Aandeel van bedrijven in nationaal inkomen gestegen, dat van huishoudens gedaald

Het aandeel van bedrijven in het nationaal inkomen is in de periode 2001-2013 groter geworden, dat van huishoudens is gedaald. Dit blijkt uit onderzoek van het CBS. Deze ontwikkeling komt onder meer door de belastingen: deze stegen voor huishoudens, maar daalden voor bedrijven.

Beschikbaar inkomen bedrijven steeg veel sneller

Het nationaal beschikbaar inkomen bestaat uit het totaal aan verdiensten van vooral huishoudens en bedrijven na verrekening van belastingen, subsidies en uitkeringen. Van het totaal aan beschikbaar inkomen ging de laatste vier jaar zo’n 55 procent naar huishoudens en iets meer dan 11 procent naar bedrijven. In 2001 ging nog 63 procent naar huishoudens en 5 procent naar bedrijven. De verhoudingen zijn verschoven doordat de beschikbare inkomens van bedrijven veel sneller zijn gestegen. Deze verdubbelden in de periode 2001–2013, terwijl huishoudens er maar 18 procent bijkregen. In 2013 namen de bedrijfsinkomsten overigens wel wat af, wegens verminderde winsten van buitenlandse dochterondernemingen.

Beschikbaar inkomen per sector

Huishoudens betalen steeds meer belasting, bedrijven steeds minder

Een van de oorzaken van deze inkomensverschuiving van huishoudens naar bedrijven zijn de betalingen aan de overheid. De door huishoudens betaalde zogeheten inkomensoverdrachten stegen gedurende de gehele periode sterk. Dit komt niet alleen omdat huishoudens (in totaal) meer loon ontvingen en daardoor dus meer loonbelasting betaalden, maar ook door hogere belastingtarieven en de invoering van het nieuwe zorgstelsel in 2006. Door dit nieuwe zorgstelsel werd het belastbaar loon namelijk hoger.

Aan de andere kant ontvangen huishoudens ook geld van de overheid, bijvoorbeeld in de vorm van uitkeringen. Deze ontvangsten stegen wel na 2001, maar minder snel dan de betalingen. In 2013 betaalden huishoudens per saldo 83 procent van alle overdrachten aan de overheid. In 2001 was dit nog 70 procent. Overigens doet de overheid ook uitgaven ten bate van huishoudens die niet als inkomensoverdracht worden gezien. Het gaat hier om sociale uitkeringen in natura aan onderwijs, zorg en sociale bescherming. Deze uitgaven zijn sinds 2001 bijna verdubbeld, tot 113 miljard euro in 2013.

In tegenstelling tot huishoudens zijn bedrijven de laatste jaren juist minder belasting gaan betalen. Zo nam de belasting op inkomen af van 13,7 miljard euro in 2001 tot 9,9 miljard euro in 2013. Deze daling werd onder andere veroorzaakt door een verlaging van de tarieven van de vennootschapsbelasting. Per saldo betaalden bedrijven 13 procent van alle overdrachten aan de overheid. In 2001 was dit nog 23 procent.

Betalingen aan de overheid minus ontvangsten

Frank Notten

Bron: ‘De inkomensverdeling tussen sectoren’ onderdeel van De Nederlandse economie 2013.