Populaties beschermde slakken gaan achteruit

De nauwe korfslak, platte schijfhoren en zeggekorfslak zijn beschermde soorten: ze staan vermeld op bijlage II van de Europese Habitatrichtlijn. Dit houdt in dat er voor deze soorten speciale beschermingszones zijn aangewezen. Deze beschermingsgebieden vormen onderdeel van Natura 2000, een netwerk van beschermde natuurgebieden in de Europese Unie. De Nederlandse populaties van deze slakkensoorten omvatten een aanzienlijk deel van de Europese populaties, en zijn daarom van internationaal belang. Het voorkomen van deze soorten wordt dan ook sinds 2004 systematisch gevolgd in het kader van het Netwerk Ecologische Monitoring (NEM).

Vooral nauwe korfslak gaat hard achteruit

De populatie van de nauwe korfslak is sinds 2007 sterk afgenomen, met ruim 60 procent. Van deze soort is het mogelijk om veranderingen in populatieaantallen betrouwbaar te meten. Van de platte schijfhoren en de zeggekorfslak zijn onvoldoende aantalsgegevens beschikbaar, maar kan het verspreidingsareaal wél betrouwbaar worden bepaald. Van de platte schijfhoren is de verspreiding in 2012 afgenomen tot 84 procent ten opzichte van 2007. In de daaropvolgende jaren bleef deze gelijk. De zeggekorfslak kent als enige van de drie beschermde slakkensoorten een vrijwel ongewijzigde verspreiding.

Verspreidingsgebied nauwe korfslak ook afgenomen

De afgelopen jaren hebben duinherstelmaatregelen plaatsgevonden ten behoeve van de oorspronkelijke en voor een deel eveneens beschermde flora en fauna, zoals plaggen, begrazing en verwijderen van populieren. De plaatsen waar dit herstel wordt uitgevoerd worden droger en voedselarmer, en daardoor ongeschikt voor deze beschermde slakkensoort. Behalve in aantallen is deze soort ook in verspreiding afgenomen. Het verspreidingsgebied van de nauwe korfslak is in Nederland vrijwel beperkt tot een aantal kustduingebieden. Populaties op Schouwen in Zeeland, maar ook enkele populaties bij Nijmegen en Limburg zijn recent niet teruggevonden.

Platte schijfhoren afgenomen in zowel natuur als agrarisch gebied

De verspreiding van de platte schijfhoren is afgenomen; dit geldt zowel voor het verspreidingsgebied in natuurgebieden als in agrarische gebieden. De platte schijfhoren leeft hoofdzakelijk in voedselrijke, onbeschaduwde, stilstaande wateren in laagveengebieden met een gevarieerde onderwatervegetatie. Veldonderzoek van de stichting Anemoon laat zien dat verlies aan geschikt leefgebied gepaard gaat met afname van deze soort.

Zeggekorfslak lokaal achteruit

Van de zeggekorfslak werd tot 10 jaar geleden gedacht dat deze alleen voorkwam in kalkrijke bron- en moerasbossen in Limburgse beekdalen. Juist hier gaat de soort achteruit als gevolg van verdroging en verruiging van het leefgebied. De zeggekorfslak blijkt echter op veel meer plaatsen in Nederland voor te komen, en handhaaft zich daar waarschijnlijk al lange tijd in stabiele populaties. Dit betreft vooral ongestoorde oevervegetaties van de laagveengebieden in West- en Noord-Nederland.

Wijngaardslak

Voor de bekende wijngaardslak, eveneens een beschermde soort, is vooralsnog geen meetprogramma opgezet. Wel is het verspreidingsgebied van deze soort goed bekend, de wijngaardslak komt in ons land voornamelijk voor in Zuid-Limburg. Daarnaast wordt deze soort aangetroffen in kust- en binnenduinen, op landgoederen en in gebieden rond de grote rivieren. Omdat aanwezigheid van de wijngaardslak op steeds meer plaatsen wordt gemeld, waarvan deze soort voorheen niet bekend was, is het aannemelijk dat de populatie van de wijngaardslak eerder groter wordt dan kleiner.