Overheidstekort eerste drie kwartalen 2025 bedraagt 11 miljard

In de najaarsnota 2025 gaat het ministerie van Financiën uit van een tekort van de overheid van 21,9 miljard euro voor heel 2025, oftewel 1,8 procent van het bbp. Het tekort over 2024 bedroeg bijna 11 miljard euro, waarvan 3 miljard euro in de eerste drie kwartalen ontstond en 8 miljard euro in het laatste kwartaal van 2024. Het tekort over 2025 staat na drie kwartalen op 11 miljard euro. Dat is vertaald naar jaarcijfers, als som van de afgelopen vier kwartalen, 19 miljard euro, oftewel 1,6 procent van het bbp.

Overheidsuitgaven en inkomsten overschrijden de 500 miljard euro

De overheidsuitgaven in de eerste drie kwartalen van 2025 waren 22 miljard euro hoger dan in de eerste drie kwartalen van 2024. Deze stijging is zichtbaar bij bijna alle bestedingscategorieën, van beloning van overheidspersoneel tot uitkeringen en overdrachten aan het buitenland. Relatief het sterkst namen de overdrachten aan het buitenland toe, voornamelijk door afdrachten aan de Europese Unie en steun aan Oekraïne. De uitgaven van de overheid op jaarbasis, berekend als som van de laatste vier kwartalen, komen voor het eerst boven de 500 miljard euro uit. Sinds het begin van de coronacrisis zijn de overheidsuitgaven op jaarbasis met ongeveer de helft gestegen, van bijna 350 miljard in 2019 euro tot 521 miljard euro dit jaar. Als percentage van het bbp zijn de overheidsuitgaven in die periode met 2,6 procentpunt gegroeid, van 42,1 procent van het bbp naar 44,7 procent.

Ook de overheidsinkomsten komen op jaarbasis boven de 500 miljard euro uit. In tegenstelling tot de uitgaven zijn de overheidsinkomsten als percentage van het bbp vergeleken met 2019 gedaald, met 0,9 procentpunt tot 43,1 procent van het bbp dit jaar. De collectieve lasten als percentage van het bbp daalden in die periode met 0,6 procentpunt, terwijl de overige inkomsten, waaronder aardgasbaten, met 0,3 procentpunt van het bbp afnamen.

Schuldquote gedaald ondanks tekort, laagste niveau in 30 jaar

De overheidsschuld stond aan het eind van het derde kwartaal van 2025 op 494 miljard euro. De schuld is daarmee met 3 miljard euro gestegen sinds het begin van het jaar. De toename van de schuld is aanzienlijk minder dan het tekort van 11 miljard euro over de eerste drie kwartalen van 2025. Dit komt doordat een deel van het tekort gefinancierd werd uit financiële bezittingen. Zo namen de deposito’s van de overheid met 4 miljard euro af, en daalden de overlopende activa met 9 miljard euro. Daarentegen leende de overheid in 2025 per saldo 5 miljard euro meer uit, voor een groot deel leningen aan staatsbedrijf Tennet voor de versterking van het elektriciteitsnetwerk. Deze leningen verhoogden de overheidsschuld.

Ondanks de stijging van de schuld in euro’s daalde de schuldquote sinds begin van het jaar met 1,4 procentpunt naar 42,4 procent. Dit komt doordat de totale omvang van de Nederlandse economie relatief sterker steeg dan de overheidsschuld. De schuldquote heeft hierdoor het laagste punt in de afgelopen 30 jaar bereikt. 

In de najaarsnota 2025 gaat het ministerie van Financiën ervan uit dat de overheidsschuld aan het eind van het jaar stijgt naar 524,5 miljard euro, oftewel 44,2 procent bbp.

Het overheidssaldo en de schuldquote zijn belangrijke graadmeters voor de stand van de overheidsfinanciën in een land. De Europese normen hiervoor zijn een maximaal tekort van 3 procent in een jaar en een maximale schuld van 60 procent van het bbp aan het eind van het jaar.