Productiviteit zakelijke dienstverlening groeit weer

© ANP
De arbeidsproductiviteit van de zakelijke dienstverlening kende vanaf 2004 tot en met 2010 een dalende trend en liep achter bij de ontwikkeling van de gehele commerciële dienstverlening. Sinds 2011 neemt de arbeidsproductiviteit in de zakelijke dienstverlening wél toe. Dit kwam vooral door de groei van de multifactorproductiviteit (MFP). Deze stijgt de laatste jaren steeds sneller. Dit meldt het CBS op basis van nader onderzoek naar de productiviteit van de zakelijke dienstverlening.

Arbeidsproductiviteit dienstverlening, voortschrijdend 3-jaarsgemiddelde
 Zakelijke dienstverlening (%-volumemutatie)Commerciële dienstverlening (%-volumemutatie)
19981,63,5
19992,64,3
20003,44,0
20014,03,4
20022,52,7
20030,41,6
2004-1,51,3
2005-0,51,9
2006-0,51,7
2007-0,71,7
2008-1,30,9
2009-0,90,1
2010-0,30,4
20110,10,5
20120,41,1
20130,40,7
20140,30,6
2015*0,51,4
2016*0,50,9
* voorlopige cijfers

Opbouw arbeidsproductiviteit

De ontwikkeling van de arbeidsproductiviteit, de productie per gewerkt uur, kan worden toegerekend aan de verschillende productiefactoren. Door meer te investeren in kapitaal, zoals bijvoorbeeld computers of machines, kan met minder mensen meer worden geproduceerd (kapitaalverdieping). Daarnaast kan de arbeidsproductiviteit toenemen door beter geschoold of meer ervaren personeel (het compositie-effect). De verbruiksintensiteit geeft aan of er meer goederen en diensten worden ingezet in het productieproces.
Het deel van de groei dat niet door extra inzet van deze productiefactoren kan worden verklaard, wordt multifactorproductiviteit (MFP) genoemd. De MFP geeft weer hoe efficiënt de verschillende productiefactoren worden gecombineerd. Veranderingen in multifactorproductiviteit kunnen veroorzaakt worden door bijvoorbeeld technologische vooruitgang, schaalvoordelen, veranderingen in bezettingsgraden en incidentele factoren, zoals weersomstandigheden.

Toename arbeidsproductiviteit door sterke toename multifactorproductiviteit

De arbeidsproductiviteit van de zakelijke dienstverlening nam in 2016 met 0,5 procent toe. De bijdrage van de productiefactoren kapitaal, verbruik en arbeid was negatief wat betekent dat de inzet van kapitaal en arbeid achterbleef bij de productiegroei. De opleving van de arbeidsproductiviteit kwam dan ook exclusief door een opleving van de multifactorproductiviteit. In 2016 was de bijdrage 1,4 procentpunt.

Opbouw arbeidsproductiviteit in de zakelijke dienstverlening, 2014-2016*
 Arbeidsproductiviteit (%-volumemutatie, jaargemiddelde)Compositie-effect (%-volumemutatie, jaargemiddelde)Kapitaalverdieping (%-volumemutatie, jaargemiddelde)Verbruiksintensiteit (%-volumemutatie, jaargemiddelde)Multifactorproductiviteit (%-volumemutatie, jaargemiddelde)
Arbeidsproductiviteit0,5
%-punt bijdrage-0,3-0,2-0,41,4
* voorlopige cijfers

Ontwikkeling multifactorproductiviteit

De groei van de multifactorproductiviteit in 2016 was de sterkste sinds het begin van de reeks in 1998. De MFP-ontwikkeling was sinds het begin van deze eeuw doorgaans negatief. Pas sinds 2013 nam de multifactorproductiviteit toe, tot 1,4 procent in 2016. De MFP-groei van de zakelijke dienstverlening ligt nu voor het eerst boven de MFP-ontwikkeling van de totale commerciële dienstverlening.

Multifactorproductiviteit dienstverlening, voortschrijdend 3-jaarsgemiddelde
 Zakelijke dienstverlening (%-volumemutatie)Totale commerciële dienstverlening (%-volumemutatie)
19980,01,3
19990,31,8
20000,11,6
20010,91,0
2002-0,50,3
2003-1,5-0,2
2004-2,40,0
2005-1,00,8
2006-0,41,0
20070,01,3
2008-0,40,9
2009-1,2-0,7
2010-1,2-0,6
2011-1,0-0,4
2012-0,10,5
20130,00,0
20140,20,0
2015*1,00,6
2016*1,40,7
* voorlopige cijfers