4. Doelpopulatie bij vergelijking bronnen

De verschillen tussen de cijfers hierboven komen niet alleen door verschillen in bronnen en definities, maar ook verschillende doelpopulaties. Om een zo zuiver mogelijke vergelijking te maken worden de doelpopulaties van de EBB en de Polisadministratie in deze publicatie zoveel mogelijk op elkaar aangesloten (CBS, 2022). Door middel van ‘afpellen’ wordt getracht de cijfers over de arbeidsduur van werknemers uit de Polisadministratie zo veel mogelijk in de buurt te brengen van de EBB. 

Deze aansluiting vindt in een aantal stappen plaats door:

1. alleen werknemersbanen bij een Nederlandse werkgever te beschouwen;
2. de omzetting van banen naar personen met een hoofdbaan;
3. afbakening van de werknemerspopulatie (personen van 15 tot 75 jaar woonachtig bij particuliere huishoudens in NL).

(1) alleen werknemersbanen bij een in Nederland gevestigde werkgever. Bij de Polisadministratie worden werknemersbanen en banen van directeuren-grootaandeelhouders (DGA’s) waargenomen. Om aansluiting te vinden bij de EBB worden in de Polisadministratie banen van DGA’s verwijderd. Dit soort banen kunnen namelijk in de EBB niet worden onderscheiden en tellen in de EBB mee bij de zelfstandigen dus zitten ook niet in de EBB-cijfers over werknemers. Bovendien worden werkkringen in de EBB bij een buitenlandse werkgever verwijderd, omdat in de Polisadministratie dit soort banen niet voorkomen. Ook worden in de EBB alle zelfstandigenwerkkringen verwijderd. De reden hiervoor is dat er werkenden zijn met een belangrijkste werkkring als zelfstandige en een bijbaan als werknemer. Deze werkenden worden volgens de Polisadministratie altijd als werknemer opgevat, want zelfstandigenbanen anders dan DGA worden niet waargenomen. In dit onderzoek wordt zodoende alleen gekeken naar personen met een of meerdere werknemersbanen. 

(2) van banen naar personen met een hoofdbaan. Vervolgens vindt de omzetting naar personen als statistische eenheid plaats door in de Polisadministratie de (werknemers)baan met de meeste verloonde uren te selecteren. Hiermee wordt de EBB-praktijk gevolgd dat de eerste werkkring de baan is met de meeste gewerkte uren. Bij een vergelijking met de Polisadministratie worden uit de EBB de zelfstandigenwerkkringen in stap 1 verwijderd. Bij werkenden met een zelfstandigenbaan verandert in dat geval de eerste werkkring: personen die alleen als zelfstandige werkzaam zijn hebben na de ‘afpelactie’ van stap 1 geen werkkring meer. Bij personen met een eerste werkkring als zelfstandige en een tweede werkkring als werknemer wordt de werknemersbaan na verwijdering van de zelfstandigenbaan de eerste werkkring. Na stap 2 worden dus niet alleen EBB respondenten met een werknemersbaan in de eerste werkring als werknemer getypeerd, maar ook zelfstandigen met een werknemersbaan als tweede werkkring. 

(3) afbakening van de werknemerspopulatie. In de EBB zijn alléén onderzoekspersonen opgenomen die in Nederland wonen, de Polisadministratie bevat ook banen van personen die in het buitenland woonachtig zijn en in Nederland werken. Om aansluiting tussen beide bronnen te verkrijgen worden personen die woonachtig zijn in het buitenland uit de Polisadministratie verwijderd. Verder worden alleen werknemers beschouwd in de leeftijd van 15 tot en met 74 jaar die woonachtig zijn in particuliere huishoudens. Dit is de gebruikelijke onderzoekspopulatie van de EBB.