. Het gaat dan om alle banen van mensen die bij een Nederlandse werkgever werken (zie tabel). 

Tenslotte zijn er cijfers over de totale gewerkte uren per jaar en aantal werkzame personen van de Arbeidsrekeningen (AR). De Arbeidsrekeningen zijn een geïntegreerd stelsel van gegevens over de arbeidsmarkt, welke volledig aansluiten op de nationale rekeningen waarin gegevens over Nederland worden opgesteld volgens de richtlijnen van het Europees Systeem van Rekeningen (ESR2010). Centraal in de nationale rekeningen staat een aantal belangrijke economische indicatoren zoals het bruto binnenlands product (bbp) en het nationaal inkomen, maar dus ook het aantal banen en gewerkte uren. De gewerkte uren van werknemers worden in dat systeem op basis van de Polisadministratie berekend door de verloonde uren (inclusief de betaalde overwerkuren) te vermeerderen met onbetaalde overwerkuren en te verminderen met feitelijk niet gewerkte uren die betaald worden, bijvoorbeeld vanwege verlof- en feestdagen. Door de totale uren te delen door het aantal werkzame personen (of het aantal banen) en 52 weken krijg je de gewerkte uren per week voor werknemers (of werknemersbanen). In 2022, wat nog voorlopige cijfers zijn, was dit respectievelijk 26,0 en 24,6 uur per week. Voor zelfstandigen gaat het om een raming op basis van de door respondenten in de EBB geantwoorde daadwerkelijk gewerkte uren in de afgelopen week. Daarbij gaat het om 31,8 uur per week als zelfstandige en 22,5 uur per werkrelatie als zelfstandige (zie tabel).