Ondernemers optimistischer voor 2022

Bevoorrading met een vrachtwagen
© Hollandse Hoogte / Peter Hilz
Ondernemers verwachten in 2022 meer te gaan investeren, een hogere omzet en meer personeel. Ook over de korte termijn zijn ondernemers overwegend positief. Het ondernemersvertrouwen nam aan het begin van het vierde kwartaal 2021 licht toe. Vooral in de bouwnijverheid was de stemmingsindicator positiever, terwijl het ondernemersvertrouwen binnen een aantal bedrijfstakken juist daalde. Dit melden het CBS, KVK, het Economisch Instituut voor de Bouw, MKB-Nederland en VNO-NCW op basis van de Conjunctuurenquête Nederland.

De gegevens voor dit onderzoek zijn begin oktober 2021 verzameld. Voor 2022 zijn de verwachtingen van ondernemers niet alleen positiever dan een jaar geleden voor 2021, de verwachtingen zijn ook vergeleken met eerdere jaren hoog. Bijna 34 procent van de ondernemers verwacht in 2022 meer personeel in dienst te hebben dan in 2021, nog geen 5 procent voorziet een personeelsafname. Overigens hebben steeds meer ondernemers moeite om voldoende personeel te vinden. Begin oktober 2021 gaf ruim 30 procent van de ondernemers aan belemmerd te worden door personeelstekort. In juli was dit nog ongeveer 23 procent.

Meer investeringen en omzet

Er zijn meer ondernemers die voor 2022 een toename van de investeringen voorzien dan een afname, per saldo ruim 15 procent. In 2020 werd nog een afname van de investeringen verwacht voor 2021. Per saldo verwacht ruim 37 procent van de ondernemers een hogere omzet dan in het lopende jaar, tegen bijna 18 procent een jaar eerder. Voor de buitenlandse omzet verwacht per saldo bijna 23 procent van de ondernemers komend jaar een verbetering.

Verwachtingen ondernemers voor het komend jaar
 Omzet (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten)Buitenlandse omzet (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten)Personeelssterkte (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten)Investeringen (Saldo % bedrijven die toename en afname verwachten)
20120,811,9-14,3-8,9
201311,716,7-13,1-5,5
201424,318-2,14,6
201528,1195,46
201629,115,810,57,9
201730,414,617,710
201830,414,517,28,5
201918,910,1135
202017,812,63,9-6,3
202137,222,629,115,3
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Ondernemersvertrouwen neemt licht toe

Het ondernemersvertrouwen kwam aan het begin van het vierde kwartaal 2021 uit op 19,8. Dit is ongeveer 1 punt hoger dan een kwartaal eerder en het hoogste niveau sinds het begin van de meting in 2008. Sinds het tweede kwartaal van 2021 is het ondernemersvertrouwen weer positief, na een diep dal ten gevolge van de coronacrisis.

Ondernemersvertrouwen
JaarKwartaalOndernemersvertrouwen
20084e kwartaal-7,0
20091e kwartaal-24,3
20092e kwartaal-29,7
20093e kwartaal-23,5
20094e kwartaal-13,5
20101e kwartaal-7,1
20102e kwartaal0,5
20103e kwartaal3,4
20104e kwartaal6,1
20111e kwartaal7,2
20112e kwartaal10,1
20113e kwartaal3,2
20114e kwartaal-4,4
20121e kwartaal-6,3
20122e kwartaal-6,8
20123e kwartaal-8,6
20124e kwartaal-9,2
20131e kwartaal-10,7
20132e kwartaal-11,7
20133e kwartaal-8,7
20134e kwartaal-2,7
20141e kwartaal1,6
20142e kwartaal4,7
20143e kwartaal2,9
20144e kwartaal4,9
20151e kwartaal5,6
20152e kwartaal5,4
20153e kwartaal8,7
20154e kwartaal7,4
20161e kwartaal9,3
20162e kwartaal8,8
20163e kwartaal7,9
20164e kwartaal9,2
20171e kwartaal14,7
20172e kwartaal15,5
20173e kwartaal15,9
20174e kwartaal13,4
20181e kwartaal18,1
20182e kwartaal14,2
20183e kwartaal15,0
20184e kwartaal13,4
20191e kwartaal10,6
20192e kwartaal12,0
20193e kwartaal10,6
20194e kwartaal6,6
20201e kwartaal6,4
20202e kwartaal-37,2
20203e kwartaal-19,3
20204e kwartaal-4,0
20211e kwartaal-6,0
20212e kwartaal2,3
20213e kwartaal18,4
20214e kwartaal19,8
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW

Sentiment in alle bedrijfstakken overwegend positief

In alle bedrijfstakken was het sentiment positief, al nam het ondernemersvertrouwen in meerdere bedrijfstakken af. Binnen de autohandel was de afname van het vertrouwen het grootst, vooral doordat de autohandelaren minder omzet verwachten in het vierde kwartaal. Ook horecaondernemers waren minder optimistisch dan een kwartaal eerder, maar het ondernemersvertrouwen bleef het hoogst van alle bedrijfstakken. Horecaondernemers gaven aan dat de omzet en het economisch klimaat de afgelopen drie maanden verbeterden ten opzichte van het tweede kwartaal, toen er nog strengere coronamaatregelen van kracht waren. Over de verwachte omzet in de komende drie maanden waren zij een stuk minder positief dan begin juli. Binnen de bouwnijverheid nam het ondernemersvertrouwen juist flink toe. Ondernemers binnen deze bedrijfstak oordeelden positiever over de orderpositie en de gerealiseerde productie van de afgelopen drie maanden en waren eveneens positiever over de verwachte personeelssterkte.

Ondernemersvertrouwen bedrijfstakken
Bedrijfstak2021 4e kwartaal2021 3e kwartaal
Niet-financieel bedrijfsleven19,818,4
Horeca34,539,8
Bouwnijverheid24,913,2
Groothandel en handelsbemiddeling23,525,9
Delfstoffenwinning22,115,2
Informatie en communicatie21,815,7
Vervoer en opslag20,223
Zakelijke dienstverlening2016,2
Industrie12,312,3
Autohandel en - reparatie4,816,1
Verhuur en handel van onroerend goed4,60
Detailhandel (niet in auto's)1,95,7
Bron: CBS, EIB, KVK, MKB-Nederland, VNO-NCW