Hoog overheidstekort niet uitzonderlijk

Het Nederlandse overheidstekort kwam in 2011 op basis van gegevens tot en met het derde kwartaal uit op 4,4 procent van het bruto binnenlands product (bbp) ofwel van wat we met zijn allen in Nederland verdienen. Nederland overschrijdt al drie jaar de Europese bovengrens van 3 procent van het bbp. Een dergelijke periode van hoge tekorten is echter niet uitzonderlijk.

Overschot relatief zeldzaam

De eurolanden hebben in het Verdrag van Maastricht afgesproken dat het overheidstekort in principe niet hoger mag zijn dan 3 procent van het bbp. Sinds het Verdrag van Maastricht in 1993 in werking trad, is het Nederlandse overheidstekort zesmaal groter geweest dan 3 procent van het bbp. 

In de jaren daarvoor kwamen tekorten vaker voor. Zo was in de periode 1980-1990 zelfs 11 jaar achter elkaar het overheidstekort ruim groter dan 3 procent. Het hoogste tekort werd bereikt in 1995 met 9,2 procent van het bbp. Dit kwam voor een groot deel door een eenmalige afkoop van subsidies aan woningcorporaties. Sinds het Verdrag van Maastricht in 1993 werd er vijfmaal een overschot opgetekend. In de vierentwintig jaar daarvoor kwam dat slechts één keer voor.

Overheidssaldo vanaf 1969

Overheidssaldo vanaf 1969

Overheidsschuld 64,5 procent van het bbp

De eurolanden hebben verder afgesproken dat de overheidsschuld niet groter mag zijn dan 60 procent van het bbp. Ook deze bovengrens overschrijdt Nederland nu al drie jaar. Aan het eind van het derde kwartaal van 2011 bedroeg de Nederlandse overheidsschuld 64,5 procent van het bbp. Vier jaar geleden bereikte de schuldquote nog een laagterecord van 45,3 procent van het bbp. De schuld is wel nog altijd veel lager dan de bijna 80 procent van begin jaren negentig.

Overheidsschuld vanaf 1990

Overheidsschuld vanaf 1990

Schuld per hoofd van de bevolking in 20 jaar verdubbeld

De schuld per hoofd van de bevolking kwam aan het einde van het derde kwartaal van 2011 uit op ruim 23 duizend euro. Dit is een verdubbeling ten opzichte van begin jaren negentig. Het bbp per hoofd is overigens in deze periode nog meer toegenomen.

Schuld per hoofd van de bevolking

Schuld per hoofd van de bevolking

Léonard Haakman

Bron:
• StatLine, Overheidsfinanciën kerncijfers
• Helder zicht op overheidsfinanciën